Hibiskus

Hibiskus – kwiat jednego dnia

Hibiskus nazywany również ketmią czy różą chińską to roślina wywodząca się z Chin oraz Indii. Obecnie znamy ponad 200 gatunków tej pięknej rośliny i jeszcze więcej jej odmian. Cechą rozpoznawalną są duże różowo-czerwone kwiaty, niektóre odmiany hibiskusa np. Hibiscus moscheutos (ketmia bagienna) osiągają kwiat wielkości talerza (20-30 cm średnicy). Jest krzewem, którego kwiaty nie tylko pięknie wyglądają, ale również spożywane działają korzystnie na nasze zdrowie. Należy jednak dodać, że nie każdy gatunek hibiskusa jest rośliną jadalną. Najczęściej wykorzystuje się tu kwiaty jednorocznej ketmii szczawiowej (Hibiscus sabdariffa), która zwyczajowo rośnie w Sudanie i Egipcie. Napar przygotowany na bazie jego kwiatów wyróżnia specyficzny, delikatnie kwaskowaty smak i rubinowy kolor. Kwiaty Hibiscus sabdariffa po zakwitnięciu są zrywane, suszone i pakowane do szczelnie zamkniętych opakowań, aby ich aromat nadal był intensywny, a herbatka z jego kwiatów - aromatyczna. Im bardziej intensywny kolor kwiatu, tym więcej cennych barwników antocyjanowych jest w nim zawartych.

Napar z hibiskusa jest znany od wieków, w starożytnym Egipcie herbatka z hibiskusa miała wdzięczną nazwę karkade lub czerwone złoto faraonów. Oryginalny napój karkade jest bardzo słodki, muzułmanie często piją go w kieliszkach jako substytut wina. Dla rdzennych mieszkańców Polinezji, hibiskus jest świętym kwiatem, kobiety często noszą go na znak wierności - mężatki wpinają go we włosy po prawej stronie głowy, kobiety niezamężne - za uchem po lewej. W medycynie Indyjskiej pasta z liści i kwiatostanów Hibiscus rosa-sinensis L. Malvaceae jest stosowana zewnętrznie na porost włosów.

Hibiskus oprócz bycia rośliną ozdobną a nawet doniczkową, wzbogaci wnętrze każdego mieszkania czy też domu, posiada również wiele właściwości prozdrowotnych. Kwiaty hibiskusa szczawiowego zawierają kwasy organiczne w ilości około 15-30% (kwas cytrynowy i jabłkowy), flawonoidy, antocyjany, kwas protokatechowy, polisacharydy, pektyny oraz olejki eteryczne. Często jego kwiaty są składnikiem herbat na przeziębienie, ze względu na wysoką zawartość witaminy C. Warto włączyć go do swojej diety szczególnie w okresie jesienno-zimowym, jako dodatkowe wsparcie układu immunologicznego. Sproszkowane kwiaty hibiskusa w przemyśle farmaceutycznym są wykorzystywane jako łagodny środek przeczyszczający, co sprawia, że jest chętnie wykorzystywany przez osoby będące na diecie redukcyjnej. Zawarte w hibiskusie przeciwutleniacze wpływają korzystnie na profil lipidowy krwi oraz u osób z nadciśnieniem stosujących napary z hibiskusa zauważono obniżenie wartości ciśnienia tętniczego. Kobiety w ciąży powinny jednak unikać tej rośliny, lekarze podejrzewają, że zawarte w hibiskusie składniki mogą mieć działanie wczesnoporonne.

Dzięki swoim właściwościom odmładzającym, kwiaty hibiskusa znalazły swoje miejsce również w branży kosmetycznej. Producenci chętnie sięgają po ten kwiat, ponieważ wpływa on na skórę łagodząco i ujędrniająco. Składniki w nim zawarte wyrównują koloryt skóry, wygładzają drobne zmarszczki oraz spowalniają procesy starzenia się skóry.

Susz z kwiatów hibiskusa, powinniśmy zalać wodą o temperaturze 90-95 stopni i parzyć przez ok. 10 minut. Napój można wzbogacić odrobiną miodu, wanilii lub plasterkiem pomarańczy.

Aby picie naparu przyniosło oczekiwaną poprawę zdrowia, należy wypijać przynajmniej 2 filiżanki dziennie.

Najnowsze badania sugerują, że hibiskus (właściwie antocyjany w nim zawarte) ma właściwości przeciwnowotworowe. Czyste antocyjany i ich ekstrakty uzyskane z roślin wykazują dużą aktywność antyproliferacyjną w komórkach nowotworowych różnych typów w badaniach in vitro. Jednak potrzebujemy więcej badań, aby móc wysunąć bardziej konkretne wnioski. Kwiaty hibiskusa zyskują coraz więcej na popularności, sproszkowane można dodawać do koktajli i deserów. Oprócz wcześniej wspominanej witaminy C są bogatym źródłem takich składników mineralnych jak żelazo czy wapń. Również panie domu, które kochają robić przetwory, mogą użyć hibiskusa jako ciekawy dodatek podkreślający smak dżemów czy konfitur. Świeże kwiaty hibiskusa mogą być ciekawą ozdobą sałatki na przyjęcie, zyska ona ciekawy i niepowtarzalny wygląd. Wprowadzenie tej rośliny do naszej codzienności wpłynie korzystnie na poprawę stanu naszego zdrowia i przyniesie długotrwałe, pozytywne efekty.

Bibliografia:
ketmia, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2021-10-30].
Szlachta M. i Małecka M., Właściwości przeciwutleniające herbatek owocowych. ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość, 2008.
Walejko A., Kwiaty Jadalne – dekoracyjne i pełne wartości odżywczych. Zagadnienia aktualnie poruszane przez młodych naukowców, 2015.
Znajdek-Awiżeń P., Matławska I., Właściwości lecznicze ketmii szczawiowej – Hibiscus sabdariffa L. Postępy Fitoterapii, 2011.
Sawicka B. i wsp. Rośliny lecznicze występujące w południowej części Indii, Herbalism, 2018.
Wykurz P., Muszyńska B., Fitoterapia jako alternatywna metoda wspomagająca leczenie nadciśnienia, Medicina Internacia Revuo, 2017.
Piątkowska E., Kopeć A., Leszczyńska T., Antocyjany – Charakterystyka, występowanie i oddziaływanie na organizm człowieka. Żywność. Nauka. Technologia.