Błonnik, błonnik witalny naturalny suplement
Sylwia KaczmarekMamy wiele definicji błonnika, poczynając od definicji prawnej, przyjętej przez ustawodawców, zawiłej i skomplikowanej:
„Błonnik oznacza polimery węglowodanowe z co najmniej trzema jednostkami monomerów, które nie są trawione ani wchłaniane w jelicie cienkim człowieka (…)”
po znacznie bardziej zrozumiałą, wykorzystywaną w wielu publikacjach dot. żywienia:
„Błonnik pokarmowy, inaczej włókno pokarmowe, to grupa substancji pochodzenia roślinnego, które nie są trawione, ani wchłaniane w organizmie człowieka. Należy do węglowodanów złożonych, czyli polisacharydów. Nie jest jednorodną grupą substancji. W jego skład wchodzą związki o bardzo różnej budowie chemicznej i właściwościach fizycznych, takie jak: celuloza, hemicelulozy, pektyny, gumy, śluzy, ligniny”.
Najpowszechniej jednak włókno pokarmowe definiuje się jako pozostałości komórek roślinnych, oporne na działanie enzymów trawiennych przewodu pokarmowego człowieka.
Podział błonnika
Błonnik dzielimy na rozpuszczalny i nierozpuszczalny w wodzie. Oba typy mają istotne korzyści zdrowotne.
• Błonnik rozpuszczalny (tzw. pektynowy)
Ten rodzaj błonnika charakteryzuje się dużą rozpuszczalnością w wodzie i dzięki temu przechodząc przez układ pokarmowy tworzy substancję przypominającą wyglądem i konsystencją galaretowaty żel o dużej objętości. Masa ta wyściela ściany przewodu pokarmowego, co zapobiega ich podrażnianiu przez trawiony pokarm oraz jego przyklejaniu. Dzięki temu resztki pokarmu , które nie zostały wchłonięte przesuwają się w dolne partie, co przeciwdziała ich zaleganiu w układzie pokarmowym. Dodatkowo żel błonnikowy znacznie spowalnia wchłanianie cukru z pożywienia. Dzięki temu organizm człowieka dłużej utrzymuje uczucie sytości.
• Błonnik nierozpuszczalny w wodzie (tzw. celulozowy)
Ten rodzaj błonnika nie rozpuszcza się w wodzie, ale za to posiada zdolności jej gromadzenia i pęcznienia. Niektóre pokarmy zawierające błonnik celulozowy zwiększają swoją objętość nawet kilkukrotnie. Dzięki temu znacznie zwiększa się objętość i waga masy kałowej umożliwiając człowiekowi regularne wypróżnianie. Błonnik celulozowy cechuje się także twardą strukturą , która mechanicznie, ale jednocześnie dość delikatnie podrażnia ścianki jelita, dzięki czemu wzmacnia perystaltykę jelit i powoduje sprawne przesuwanie treści pokarmowej w dół.
Błonnik rozpuszczalny w wodzie |
Błonnik nierozpuszczalny w wodzie |
to pektyny, które są składnikami roślinnych ścianek komórkowych, występują obficie w owocach miąższowych (jabłka, gruszki, morele), cytrusach, owocach jagodowych (porzeczki - do przetworów z porzeczek nie potrzebujemy dodawać środków żelujących a i tak powstanie galaretka) oraz warzywach korzeniowych i w suchych nasionach roślin strączkowych |
to celuloza i hemicelulozy występujące zwłaszcza w warzywach kapustnych i korzeniowych, szparagach, łupinach fasoli i produktach zbożowych (produkty pełnoziarniste, otręby pszenne i kukurydziane, kuskus , brązowy ryż , kasza bulgur). |
Właściwości |
|
- ma właściwości wiązania wody i tworzenia żeli, - zwiększa objętość pożywienia w przewodzie pokarmowym, - hamuje uczucie głodu, - reguluje przesuwanie treści pokarmowej, - chroni przed zaparciami, polipami, żylakami odbytu i nowotworami jelita grubego. |
- przyspiesza perystaltykę jelit, - zapobiega zaparciom, - ma wpływ na obniżanie poziomu cholesterolu we krwi, - spowalnia wchłanianie węglowodanów, - działa odtruwająco.
|
Działanie błonnika
Fizjologiczne skutki oddziaływania błonnika pokarmowego w organizmie są trudne do precyzyjnego określenia z uwagi na zróżnicowanie budowy związków wchodzących w jego skład w poszczególnych produktach roślinnych.
To, jakie funkcje spełni błonnik w naszym organizmie zależy w dużej mierze od stosunku frakcji rozpuszczalnych i nierozpuszczalnych w wodzie.
Błonnik rozpuszczalny i nierozpuszczalny bardzo często występują w jednym produkcie roślinnym, także nie ma obaw, że pojawią się niedobory którejś z frakcji.
Główne funkcje błonnika w organizmie
- reguluje pracę przewodu pokarmowego (m.in. zapobiega zaparciom), przyspiesza perystaltykę jelit;
- przyczynia się do zwiększonego wydzielania śliny i innych soków trawiennych;
- zwiększa objętość pokarmów;
- znosi uczucie głodu;
- zmniejsza wchłanianie przez organizm szkodliwych substancji;
- wpływa na obniżenie poziomu cholesterolu we krwi;
- przyspiesza pasaż treści pokarmowej przez jelita;
- sprzyja redukcji masy ciała;
- zmniejsza ryzyko powstawania chorób układu krążenia i nowotworów okrężnicy.
Główne źródła błonnika w diecie
• produkty zbożowe (zboża pełnoziarniste, pieczywo żytnie, mieszane z dodatkiem całych ziaren zbóż, otręby zbożowe, płatki zbożowe, gruboziarniste kasze jęczmienna, gryczana, ryże;
• warzywa (szczególnie liściaste);
• owoce;
• a także: nasiona roślin strączkowych, orzechy
Na szczególną uwagę zasługuje błonnik witalny, naturalny suplement diety
Błonnik witalny to produkt składający się z nasion babki płesznik (Plantago psyllium) oraz łusek babki jajowatej (Plantago ovata). To naturalny suplement, który z powodzeniem uzupełni niedobory błonnika pochodzącego z pokarmów oraz usprawni funkcjonowanie przewodu pokarmowego.
Nasiona babki płesznik zalane wodą wchłaniają ją tworząc śluz. Zawarte w nasionach substancje, pęcznieją w jelitach, dzięki temu działają przeczyszczająco. Utworzony żel ułatwia przesuwanie się treści pokarmowej, co zapobiega zaparciom i poprawia perystaltykę jelit.
Łuski babki jajowatej zawierają śluzy, mające zdolność pęcznienia i wchłaniania dużej ilości wody. Dzięki temu zmiękczają konsystencję treści pokarmowej, zwiększają jej objętość, co skutecznie usuwa problem zaparć.
Błonnik jest istotnym składnikiem zdrowej diety. Gdy przechodzi przez przewód pokarmowy działa jak „szczotka”. Oczyszcza organizm usuwając toksyny, metale ciężkie i produkty przemiany materii. Dodatkowo, pęczniejący błonnik sprawia, że dłużej jesteśmy syci, a to sprawia, że dieta bogata w błonnik polecana jest szczególnie osobom z nadwagą i otyłością.
Warto zapoznać się z produktami, które są bogate w błonnik. Oto kilka takich przykładów:
Produkt |
Ilość w 100 g |
Baobab |
51,1 |
Białko konopne w proszku |
19,5 |
Canihua |
15 |
Chia |
37,9 |
Chlorella |
12,4 |
Guarana |
26,5 |
Jęczmień młody - trawa sproszkowana |
26,5 |
Karob |
10 |
Maca w proszku |
7,0 |
Mąka owsiana wysokobłonnikowa |
9,7 |
Mielona łuska gryczana |
81,5 |
Mieszanka suszonych owoców z acai |
11,6 |
Nasiona babki płesznik |
83,7 |
Nasiona babki jajowatej |
63,6 |
Nasiona konopi łuskane |
11,9 |
Pszenica młoda - trawa sproszkowana |
18 |
Spirulina |
5,1 |
Co oznacza informacja na produkcie „Źródło błonnika”?
Czasami na opakowaniach produktów spożywczych widzimy hasła „Źródło błonnika pokarmowego” czy „Wysoka zawartość błonnika”!
Są to oświadczenia żywieniowe. Aby umieścić je na etykiecie produktu, produkt musi zawierać odpowiednią ilość błonnika. I tak:
Jako źródło błonnika możemy oznaczyć produkt, który zawiera przynajmniej 3 g błonnika na 100 g lub przynajmniej 1,5 g błonnika na 100 kcal, w drugim przypadku musi to być przynajmniej 6 g błonnika na 100 g lub przynajmniej 3 g błonnika na 100 kcal.
Jak zwiększyć ilość błonnika w swojej diecie?
• Codziennie jedz 1-2 porcje owoców, tam gdzie to możliwe ze skórką!
• Przynajmniej 1 raz w tygodniu jedz nasiona roślin strączkowych i kasze!
• Zrezygnuj z pieczywa białego na korzyść pełnoziarnistego!
• Spożywaj orzechy i nasiona jako przekąskę lub dodawaj do owsianki, czy płatków zbożowych!
• Jedz więcej surówek i sałatek, np. na drugie śniadanie!
Ważne! Aby błonnik dobrze spełniał swoje funkcje w organizmie należy w czasie jego przyjmowania pić duże ilości płynów (co najmniej 2 litry dziennie)
Wnioski
Przez to, że błonnik nie jest trawiony przez organizm człowieka, nie jest substancją odżywczą, ale ze względu na to, iż wpływa na wiele funkcji fizjologicznych, jest bardzo ważnym składnikiem diety, a jego wpływ na organizm jest niezmiernie ważny.
Dieta uboga w błonnik pokarmowy, bazująca na oczyszczonych, przetworzonych produktach, jest z reguły dietą bogatą w energię, przyczyniającą się do powstawania otyłości i wszystkich jej konsekwencji.
Dieta bogata w błonnik zmniejsza ryzyko powstawania wielu chorób cywilizacyjnych takich jak: miażdżyca, kamica żółciowa, uchyłkowatość jelit, nowotwory jelita grubego i inne.
Należy jednak pamiętać o tym, że zbyt duże spożycie błonnika pokarmowego może mieć ujemny wpływ na
- wykorzystanie innych składników odżywczych pożywienia (zmniejsza się między innymi wchłanianie żelaza, magnezu i cynku),
- jelita może powodować biegunki
- skuteczność wchłaniania się niektórych leków (potrzebna konsultacja z lekarzem)
Istnieją również choroby, w których zbyt duże spożycie błonnika jest niewskazane, np. zapalenie żołądka, wrzody żołądka, zapalenie trzustki, dróg żółciowych, jelit czy niedokrwistość.
Światowa Organizacja Zdrowia zaleca, aby w naszym menu znalazło się od 20 do 40 g błonnika dziennie. Należy również dodawać go do swojej diety powoli, gdyż zbyt szybkie zwiększenie błonnika może prowadzić do gazów, wzdęć i skurczy. Nie należy zapominać o dostarczeniu odpowiedniej ilości plynów, zwłaszcza gdy wprowadzamy błonnik do diety w postaci bogatych w ten składnik produktów jak babka plesznik, babka jajowata, łuska gryczana, len ltp.
Oto kilka przepisów z babką płesznik, kliknij tutaj.
Poniższa tabelka pokazuje Ilości błonnika w wybranych szeroko dostępnych produktach
ZAWARTOŚĆ BŁONNIKA W WYBRANYCH PRODUKTACH SPOŻYWCZYCH w 100 g |
|
Ziarno pszenicy |
11,5 |
Ziarno żyta |
12,9 |
Chleb żytni |
pełnoziarnisty - 9,1 g, jasny - 4,1 g |
Chleb mieszany z ziarnami |
5,4 |
Otręby pszenne |
42,4 |
Płatki pszenne |
10,1 |
Płatki owsiane |
6,9 |
Kasza jęczmienna |
perłowa - 6,2 g; pęczak - 5,4 g |
Kasza gryczana |
5,9 |
Ryż brązowy |
8,7 |
Ryż biały |
2,4 |
Jabłka |
2,0 |
Gruszki |
2,1 |
Porzeczki |
białe - 6,4g; czarne - 7,9 g; czerwone - 7,7 g |
Pomarańcze |
1,9 |
Pietruszka |
4,9 |
Marchew |
3,6 |
Seler |
korzeniowy - 4,9 g; naciowy - 1,8 g |
Pomidory |
1,2 |
Ogórki |
0,5 |
Soczewica czerwona |
8,9 |
Fasola |
biała - 15,7 g; szparagowa - 3,9 g |
Groch |
15,0 |
Źródło: Tabele składu i wartości odżywczej żywności PZWL 2005
Źródła:
1. Podstawowe zalecenia żywieniowe IŻŻ Warszawa 2008
2. Żywienie człowieka pod. Red. Jana Gawęckiego i Lecha Hryniewieckiego PWN 2007
3. Błonnik pokarmowy - korzyści zdrowotne i technologiczne Przemysł Spożywczy 2009 T. 63, nr 12 str. 16-20
4. Rozp. (WE) NR 1924/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. w sprawie oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych dotyczących żywności
Aby dodać komentarze
musisz być zalogowany.