
Co pić zimą?

Jak przetrwać jesienno-zimowe chłody i najkrótsze dni w roku? Sięgnij po kubek wypełniony po brzegi gorącym, aromatycznym napojem!
HERBATY I HERBATKI
Herbata jest jednym z najbardziej popularnych napojów świata. W chińskiej medycynie ludowej uważana była za lek na wiele dolegliwości, a picie herbaty było ceremonią i filozofią życia. Herbata otrzymywana jest z liści, pączków liściowych lub delikatnych łodyżek rośliny Camellia sinensis. W zależności od procesu technologicznego otrzymuje się trzy główne rodzaje herbat: herbatę zieloną, nie poddaną procesowi fermentacji, czerwoną – częściowo fermentowaną i herbatę czarną produkowaną w wyniku pełnej fermentacji.
Głównymi składnikami herbaty (Camellia sinensis), którym przypisuje się korzystny wpływ na organizm są polifenole. Ich szerokie działanie, w tym silne właściwości antyoksydacyjne sprawiają, że herbata ma pozytywny wpływ na wiele funkcji w organizmie. Przede wszystkim herbata wspomaga metabolizm glukozy i tłuszczów, wspiera układ odpornościowy i krwionośny oraz pomaga utrzymać prawidłowy poziom cholesterolu. Jesienią i zimą warto pić wszelkie herbaty i herbatki owocowe oraz ziołowe. Napoje te świetnie komponują się z rozmaitymi dodatkami np. przyprawami korzennymi, suszonymi ziołami i owocami, które również są skarbnicą witamin. Smak i zapach herbat i herbatek możemy wzmocnić np. dodatkiem anyżu, laski cynamonu, korzenia imbiru, nasion kardamonu, gałązką rozmarynu, wanilii, a nawet szczyptą pieprzu cayenne. Świetnie sprawdzi się również dodatek owoców (świeżych lub suszonych) takich jak pomarańcza, pigwa, ananas, cytryna, malina, a także morele, rodzynki i daktyle. Nie zapominajmy o miodzie, który zastąpi cukier i dodatkowo wzmocni nasz układ odpornościowy. Pamiętaj, aby dodać go jak już napój lekko przestygnie.
KAKAO
Warto zacząć zimowy, mroźny dzień od kubka gorącego, aromatycznego kakao. Miazga kakaowa zawiera teobrominę i kofeinę, które wykazują działanie pobudzające, poprawiające koncentrację i zmniejszające uczucie zmęczenia. Miazga kakaowa może zostać poddana mechanicznemu tłoczeniu, wskutek którego następuje oddzielenie tłuszczu kakaowego od proszku znanego jako kakao, z którego przyrządza się dobrze znany wszystkim napój. Około 12-18 % całkowitej masy proszku kakaowego stanowią polifenole. Do najważniejszych polifenoli należą kwasy fenolowe, w tym kwas chlorogenowy i flawonoidy, które zwiększając przepływ krwi w mózgu wpływają na poprawę pamięci. Sproszkowane kakao zawiera również związki mineralne, przede wszystkim żelazo i magnez. Substancje te zwiększają siłę skurczu mięśnia sercowego, regulują krzepliwość krwi oraz wpływają pozytywnie na ciśnienie tętnicze, reakcje enzymatyczne, gospodarkę lipidową i syntezę DNA. W kakao obecne są również witaminy z grupy B, PP, A, E i D. Znajdują się w nim również substancje takie jak tryptofan, serotonina i dopamina, które korzystnie oddziałują na pracę i procesy metaboliczne mózgu oraz wpływają na produkcję endorfin.
ZŁOTE MLEKO
Złote mleko (golden milk) doceniano już w starożytnych Indiach. Swoją sławę zawdzięcza prozdrowotnym składnikom i rewelacyjnemu smakowi. Złote mleko wypite wieczorem nie tylko rozgrzeje ciało, ale również uspokoi umysł i poprawi samopoczucie. Niektórzy w miesiącach jesienno-zimowych zastępują nim poranną kawę. Złote mleko jest szeroko promowane jako napój zwiększający odporność i zapobiegający chorobom. Wytwarza się je poprzez podgrzewanie napoju roślinnego lub mleka z przyprawami takimi jak kurkuma, cynamon i imbir. Kurkuma łagodzi stany zapalne, wspomaga układ odpornościowy, oddechowy i nerwowy, wspomaga krążenie krwi i pracę serca. Cynamon pomaga utrzymać prawidłowy poziom cukru we krwi, zwiększa wydalanie wody przez nerki oraz pobudza apetyt. Imbir ma działanie przeciwzapalne i antyoksydacyjne, wspomaga odporność i przyczynia się do zwiększenia witalności i energii.
KAWA
Wino islamu, czarne złoto, czarodziejski trunek, „[…] który ma czarność węgla, przejrzystość bursztynu / zapach moki i gęstość miodowego płynu” – jak pisał o kawie w „Panu Tadeuszu” Adam Mickiewicz. Pierwsza pisemna wzmianka o kawie datowana jest na 1454 rok. Jeden z szejków opisując swoją podróż do Abisynii (dawna nazwa Etiopii) wspomniał o kawie jako napoju łagodzącym bóle głowy, zapobiegającym senności i ożywiającym ducha.
Kawa obok wody i herbaty jest jednym z najczęściej spożywanych napojów. Dobrą kawę cechuje naturalna słodycz, czystość smaku i przyjemna kwaskowość. W ocenie kawy bierze się pod uwagę:
• cielistość (body) – czyli konsystencję i fizyczne odczucie naparu na języku,
• balans – czyli przyjemną równowagę między smakiem słodkim, kwaśnym i gorzkim,
• finisz (aftertaste) – to uczucie, jakie zostaje na języku i z tyłu podniebienia po wypiciu kawy.
• aromat - największą przyjemnością podczas picia kawy jest jednak bogactwo jej zapachu. Ciekawostką jest fakt, iż kawa z natury posiada ponad 800 aromatów (o wiele więcej niż np. wino).
Dane naukowe wskazują, że spożycie kawy w umiarkowanych ilościach (3–4 filiżanki kawy na dobę) jest bezpieczne dla organizmu i charakteryzuje się właściwościami prozdrowotnymi w kontekście zmniejszenia występowania wielu chorób przewlekłych, w tym układu krążenia, cukrzycy typu 2 i otyłości, schorzeń układu nerwowego, osteoporozy czy nowotworów (m.in. jelita grubego, piersi). Warto zatem włączyć kawę do codziennego jadłospisu.
W kawie stwierdzono obecność około 700 różnych związków, z których wiele charakteryzuje się wysoką aktywnością biologiczną. W zależności od tego, czy są to ziarna surowe, palone, czy w gotowym naparze, zawartość tych substancji jest różna. Najważniejszą substancją czynną odpowiedzialną za działanie kawy jest kofeina. Posiada ona właściwości stymulujące układ nerwowy oraz powoduje rozszerzanie naczyń krwionośnych i zwiększa przepływ krwi w organizmie. Innymi istotnymi składnikami kawy, które nadają jej smak i aromat jest grupa związków polifenolowych, głównie kwas chlorogenowy, chinowy i kawowy. Mają one działanie przeciwnowotworowe, antyoksydacyjne, przeciwzapalne, przeciwbakteryjne i opóźniające rozkład witaminy C w organizmie. W kawie znajdują się również kwasy organiczne (jabłkowy, cytrynowy, fosforowy), garbniki, sacharoza, proteiny i w niewielkich ilościach lipidy. W kawie można także znaleźć witaminy z grupy B (zwłaszcza niacynę) oraz związki mineralne - przede wszystkim magnez i potas.
Zimą warto przygotować kawę w kilku rozgrzewających i smacznych odsłonach. Do dużej kawy czarnej, espresso, late macchiato lub cappuccino można dodać aromatyczne przyprawy (np. cynamon, kardamon, goździki, wanilię), miód, czekoladę, kakao, bitą śmietanę czy syropy. Ciekawą wersją jest kawa bulletproof, czyli kawa kuloodporna. Autorem tego napoju jest amerykański bloger i propagator zdrowego stylu życia Dave Asprey. Pomysł kawy z masłem klarowanym i olejem kokosowym (lub innym olejem MCT) narodził się podczas jego podróży po Tybecie w 2004 roku. Kawa kuloodporna ma właściwości energetyczne, pobudzające pracę mózgu, wzmacniające pamięć i koncentrację. Kofeina przyspiesza przemianę materii, działa delikatnie przeczyszczająco i ma wpływ na tempo spalania tkanki tłuszczowej. Masło i olej kokosowy hamują natomiast apetyt i zapewniają uczucie sytości. Napój ten polecany jest szczególnie rano zamiast tradycyjnego, węglowodanowego śniadania.
Kamila Koźniewska - Dyrektor Departamentu Jakości Bio Planet
Bibliografia:
Brożyna A. 2022. Herbata. Odkryj prawdziwy smak najszlachetniejszego napoju na świecie. Wyd. Znak, Kraków.
Górnicka J. 2015. Aromatyczne przyprawy. Imbir, kurkuma, cynamon. Agencja Wydawnicza Jerzy Mostowski, Janki k. Warszawy.
Pelczyńska M., Bogdański P. 2019. Prozdrowotne właściwości kawy. Varia Medica, tom 3, nr 4, s. 311–317
Witt-Kossowska I. 2021. Historia kawy, czyli opowieść o najważniejszym napoju świata. Wyd. SBM Sp. z o.o. Warszawa
Przepisy:
TURBOMIKSTURA NA PRZEZIĘBIENIA
LEMONIADA NA GORĄCO Z ROKITNIKIEM I Z OLEJKIEM GREJPFRUTA
Artykuł jest opublikowany w magazynie gotuj w stylu eko.pl Nr 30 Zima 2024/25
Aby dodać komentarze
musisz być zalogowany.