Amarantus – właściwości i przepisy z tym bezglutenowym pseudozbożem

Specjaliści od żywienia i eksperci FAO*  nazwali amarantus zbożem XXI wieku i postrzegają go  jako ważny składnik zbilansowanej diety.

Amarantus pochodzi z Ameryki Środkowej. Jest odporny na susze i powodzie bardziej niż inne rośliny uprawne. Może być uprawiany w różnych regionach klimatyczno-glebowych na całym świecie. Jest rośliną o bardzo wysokiej odporności na choroby i szkodniki oraz jest zalecany do urozmaicania płodozmianu.

Do Polski przywędrował na początku lat 90-tych XX w. Zauważono wtedy, że jest nie tylko rośliną ozdobną, ale zaczęto coraz bardziej zwracać uwagę na jego walory zdrowotne.

Amarantus, zwany również szarłatem, ze względu na szkarłatne „pióropusze”, które zdobią wysokie łodygi, należy do najstarszych i bardzo pożywnych roślin uprawianych na świecie. Nie jest zbożem, jest zaliczany do pseudozbóż, czyli roślin wytwarzających bogate w skrobię nasiona, ale niebędących zbożami.
W ostatnim czasie to właśnie pseudozboża wzbudzają duże zainteresowanie wśród naukowców, dietetyków i konsumentów, gdyż pod względem zawartości substancji odżywczych i biologicznie czynnych przewyższają wiele tradycyjnych zbóż.

 Jest to w pełni uzasadnione, gdyż ziarna amarantusa charakteryzują się nadzwyczaj cennym żywieniowo składem chemicznym:

• zawierają dużo błonnika, niezbędnego do prawidłowej regulacji przewodu pokarmowego; 
• są doskonałym źródłem białka roślinnego (ok. 15 g na 100 g) o bardzo korzystnym składzie aminokwasowym; 
• zawierają nienasycone kwasy tłuszczowe, ich obecność w znacznym stopniu przyczynia się do poprawy zdrowia, zmniejsza ryzyko wystąpienia wielu chorób, a zwłaszcza do obniżenia poziomu cholesterolu we krwi; są to przede wszystkim kwasy: alfa linolenowy, linolowy, arachidonowy, oleinowy; 
• są bogactwem związków mineralnych, zawierają: żelazo, wapń, magnez, fosfor, potas, cynk, miedź, umożliwiających prawidłowe funkcjonowanie organizmu;
• zawierają witaminy antyoksydacyjne A, E, C, które unieszkodliwiają działanie wolnych rodników, chronią organizm przed stresem oksydacyjnym oraz witaminy z grupy B, które odpowiadają za pamięć, funkcje poznawcze i koncentrację;
• zawierają jeden z najsilniejszych antyoksydantów - skwalen, który poprawia elastyczność skóry, zwiększa odporność immunologiczną, wzmacnia układ odpornościowy i hamuje procesy starzenia; skwalen to cenny i unikalny składnik, w naturze występuje powszechnie, praktycznie we wszystkich olejach roślinnych, ale w bardzo małych ilościach; porównując z oliwą z oliwek, zawartość skwalenu w oleju z szarłatu jest ok. 10 razy wyższa; olej z amarantusa uchodzi za rekordowe źródłem skwalenu.

Ze względu na interesujący i cenny skład, przede wszystkim spore ilości witamin i składników mineralnych, amarantus polecany jest kobietom w ciąży, osobom mającym problemy z układem nerwowym i kostnym, osobom z objawami anemii, a także jako dodatek w odżywkach dla dzieci.
Oprócz wymienionych już zalet, amarantus ma jeszcze wiele mocnych stron. Jest lekkostrawny, dlatego dietetycy polecają pokarmy na bazie amarantusa osobom przed stresującym egzaminem oraz sportowcom przed intensywnym treningiem. Ugotowane ziarna amarantusa mogą zastąpić zarówno kaszę jak i ryż. Dodatkowo jest produktem naturalnie bezglutenowym, dlatego z powodzeniem mogą go spożywać osoby chore na celiakię.

Zastosowanie szarłatu może być wielorakie, gdyż jest on doskonałym dodatkiem do diety dla osób w każdym wieku. Oprócz tego, że ma wysoką wartość żywieniową, jest bardzo smaczny, dlatego warto po niego sięgać regularnie.

Przepisy z wykorzystaniem mąki amarantusowej znajdziesz tutaj.

Przepisy z wykorzystaniem ziarna amarantusa znajdziesz tutaj.

Przepisy z wykorzystaniem płatków amarantusowych znajdziesz tutaj.

Przepisy z wykorzystaniem amarantusa ekspandowanego znajdziesz tutaj.

Źródła:
1. „Uzdrawiające ziarna zbóż” 2013 M. Babalski, M. Przybylak, K. Przybylak
2. Amarantus w piekarstwie Borowy T., Kubiak M. Przegląd Zbożowo-Młynarski 1/2012
3. Amarantus i komosa ryżowa jako niesłodowane dodatki w produkcji piwa Bogdan P., Kordialik – Bogacka E. Przemysł fermentacyjny i owocowo – warzywny 7-8/2015

* FAO - Food and Agriculture Organization of the United Nations – Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa