
Kulinarne zastosowania jaj

Kulinarne zastosowania jaj
Jaja kurze, przepiórcze, od zielononóżki, perlicze, kacze, gęsie, strusie, bażancie to rozmaitość kolorów i wielkości. Jajo można określić jako jeden z najpowszechniejszych składników w kuchni, ale także prawdziwy kulinarny skarb o nieograniczonych możliwościach. Znane na całym świecie, od wieków uważane za symbol życia. Ich uniwersalność pozwala na zastosowanie w niemal każdej kuchni i spożywać o każdej porze dnia. Można je serwować na śniadanie, obiad, kolacje lub jako wyrafinowane desery.
Jaja są podstawowym składnikiem wielu klasycznych potraw. Dzięki wysokiej zawartości białka i lecytyny doskonale wiążą składniki, emulgują i nadają potrawom odpowiednią konsystencję.
Jajka to gwiazda śniadań w wielu krajach. Podawane jako klasyczne jajecznice, różnego rodzaju omlety czy jajka sadzone. Są proste w przygotowaniu i pozwalają na kreatywność w doborze dodatków. Najpopularniejsze dania to jaja na bekonie, jaja po benedyktyńsku, jaja po turecku czy bliskowschodnia shakshuka, czyli jajka gotowane w pikantnym sosie pomidorowym. Na talerzach coraz częściej pojawiają się także jajka poche, czyli jajko w koszulce podawane z grzanką, awokado i rukolą, tworząc tym samym zbilansowane śniadanie. Innym popularnym daniem jest frittata — włoska wersja omletu, pełna warzyw, sera i aromatycznych przypraw. Również włoska carbonara to danie, gdzie żółtka pełnią funkcję kremowego sosu. Z kolei w Hiszpanii przygotowuje się tortilla de patatas pyszny omlet z ziemniakami i z cebulą. W Japonii można spotkać tamagoyaki, rolowany omlet smażony na specjalnej prostokątnej patelni lub omuraisu omlet ze smażonym ryżem w środku. W Peru jajka są często dodawane do tacu tacu - smażonego ryżu i fasoli, tworząc kompletne i sycące danie.
Wypieki i desery
W cukiernictwie jajka pełnią kluczową rolę. W diecie vegan, są zastępowane przez inne składniki np. mielony len czy aquafaba. To jaja są podstawą biszkoptów, kremów, ciast, ciastek i sufletów. Dzięki białkom możemy uzyskać puszystość i lekkość wypieków, a żółtka nadają im kremowej konsystencji. Nie sposób nie wspomnieć o bezie — klasycznym deserze, którego delikatna struktura to wynik ubitych na sztywno białek z cukrem. Żółtka natomiast są bazą dla wykwintnych kremów, takich jak crème brûlée, lemon curd czy klasycznego budyniowego. We Włoszech znany jest deser zabaione (zabajone) z żółtek ubitych z cukrem i Vin santo często podawany z ciastkiem lub owocami.
Warto również wspomnieć o deserach lodowych, takich jak semifreddo i gelato, w których jajka nadają lodom gładkości i bogatego smaku.
Makarony, majonez i inne
Z dodatkiem jaj wykonywane są makarony, kluski, kluseczki, groszek ptysiowy, ptysie, majonez, pasty jajeczne, naleśniki.
Nieoczywiste zastosowania jaj
Jaja są świetnym naturalnym zagęstnikiem do zup i sosów. Dodanie roztrzepanego jajka do bulionu pozwala uzyskać aksamitną konsystencję, co jest szczególnie popularne w kuchni chińskiej – np. w zupie jajecznej. W kuchni europejskiej klasyczny sos holenderski, bazujący na żółtkach i maśle, jest idealnym dodatkiem do warzyw i mięs. Na bazie sosu holenderskiego przygotowuje się sos berneński z dodatkiem estragonu, szalotki i trybuli.
Jaja można także marynować. Jest to mniej znana metoda. Ale warto o niej wspomnieć. Spotkamy się z nią w kuchni azjatyckiej. Popularne są tam jaja sojowe. Gotowane na twardo, a następnie marynowane w mieszance sosu sojowego, cukru i przypraw. Dzięki temu mają intensywny smak i ciemną barwę. Nitamago – to marynowane jaja dodawane do ramenu. Marynatę przygotowuje się z wody, sosu sojowego, mirinu, sake (octu ryżowego) i sosu rybnego. W Polsce na święta wielkanocne coraz częściej można spotkać marynowane jajka w occie z dodatkiem buraków, które nadają im piękny ciemnoróżowy kolor i słodkawo kwaśny smak.
Jajka dodaje się także do napojów. Można spotkać go w koktajlu whisky sour. Do jego przygotowania używa się białko jajka, które nadaje mu aksamitnej konsystencji. Ubite z cukrem żółtka są składnikiem likieru ajerkoniak i holenderskiego advocaata. W Ameryce podobny napój nazywa się eggnog.
Wartość odżywcza jaj
Jajka są doskonałym źródłem białka, witamin (A, D, E, K, B12) i minerałów (fosfor, selen). Zawierają cholinę, która wspiera funkcje mózgu i układu nerwowego, oraz luteinę, która korzystnie wpływa na zdrowie oczu. Są niskokaloryczne. Surowe jajko o wadze 50 g to około 70-80 kcal.
Przy zakupie warto zwrócić uwagę na oznaczenia na skorupce. Cyfry od 0 do 3 wskazują sposób hodowli kur. Cyfra 0 - oznacza chów ekologiczny, 1 - chów na wolnym wybiegu, 2 - chów ściółkowy, 3 - chów klatkowy.
Świeżość jaj można łatwo sprawdzić, wkładając je do wody: świeże jajko opadnie na dno, podczas gdy starsze będą unosić się na powierzchni.
Przechowywanie
Tu zdania są podzielone. Jedni zalecają przechowywanie w lodówce inni w temperaturze pokojowej. Jeśli chcemy przygotować wypieki ważne, aby jaja były w temperaturze pokojowej.
PRZEPISY:
Popovery pieczone naleśniki lub pudding Yorkshire
Czas przygotowania: 30 minut
Ilość porcji: 6
Składniki:
mąka - 1 szklanka
mleko - 1 szklanka
jajka - 2 szt.
sól - do smaku
Przygotowanie:
Wszystkie składniki wymieszać w misce. Przelać do foremek na muffiny. Piec 40 minut w temperaturze 200°C. Są wyśmienite, bez tłuszczu. Lekkie śniadanie z dodatkiem owoców lub konfiturą.
Czas przygotowania: 15 minut
Ilość porcji: 2
Składniki:
awokado - 1 szt.
jaja - 2 szt.
sól i pieprz - do smaku
szczypiorek - do smaku
pomidorki - kilka sztuk
bazylia - kilka listków
grzanki pełnoziarniste - 2 szt.
Przygotowanie:
Awokado przekroić na pół i wyjąć pestkę. Łyżką delikatnie wydrążyć miąższ tak, aby w środku mogło zmieścić się jajko. Zapiekać w temperaturze 200°C przez około 15-20 minut. Żółtko powinno być płynne, a białko ścięte. Za pomocą łyżki przełożyć na talerz i doprawić solą i pieprzem. Podawać z grzanką, szczypiorkiem i pomidorkami.
Pieczone omlety z dynią i szczypiorkiem
Czas przygotowania: 30 minut
Ilość porcji: 6
Składniki:
puree z dyni piżmowej - 1/2 szklanki
płatki chili - trochę
jaja - 4 sztuki
sól - do smaku
szczypiorek - trochę
masło / olej do wysmarowania formy
Przygotowanie:
Dynię przeciąć na pół. Upiec w piekarniku lub ugotować na parze. Wyjąć łyżeczką upieczony, miękki miąższ i zmiksować. Odłożyć pół szklanki a resztę przełożyć do pudełka i przestudzone zamrozić. Do miski wbić jaja, posolić, dodać puree z dyni, chili i drobno pokrojony szczypiorek - całość wymieszać trzepaczką. Przelać do formy (najlepsza będzie silikonowa forma) i piec 20-25 minut w 180°C. Podawać od razu.
Czas przygotowania: 20 minut
Ilość porcji: 2
Składniki:
ryż carnaroli - 160 g
pancetta w kostkach - 150 g
żółtka - 4 szt.
białe wino wytrawne - 25 ml
ser pecorino - 50 g
bulion - 500 ml
świeży majeranek - do smaku
pieprz czarny świeżo zmielony - do smaku
Przygotowanie:
Przygotować bulion. W misce wymieszać żółtka i ser i doprawić czarnym pieprzem. W rondlu zagotować wodę, ustawić miskę z mieszanką żółtek i sera i nad parą mieszać zawartość miski aż masa będzie kremowa. Uwaga woda nie może dotykać naczynia. Zrumienić guanciale lub pancettę na patelni. Wsypać ryż do rondla i podprażyć na sucho, często mieszając. Następnie wlać białe wino i pozwolić, aby całkowicie odparowało. Gotować ryż, dodając stopniowo chochlę gorącego bulionu. Zawsze upewniając się, że cały płyn został wchłonięty, zanim dolejesz kolejną porcję. Po upływie trzech czwartych wskazanego czasu gotowania wyłączyć ogień, przykryć pokrywką i odstawić na 3 minuty. Po tym czasie dodać mieszankę żółtek z serem i dobrze wymieszać, następnie dodać połowę zrumienionego boczku i wymieszać ponownie. Wyłożyć na talerze i udekorować resztą boczku i majerankiem. Doprawić pieprzem.
Czas przygotowania: 20 minut
Ilość porcji: 4
Składniki:
jajka na twardo 4 szt.
mięso mielone (np. wieprzowo-wołowego) lub surowa biała kiełbasa - 500 g
jajko surowe - 1 szt.
mąka - 1 łyżka
bułka tarta do obtaczania - 100 g
sól i pieprz do smaku
zioła (szałwia, tymianek, natka pietruszki) - trochę
olej do smażenia
do podania: pikle, kiszonki, sałatka lub surówka
Przygotowanie:
Ugotuj jajka 4,5 minuty w gorącej wodzie. Wystudź i obierz ze skorupek. Posiekaj drobno zioła. Mięso wymieszaj z przyprawami i ziołami. Obtocz jajka w mące i odłóż na bok. Podziel mięso na cztery części. Z części mięsa zrób kulę i rozpłaszcz płasko, połóż na środku jajko, zlep krawędzie i rozmasuj kolistymi ruchami a następnie obtocz w ubitym surowym jajku i kolejno w bułce tartej. Rozgrzej olej w szerokim rondlu lub woku, aż osiągnie temperaturę 160°C na termometrze. Smaż przez 8-10 minut, aż będą złote i chrupiące. Odłóż na papier kuchenny, pozostaw do lekkiego ostygnięcia, a następnie podawaj przekrojone na pół z odrobiną pikli lub kiszonkami, sałatką z pieczonej papryki lub surówką.
Czas przygotowania: 25 minut
Ilość porcji: 4
Składniki:
żółtka - 152 g (około 8 sztuk z jaj o rozmiarze L)
cukier - 40 g
białe wino - 125 g
ciasteczka np. biszkopty - kilka
miska z lodem lub zimna woda do schłodzenia deseru
Przygotowanie:
Przygotować miskę z lodem i włożyć do zamrażarki. Do rondla wlać białe wino i dodać połowę cukru. Podgrzać aż cukier się rozpuści. Wino z cukrem podgrzewać w temperaturze nie przekraczającej 35° C. Na kuchence umieścić garnek z wodą i zagotować. Potem zmniejszyć na średnią moc palnika. Żółtka umieścić w misce, dodać resztę cukru i ubić trzepaczką. Kiedy będą ubite postawić miskę nad gotującą się wodą tak, aby dno miski nie dotykało wody. Kiedy mieszanina będzie puszysta kontynuując ubijanie dodać trochę przygotowanego wcześniej ciepłego wina z cukrem. Po chwili ubijania krem staje się gęstszy, a piana zacznie zanikać. Ubijać nieprzerwanie, aż objętość zwiększy się, a temperatura osiągnie 83° C. (Jeśli nie masz kuchennego termometru, będziesz wiedzieć, że zabaione jest gotowe, gdy trzepaczka pozostawi rowki i linie lub gdy podniesiesz trzepaczkę, a krem pozostanie w środku.) Wyjąć miskę z lodem z zamrażarki i umieścić na niej drugą miskę z ubitym właśnie kremem. Delikatnie mieszać szpatułką przez kilka minut. W ten sposób szybko się schłodzi. Wyłożyć do pucharków i podawać z ciasteczkiem.
Ciasto anielskie to słynne amerykańskie ciasto. Swoją nazwę zawdzięcza swojej niezwykłej miękkości i lekkości. Ze względu na te cechy zostało określone mianem „pokarm aniołów”. Ciasto anielskie jest przygotowywane tylko z białek jaj, kamienia winnego (można użyć proszku do pieczenia), cukru i wanilii. Ponadto pieczenie odbywa się w specjalnej formie przeznaczonej do tego wypieku, której nie trzeba smarować masłem. Ciasto anielskie jest bardzo uniwersalne. Można podawać je z różnymi kremami, lukrem i świeżymi owocami. Do pieczenia ciasta użyj tortownicy, prostokątnej formy keksowej lub specjalnej formy do ciasta anielskiego i ciast szyfonowych. Do wypieczenia ciasta użyłam białek z przygotowania sosu carbonara. Na większą ilość ciasta składniki należy podwoić.
Czas przygotowania: 55 minut
Ilość porcji: 4
Składniki:
mąka - 160 g
białka jaj (z około 6 jaj) - 180 g
kamień winny (lub taka sama ilość proszku do pieczenia) - 2 g
cukier - 100 g
laska wanilii i/lub 1/2 - łyżeczki mielonej wanilii
sól - 2 g
Przygotowanie:
Przed przygotowaniem ciasta anielskiego, upewnij się, że narzędzia do ubijania białek są idealnie czyste, bez śladów tłuszczu. Należy dzielić białka od żółtek tak aby nie było pozostałości żółtka w białkach jaj (żółtka możesz wykorzystać do sosu carbonara). Umieść białka jaj w misce. Do drugiego garnka wlej wodę i zacznij podgrzewać. Ustaw na nim miskę z białkami i trzepaczką zacznij ubijać białka, ponieważ temperatura białek musi osiągnąć 45° C. Gdy temperatura osiągnie tą wartość, zdejmij miskę i zacznij ubijać za pomocą miksera. Włącz mikser na średnią prędkość i gdy białka zaczną robić się białe, dodaj część cukru (2/3 jego ilości) i mieszaj, aż dobrze się połączy. Następnie dodaj przesiany kamień winny lub proszek do pieczenia i wanilię. Gdy białka będą puszyste zakończ ubijanie. W osobnej misce przesiej mąkę, dodaj pozostałą część cukru i sól. Przenieś szpatułką część ubitych białek do suchych składników i delikatnie połącz je z ze sobą, mieszając od góry do dołu szpatułką i obracając miskę ręką, aby zapobiec opadnięciu mieszanki. Przelej masę do tortownicy lub specjalnej formy do ciasta anielskiego bez smarowania jej masłem i bez posypywania jej mąką. Delikatnie rozprowadź mieszankę i wyrównaj ją od góry. Ciasto anielskie piecz w piekarniku nagrzanym do 190°C przez 30 minut. Po wskazanym czasie spróbuj nakłuć ciasto patyczkiem i jeśli wyjdzie suchy, możesz wyjąć ciasto z piekarnika, w przeciwnym razie piecz je jeszcze przez kilka minut. Wyjmij ciasto z piekarnika i odwróć go do góry nogami na kratkę jeśli używasz tortownicy lub deskę do krojenia, opierając go na specjalnych nóżkach jeśli używasz dedykowanej formy do pieczenia tego ciasta. W ten sposób ciasto ostygnie bez opadnięcia powietrza lub zaparowani. Gdy ciasto będzie całkowicie zimne, wyjmij je i ostrzem noża delikatnie oddziel podstawę foremki. Pozostało udekorować ciasto.
Aby dodać komentarze
musisz być zalogowany.