Korzystaj przez cały rok z dobrodziejstwa rzeżuchy

Pieprzyca siewna czyli nasza Wielkanocna rzeżucha. Zgodnie z tradycją, w wielu polskich domach wysiewana jest corocznie w okresie Świąt Wielkiej Nocy - głównie jako piękna, zielona ozdoba stołu. Roślina nazywana potocznie rzeżuchą tak naprawdę nosi nazwę pieprzyca siewna (Lepidium sativum). Nazwa rzeżucha odnosi się do szerszej grupy - roślin krzyżowych. Pochodzi z pół-wsch Afryki i poł-zach Azji i jest rośliną jednoroczną. Mimo iż nie ma zbyt wygórowanych potrzeb co do gleby, w Polsce nie jest powszechnie uprawiana. Najczęściej widzimy jedynie kiełki wysiane na ligninę. W dojrzałej postaci jest dość silnie rozgałęziona o wysokości około 60 cm. Kwitnie delikatnymi białymi kwiatami.

Pierwszy dzień, wykładamy pudełko gazą lub ligniną, wysiewamy rzeżuchę i podlewamy.

W Europie znana jest już od czasów starożytnych, gdzie wykorzystywana była nie tylko jako środek leczniczy na różne dolegliwości, ale również poprawiający wygląd. Lista jednostek chorobowych czy schorzeń na które miała pomagać rzeżucha zmieniała się wraz z upływem czasu, niezmienne pozostało to, że na przestrzeni wieków wykorzystywano jej liczne właściwości prozdrowotne. I tak jako ciekawostkę można wymienić tylko niektóre zastosowania pieprzycy siewnej: Persowie spożywali ją aby wzmocnić się przed wyprawami wojennymi, Hipokrates stosował jako środek wykrztuśny, w okresie renesansu stanowiła lek na rwę kulszową i bóle głowy, natomiast w XIX wieku podawano ją w przypadku zagrożenia gruźlicą, ale to tylko nieliczne przykłady jej historycznych zastosowań.

Dzień drugi, podlewamy

Obecnie, pieprzyca siewna jest trochę zapomnianą rośliną, nie korzystamy na co dzień z jej niezwykłych walorów smakowych i właściwości odżywczych. Swój bardzo wyrazisty smak zawdzięcza m.in. olejkom eterycznym, które w swoim składzie zawierają związki siarki – glikozydy izosiarkocyjanowe, które to z kolei wykazują działanie bakteriobójcze oraz grzybobójcze. Bogactwo witamin i minerałów zawartych w tej roślinie przedstawia tabela 1

Tabela 1.Składniki odżywcze w 100g pieprzycy siewnej

Składnik	Zawartość w 100 [g]
Wartość energetyczna	32 kcal
Białko	2,60 g
Tłuszcz ogółem	0,70 g
Kwasy tłuszczowe nasycone	0,023 g
Kwasy tłuszczowe jednonienasycone	0,239 g
Kwasy tłuszczowe wielonienasycone	0,228 g
Węglowodany	5,50 g
Błonnik	1,1 g
Cukry	4,4g
Witamina A	346 µg
Witamina E	0,70 mg
Witamina K	541,9 µg
Witamina C	69 mg
Witamina B6	0,247 mg
Kwas foliowy	80,0 µg
Wapń	81 mg
Żelazo	1,30 mg
Magnez	38 mg
Fosfor	76 mg
Potas	606 mg
Sód	14 mg
Cynk	0,23 mg
Tiamina	0.080 mg
Ryboflawina	0.260 mg
Niacyna	1.000 mg

Źródło: https://ndb.nal.usda.gov/ndb/foods

Co więcej, liczne źródła podają, iż pieprzyca siewna jest zasobna w łatwo przyswajalny jod, co jest niezwykle istotne dla osób borykających się z chorobami tarczycy.

Dzień trzeci, podlewamy

Bardzo obiecujące wnioski wysnuli naukowcy podczas badań pilotażowych przeprowadzonych z udziałem niewielkiej grupy osób z nowotworem piersi na University of Southampton. Analizie poddano związek występujący w rzeżusze (fenyloetylo izotiocyjanian), który to zdaniem uczonych mógłby pomóc w zatrzymaniu procesu rozwoju guza piersi. Potwierdzenie wstępnych badań dotyczących znaczenia rzeżuchy w walce z nowotworem piersi musi jednak znaleźć odzwierciedlenie w kolejnych bardziej szczegółowych badaniach.

Dzień czwarty, podlewamy

Ze względu na mnogość soli mineralnych oraz pierwiastków rzeżucha była i jest nadal rekomendowana przy licznych schorzeniach i dolegliwościach ( np. anemia, choroba wieńcowa, cukrzyca, choroby reumatyczne, osteoporoza, wspomniane powyżej choroby tarczycy czy nowotwory piersi) oraz podobnie jak w poprzednich okresach jako środek kosmetyczny (dzięki zawartości związków siarkowych poprawia wygląd skóry i paznokci, stosowana jest również jako środek wybielający przebarwienia)

Dzień piąty, cierpliwie podlewamy

Mimo wielu zalet należy jednak zachować umiar w stosowaniu rzeżuchy - nie powinno się przekraczać dawki ok. 3 łyżek dziennie, ponieważ wyższa dawka może spowodować stan zapalny pęcherza.

Dzień szósty (wcześnie rano), cierpliwie podlewamy

DOMOWA HODOWLA I ZASTOSOWANIE

Wyhodowanie kiełków w warunkach domowych jest niezwykle proste i szybkie. Do niezbyt wysokiego naczynia należy włożyć watę lub ligninę i delikatnie je namoczyć. Na tak przygotowane podłoże wysypujemy nasiona rzeżuchy dość gęsto i równomiernie uważając jednak, aby nasiona nie nachodziły na siebie. Następnie wszystko jeszcze raz delikatnie podlewamy, a naczynie układamy w ciepłym i jasnym miejscu. Nasiona są wrażliwe na brak wilgoci - szybko usychają , dlatego każdego dnia należy je delikatnie podlewać. Po 5-6 dniach możemy się cieszyć pięknym widokiem i smakiem naszych domowych kiełków rzeżuchy. Ze względu na zalecane ograniczenia w dobowej ilości spożywanej rzeżuchy, jest ona raczej dodatkiem do potraw niż głównym składnikiem. Idealnie komponuje się jako dodatek do kanapek czy surówek. Kiełki można również dodać do wszelkiego rodzaju koktajli warzywnych wzmacniających organizm. Sok z kiełków można wykorzystać również jako kosmetyk do przemycia twarzy (w celu usunięcia przebarwień), lub wzmocnienia włosów.

Dzień szósty, żniwa