Czystek - Czy czystek czyści?

O czystku słów kilka.

Czy czystek czyści? O to jest pytanie!

Czystek szary zwany jest również czystkiem siwym, ostem mlecznym, skalną różą czy świętą różą (Cistus incanus L.). Należy do rodziny posłonkowatych (czystkowatych) – Cistaceae. Występuje w krajach Europy Południowej i Azji Mniejszej. Jest gęstym krzewem dorastającym do 1,5 metra wysokości. Rośnie w miejscach skalistych, na ubogich, wapiennych glebach. Kwitnie od marca do czerwca, a jego różowe kwiaty wyglądem przypominają kwiaty dzikiej róży. Ze względu na ładne kwiaty często są ozdobą siedlisk ludzkich.

Czystek – krótka historia

Ludzie korzystają z dobroczynnych właściwości czystka już od ponad 2000 lat. Popularność wynika z jego wieloletniego zastosowania w tradycyjnej medycynie bliskowschodniej i śródziemnomorskiej. Używano go do leczenia zakażeń i stanów zapalnych układu moczowego, nieżytów przewodu pokarmowego czy schorzeń wątroby. Stosowano go także jako środek przyspieszający gojenie ran, zwalczający infekcje układu oddechowego i stany zapalne stawów.

Właściwości czystka

Dobroczynny wpływ ziela czystka na zdrowie wynika przede wszystkim z wysokiej zawartości polifenoli, szczególnie kwercytyny, kemferolu oraz innych związków fenolowych takich jak katechiny czy galokatechiny. Są to związki chemiczne należące do przeciwutleniaczy (antyoksydantów), których główną rolą w organizmie jest usuwanie wolnych rodników, przyczyniających się do rozwoju wielu poważnych schorzeń. Szacuje się, że czystek ma porównywalną (lub nawet większą) zawartość polifenoli do zielonej herbaty i czerwonego wina. Antyoksydanty zawarte w preparatach z czystka stymulują działanie układu immunologicznego, wspierają procesy odpornościowe i pomagają w walce z drobnoustrojami. Dzięki temu nie tylko wzmacniają naturalną odporność organizmu, ale także pomagają w zwalczaniu infekcji i zapobiegają ich rozwojowi. Polifenole zawarte w zielu czystka mają także korzystny wpływ na wiele innych procesów w organizmie, w tym m.in. przeciwdziałają powstawaniu i rozwojowi stanów zapalnych, stymulują metabolizm, przez co wzmacniają organizm i dodają energii, ochraniają naczynia krwionośne, zapobiegają odkładaniu się blaszek miażdżycowych, hamują procesy utleniania się „złego" cholesterolu i mogą wykazywać działać przeciwalergiczne.

Jak wybrać i jak stosować czystek?

Czystek dostępny jest w sklepach i aptekach w postaci suszonego ziela lub liści, herbatek czy kapsułek zawierających jego ekstrakt.
Najlepszy jest susz cięty, nie mielony, składających się z samych listków lub/i płatków z ekologicznych upraw. 

Napar z czystka 

Jedną łyżeczkę suszu zalać szklanką wrzącej wody i pozostawić na około 10–12 minut, po czym usunąć liście.

Herbatkę z czystka warto pić regularnie, najlepiej codziennie. Napary z czystka polecane są jako swoisty „detoks" szczególnie palaczom oraz osobom przebywającym na obszarach o wysokim poziomie zanieczyszczenia powietrza (np. w dużych miastach). Można ją również pomagać małym dzieciom. 

Można też przygotować odwar z czystka.

Odwar z czystka

10 g ziela należy zalać wodą - jedną szklanką i gotować przez pięć minut. Po wystudzeniu pić, najlepiej trzy razy dziennie. Odwar można też stosować do okładów (np. na ugryzienia owadów) i przemywania skóry.

Czy czystek czyści? Jak widać z powyższego opisu tak. Oczyszcza nasz organizm z niepożądanych substancji i pozwala mu poprawnie funkcjonować. Niech nas nie zniechęci trochę cierpki i gorzki smak, korzyści wynikające z jego regularnego picia są nieocenione. Do herbatki z czystka można dodać odrobinę miodu, soku z malin, innych owoców lub ulubione zioła. 

Czy wiesz, że…?

- picie naparów z czystka może hamować postęp boreliozy i namnażanie się bakterii odpowiedzialnych za tę chorobę.
- olejek eteryczny z ziela czystka lub wywar z czystka wykazują działanie odstraszające owady, w tym kleszcze. Polecany jest szczególnie osobom, które często spędzają czas w lasach i na łąkach.
- herbatkę z czystka mogą pić dzieci już od trzeciego miesiąca życia. Wzmacnia odporność i nie powoduje skutków ubocznych. Można ja wprowadzić jako drugą lub trzecią herbatkę w diecie dziecka.

Artykuł jest opublikowany w magazynie gotujwstylueko.pl nr 16 Wiosna 2021

Bibliografia:
Kubica P., Ekiert H., Ekiert R.J., Szopa A. 2016. Gatunki rodzaju Cistus sp. - taksonomia, występowanie, skład chemiczny, aplikacje terapeutyczne i badania biotechnologiczne. Post Fitoter, 17 (3): 179-188.
Szeremeta D. 2019. Skład chemiczny rośliny leczniczej Cistus incanus L. (czystek szary) a jej wybrane właściwości biologiczne. Praca doktorska. Katowice, Uniwersytet Śląski.