Marynaty i sosy na grilla - zdrowe i smaczne

Grillowanie stało się w ostatnich latach powszechne. Obecnie mamy do dyspozycji nie tylko grille zewnętrzne, ale także urządzenia do grillowania pod dachem, takie jak grille elektryczne. Grillować możemy cały rok, ale to grillowanie na otwartym ogniu, w sezonie wiosenno-letnim, ma niepowtarzalny klimat, a dania smak jedyny w swoim rodzaju.

Ten sposób przyrządzania pożywienia ma swoje korzenie w odległej przeszłości. Nasi przodkowie rozgrzewali kamienie i przyrządzali na nich swoje pożywienie, lub rozpalali ognisko, aby na rożnie upiec upolowaną zwierzynę. We współczesnym świecie popularności tej metody należy prawdopodobnie szukać w USA, gdzie amerykańska klasa średnia zaczęła masowo wyjeżdżać za miasto, aby spędzać czas wolny, przy okazji grillując. Moda z Ameryki szybko przeniosła się do Europy.

Jak grillować mięso i ryby, żeby było to zdrowe?
- grillujmy wyłącznie świeże, dobrej jakości mięso,
- przyprawione, gotowe do wrzucenia na ruszt mięso i ryby trzymajmy do ostatniej chwili w lodówce. Przechowywanie surowego mięsa w letnich temperaturach powoduje namnażanie się chorobotwórczych bakterii,
- unikajmy gotowych, przyprawionych przez producenta zestawów grillowych. Samodzielne przyprawienie mięsa da nam pewność, że jest ono świeże i przyprawione zgodnie z naszym gustem,
- obok mięsa wrzućmy na grill także warzywa – świetnie nadają się np. cukinia, pieczarki (zwłaszcza odmiany portobello), papryka, kolby kukurydzy i ziemniaki (uprzednio lekko podgotowane), cebula, bakłażany
- przed pieczeniem warto mięso zamarynować - poza odpowiednim przyprawieniem pomoże to skrócić czas grillowania,
- używanie aluminiowych tacek pozwala na lepsze kontrolowanie stopnia przypieczenia mięsa, a także ogranicza osadzanie się na grillowanych potrawach rakotwórczych związków powstających w czasie grillowania,
- nie używajmy do rozpalania grilla sztucznych podpałek – używajmy podpałek ekologicznych lub drobnych szczap drewnianych,
- kontrolujmy ogień – przypalone mięso czy warzywa poza tym, że są niesmaczne, są także niezdrowe. Zawierają toksyczne związku chemiczne, które mogą być przyczyną zmian nowotworowych,
- jeśli nie jesteśmy pewni stopnia wysmażenia mięsa bezpieczniej zostawić je jeszcze na chwilę na ruszcie. Zjedzenie niedopieczonego mięsa, zwłaszcza drobiu, jest bardzo niebezpieczne dla zdrowia – może doprowadzić do zatrucia bakterią campylobakter.

Bardzo pomocny jest kuchenny termometr z nakłuwaczem. Termometr wkłuwamy w najgrubszy fragment grillowanego mięsa. Gotowe do spożycia mięso powinno mieć w środku odpowiednią temperaturę:
drób – 80-90 st. C
wieprzowina – 65-75 st. C
wołowina – 60-80 st. C
ryby – ok. 60 st. C
- do mięs z grilla koniecznie podawajmy surowe warzywa w formie sałatek, z odrobiną oliwy i przyprawami,
- pamiętajmy o każdorazowym, dokładnym wyczyszczeniu grilla i dokładnym spłukaniu pozostałości środków używanych do czyszczenia.

Przepisy na marynaty do mięs:

Pomarańczowo-sezamowa (np. do kurczaka)

składniki:
4 łyżki soku pomarańczowego
2 łyżeczki sosu sojowego
2 łyżeczki miodu (jasnego)
3 łyżeczki konfitury z pomarańczy
1 łyżeczka oleju sezamowego
1 łyżka startego imbiru
2 łyżki ziaren sezamu
sól i pieprz do smaku
Przygotowanie: Wszystkie składniki dokładnie wymieszać. Tak przygotowanym sosem smarować mięso w czasie pieczenia na grillu.

Musztardowo-koperkowa (np. do ryb i owoców morza)

Składniki:
8 łyżek oliwy z oliwek
6 łyżeczek octu z czerwonego wina
4 łyżki świeżo pociętego koperku
2 łyżeczki ostrej musztardy
2 utarte ząbki czosnku
Przygotowanie: Wszystkie składniki wymieszać w naczyniu. Zanurzyć w marynacie rybę lub owoce morza przeznaczone do pieczenia na grillu. Wstawić do lodówki na kilka godzin.

Cytrynowo-bazyliowa (do kurczaka)

składniki:
4 łyżki oliwy z oliwek
sok z połowy cytryny
1łyżeczka startej skórki z cytryny
½ kubka świeżej bazylii
Przygotowanie: Wszystkie składniki wymieszać w naczyniu. Pociętego na kawałki kurczaka zanurzyć w marynacie i włożyć na kilka godzin do lodówki.

Z imbirem i chilli (np. do wołowiny)

składniki:
1 ½ łyżki skórki startej z limonek
6 łyżek soku z limonki
2 posiekane strączki chilli
1 łyżeczka startego imbiru
1 łyżeczka ulubionego curry w proszku
100 ml oleju
Przygotowanie: Dokładnie wymieszać. Wołowinę pokrojoną w plastry zanurzyć w marynacie, wstawić na noc do lodówki.

Z piwa (np. do steków wieprzowych)

składniki:
1 łyżka ziaren gorczycy
2 liście laurowe
1 łyżka musztardy
100 ml jasnego piwa
1 łyżka octu winnego
100 g posiekanej białej cebuli
2 łyżki natki
100 ml oliwy
Przygotowanie: Gorczycę i liście laurowe rozgnieść, wymieszać z pozostałymi składnikami marynaty. Marynować kilka godzin.

Mięso poza marynowaniem możemy także doprawiać podając do niego (po upieczeniu) sosy lub masła smakowe. Na rynku jest wiele gotowych sosów, jednak ich skład często pozostawia wiele do życzenia. Nawet jeśli w składzie nie znajdujemy konserwantów, sztucznych barwników i aromatów to najczęściej zawierają one ogromne ilości cukru. Czytajmy dokładnie etykiety, a na lepiej zróbmy swój własny sos.

Sos musztardowy:

składniki:
5 łyżek oliwy
1 łyżeczka octu winnego
1 łyżeczka ostrej musztardy
1 łyżka miodu
1 pęczek posiekanego szczypiorku
sól do smaku
Przygotowanie: Wszystkie składniki dokładnie mieszamy. Przed podaniem odstawiamy na 15 min do lodówki.

Ostry sos pomidorowy

składniki:
3 łyżki oliwy
6 łyżek dobrej jakości ketchupu
3 ząbki czosnku
ostra papryka w proszku lub chilli do smaku
sól do smaku
Przygotowanie: Wszystkie składniki dokładnie mieszamy. Przed podaniem odstawiamy na 15 min do lodówki.

Masło pietruszkowe

składniki:
½ kostki prawdziwego masła
1 pęczek natki pietruszki
1 łyżeczka soku z cytryny
sól i biały pieprz do smaku
Przygotowanie: Masło ucieramy na puszystą masę, dodajemy posiekaną pietruszkę i po kropli sok z cytryny. Mieszamy dokładnie. Dodajemy sól i pieprz do smaku, mieszamy. Formujemy walec i odstawiamy do schłodzenia do lodówki. Podajemy to masło pokrojone w plastry np. do pieczonych kotletów wieprzowych.

Inne marynaty do mięs, tofu, ryb, oraz warzyw znajdziesz w artykule:

"Grill w stylu eko"