Naturalnie zwiększaj odporność, wybierz czosnek

Naturalnie zwiększaj odporność, wybierz czosnek
Przyszła jesień… czyli czas, gdy nasz organizm jest bardziej podatny na różnego rodzaju infekcje i choroby. Właśnie teraz powinniśmy w sposób naturalny przygotowywać się na okres jesienno-zimowy, zwiększając swoją odporność, a tym samym minimalizując ryzyko przeziębienia, czy grypy. Szczególnie cenny jest wszystkim dobrze znany, lecz nie zawsze doceniany czosnek.

Czosnek ma wszechstronne zastosowanie i idealnie komponuje się jako składnik wielu potraw, ale swoje właściwości najlepiej zachowuje spożywany na surowo. A warto go jeść nie tylko, aby zapobiec infekcjom, ale również dlatego, że wykazuje wiele innych prozdrowotnych właściwości.

Czym jest czosnek?

Czosnek pospolity jest rośliną z rodziny liliowatych, kuzynem cebuli, pora, szczypiorku, zwany "cuchnącą różą". Łacińska nazwa Allium sativum L. pochodzi od słowa „all” co w języku celtyckim oznacza piekący, ostry, oraz od słowa „sativum” co znaczy uprawny. Jest byliną osiągającą wysokość 90 cm, o charakterystycznym zapachu. Częścią użytkową rośliny jest podziemna cebula, zwana potocznie główką czosnku. Składa się z licznych cebulek (ząbków) rosnących w grupach i otoczonych białymi łuskami okrywowymi.

Trochę historii…

Jego historia liczy sobie około 5 tys. lat. Pierwsze wzmianki o czosnku pojawiły się na sumeryjskich glinianych tabliczkach jeszcze przed narodzinami Chrystusa. Wiele informacji wskazuje, że czosnek był częścią diety ludności Egiptu, Grecji, Rzymu, Chin i Indii, którzy już wtedy poznali się na właściwościach bakteriobójczych tej rośliny. Obok walorów przyprawowo-smakowych i konserwujących, szczególnie cenną właściwością było zapobieganie infekcyjnym schorzeniom przewodu pokarmowego. Ponadto czosnek uważano za roślinę przeciwdziałającą czarom, urokom i zaraźliwym chorobom, natomiast zawieszony na szyi strzegł przed wrogami i odpędzał „złe oko”.

Profilaktyczne i terapeutyczne właściwości czosnku docenił m.in. Hipokrates i Galen. Hipokrates zalecał stosować czosnek przede wszystkim jako środek moczopędny, pobudzający krwawienia miesięczne, stymulujący czynności przewodu pokarmowego oraz w schorzeniach układu oddechowego. Galen uważał go za lek przeciw wielu dolegliwościom, podkreślając szczególnie jego antytoksyczne działanie przy wszelkiego rodzaju ukąszeniach i ukłuciach przez owady. Zalecał przykładać na rany zmieszane z mąką zmiażdżone ząbki czosnku. W I w. n.e. grecki lekarz, farmakolog i botanik - Dioskurides twierdził, że „czosnek jedzony wypędza tasiemca i pędzi mocz”. Potwierdził to kilkanaście wieków później, inny wybitny lekarz ze Sieny - Pietro Mattial, który również zalecał czosnek w zakażeniach pasożytami, chorobach nerek i zaburzeniach trawiennych.

Dlaczego warto włączyć go do jadłospisu?

Świeże główki czosnku zawierają około 60% wody, 32% węglowodanów i ok. 7% białka. Spośród witamin w największej ilości znajduje się witamina C (ok. 31 mg / 100 g), a także witamina B1. Czosnek bogaty jest w potas (400 mg / 100 g), żelazo (1,7 mg / 100 g), magnez (25 mg / 100 g) i fosfor (153 mg / 100 g). Jednak istotną rolę, decydującą o prozdrowotnych właściwościach czosnku, wykazuje obecność związków siarkowych, pochodzących z przemian aminokwasów. To właśnie bogate w siarczki olejki eteryczne odpowiadają również za nieakceptowany przez większość, piekący i pikantny smak czosnku.

Jedną z najważniejszych bioaktywnych substancji jest allicyna. Powstaje ona w wyniku rozkładu alliny, pod wpływem enzymu allinazy, który uwalnia się podczas zgniatania czosnku.

Właściwości allicyny:
- zmniejszanie krzepnięcia krwi
- obniża poziom lipidów i cholesterolu
- działa przeciwbakteryjnie i przeciwgrzybiczo
Substancje czynne zawarte w czosnku negatywnie oddziałują na bakterie Helicobacter pylori, odpowiedzialne za stany zapalne, owrzodzenia, a w następstwie raka żołądka oraz Mycobacterium, które mogą powodować gruźlicę. Wspomagają również walkę z pasożytami, działają odmładzająco, obniżają ciśnienie krwi i zapobiegają powstawaniu miażdżycy. Najważniejszym ich zadaniem jest jednak zwiększanie właściwości obronnych organizmu, wzmacniając i regulując reakcje komórkowe układu immunologicznego.

Ze względu na skład i działanie, czosnek można określić jako naturalny antybiotyk !

W wyniku licznych badań przedklinicznych pojawia się coraz więcej dowodów wskazujących na współzależność pomiędzy spożyciem czosnku a częstotliwością występowania nowotworów, głównie okrężnicy, jelita grubego i żołądka.
Należy dodać, ze czosnek jest środkiem całkowicie bezpiecznym, a działanie toksyczne może wykazać dopiero przy spożyciu około 10 świeżych główek czosnku. Ostrożność muszą zachować osoby z niskim ciśnieniem krwi, przy ostrym nieżycie żołądka i jelit oraz matki karmiące.

Jak zniwelować zapach czosnku?

Pozbycie się zapachu czosnku z ust nie jest łatwe i utrzymuje się przez długi czas. Niestety umycie zębów nie rozwiązuje problemu, a zapach po zjedzonym wieczorem czosnku, potrafi zostać do rana.
Jest kilka sposobów, aby naturalnie i nieinwazyjnie zneutralizować zapach:
- natka pietruszki, listki estragonu, lubczyku
Potraktuj zioła jak gumę do żucia, a zapach czosnku w ustach będzie właściwie niewyczuwalny
- jabłko
Owoce, które ciemnieją w kontakcie z powietrzem zawierają utleniający enzym, która uruchamia łańcuch reakcji unieszkodliwiających związki siarki, odpowiadające za uporczywy zapach
- goździki, imbir, ziarna kawy, jałowiec
Ssanie tych składników bezpośrednio po spożyciu potrawy z dodatkiem czosnku, okaże się pomocne w walce z czosnkową wonią
- miód
Trzy łyżeczki miodu dodane do szklanki wody z sokiem wyciśniętym z ćwiartki cytryny to doskonały sposób na złagodzenie czosnkowych objawów, ale również smaczny napój
- wytrawne czerwone wino, mleko
Warto wypróbować również wypicie lampki wytrawnego czerwonego wina lub szklanki pełnotłustego mleka w trakcie „czosnkowego posiłku”, zobojętniając zapach czosnku

Pod jaką postacią najlepiej spożywać czosnek?

Wystarczy jeden ząbek, najlepiej świeżego czosnku dziennie, aby cieszyć się jego wszechstronnymi właściwościami. Kilka sposobów, aby czosnek był stałym bywalcem w naszym menu…
Świeży czosnek można dodawać właściwie do większości dań. Doskonale komponuje się z potrawami mięsnymi i warzywnymi. Warto połączyć go również z makaronem, ryżem oraz jako dodatek do dipów i sosów.

Dość nietypowym jest przygotowanie czosnku w postaci kiszonej.  Ma on wtedy bardziej delikatny smak i łagodniejszy zapach. Ząbki czosnku umieszczamy w słoiku, najlepiej typu „twist”. Obrany czosnek zalewamy zimnym roztworem z kiszonych ogórków. Szczelnie zakręcamy słój i umieszczamy w ciemnym miejscu. Po miesiącu czosnek przekładamy do małych słoiczków i powtórnie zalewamy świeżym roztworem z kiszonych ogórków, dodając odrobinę soku z cytryny. Słoiczki dokładnie zakręcamy i przechowujemy w lodówce.

Nalewki czosnkowe stosowane profilaktycznie dodają sił i witalności. Oprócz tego są pomocne w schorzeniach przewodu pokarmowego oraz dróg oddechowych pochodzenia infekcyjnego. Można go w prosty sposób przyrządzić samemu w domu. Czosnek obieramy, przeciskamy przez praskę do słoika z zakrętką i zalewamy 200 ml spirytusem. Zakręcamy i przenosimy w ciemne i zimne miejsce, ale nie do lodówki. Po 10 dniach nalewkę przecedzamy, przelewamy do ciemnego naczynia szklanego i odstawiamy z powrotem w ciemne miejsce na kolejne 4 dni. Po tym czasie nalewka jest gotowa.

Natomiast podczas infekcji bardzo dobrym rozwiązaniem jest ciepłe mleko, z odrobiną masła i zmiażdżonym ząbkiem czosnku. Dzięki takiej mieszance ułatwimy odkrztuszanie, udrożnimy drogi oddechowe i obniżymy gorączkę. Na pewno zadziała rozgrzewająco, lecz przede wszystkim nie zapominajmy o ciepłym kocu i odpoczynku.

Z przeziębieniem można się uporać stosując sok miodowo-czosnkowo-cebulowy. Trzeba się jednak przygotować na bardzo intensywny i mocny zapach w domu. Do słoika wsypujemy pokrojoną w kostkę cebulę i czosnek, dodajemy miód. Trochę to wszystko ugniatamy, słoik zakręcamy i czekamy aż warzywa puszczą sok. Stosujemy po łyżce trzy razy dziennie.

Na zdrowie

Źródła:
1. Sawicka A.: Czosnek pospolity (Allium sativum L.) – cenna roślina przyprawowo- lecznicza. Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie
2. Kwiecień M., Winiarska-Mieczan A. (2011): Czosnek jako zioło kształtujące właściwości prozdrowotne. Probl Hig Epidemiol, 92(4), 810-812.
3. Lutomski J. (2001): Fascynacja czosnkiem – wczoraj i dziś. Borgis – Postępy Fitoterapii, 1/2001, 7-14.
4. Dębski B., Milner J.A. (2007): Molekularne mechanizmy przeciwnowotworowego działania czosnku; Rola reaktywnych form tlenu, Bromat. Chem. Toksykol., XL, 3, 223-228.