Gruszka - słodki owoc pożądania

POCHODZENIE GRUSZ

Grusza (Pyrus L.) należy do drzew z rodziny różowatych (Rosaceae). Systematyka grusz jest skomplikowana, gdyż gatunki łatwo się ze sobą krzyżują i tworzą liczne podgatunki oraz formy przejściowe. Obecnie określa się, że rodzaj Pyrus zawiera od 30 do 60 gatunków.
Uprawiane na świecie grusze należą do dwóch grup - grusz europejskich pochodzących głównie od gruszy pospolitej (Pyrus communis) oraz grusz azjatyckich pochodzących głównie od gruszy chińskiej (Pyrus serotina). Największym producentem gruszek są Chiny, Kanada i Rosja.

 
OPIS WYBRANYCH ODMIAN GRUSZ

    Konferencja - Odmiana angielska. Najpopularniejsza odmiana w Polsce. Dojrzewa na przełomie września i października. Owoce są średniej lub dużej wielkości o wydłużonym i wrzecionowatym kształcie. Skórka matowa, zielona, a po dojrzeniu złotobrązowa z charakterystycznym ordzewieniem. Żółtawobiały miąższ jest słodki i soczysty. Idealna na soki i jako dodatek do jogurtów.

    Lukasówka - Odmiana francuska. Dojrzewa na przełomie września i października. Owoce są duże o jajowato-owalnym  kształcie. Skórka jest lekko błyszcząca, zielonkawożółta, która z czasem ma delikatny karminowy rumieniec od strony nasłonecznionej. Biały miąższ ma słodko-winny smak i lekko aromatyczny zapach. Odmiana deserowa i na przetwory w tym susz.  

    Bonkreta Williamsa - Odmiana angielska. Dojrzewa na początku września. Owoce średniej lub dużej wielkości o jajowato-wydłużonym kształcie o nierównej, pofałdowanej powierzchni. Skórka jest lekko błyszcząca, zielonkawożółta lub w okresie pełnej dojrzałości żółta. Czasem zdobi ją jasnopomarańczowy rumieniec. Miąższ kremowobiały, soczysty, aromatyczny, z lekko winnym posmakiem. Odmiana deserowa i na przetwory.

     Abate Fetel - Odmiana włoska. Dojrzewa na przełomie września i października. Owoce duże o wydłużonym kształcie podobnym do tykwy. W okresie pełnej dojrzałości skórka jest chropowata, całkowicie brązowa w czerwone plamki. Miąższ żółtawobiały, soczysty i słodki. Odmiana deserowa.

    Triumf Packhama – Odmiana australijska. Dojrzewa na początku października. Owoce są duże o guzkowatej powierzchni. Skórka gładka, zielonożółta. Miąższ kremowy, soczysty, kwaskowato-słodki. Odmiana deserowa i do deserów (ciast, kompotów, musów).

    D’anjou - Odmiana z Belgii i Francji. Występują dwie odmiany tych gruszek: zielona - barwa skórki po dojrzeniu owocu pozostaje taka sama, w innych odmianach grusz, skórka robi się żółta; czerwona – barwa skórki jest ciemnoczerwona.  Skórka owocu jest dość gruba i porowata. Miąższ dojrzałej gruszki jest kremowobiały, soczysty, słodki i aromatyczny. Odmiana deserowa oraz do pieczenia, smażenia, gotowania i na przetwory.

WARTOŚĆ ODŻYWCZA GRUSZEK
Średniej wielkości gruszka (178 g) jest dobrym źródłem witaminy C i K oraz miedzi. Pokrywa odpowiednio 10%, 9%, 17% zalecanego dziennego zapotrzebowania na te składniki. Dowiedziono, że witamina C pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego, witamina K w utrzymaniu zdrowych kości, zaś miedź pomaga w utrzymaniu prawidłowego stanu tkanek łącznych i w prawidłowym funkcjonowaniu układu nerwowego.

 Wybrane wartości odżywcze w 178 g świeżej gruszki

Gruszki w 84 % składają się z wody, zawierają znaczne ilości pektyn - rozpuszczalnego błonnika pokarmowego, który pod wpływem wody zwiększa swoją objętość i na długi czas wypełnia żołądek, dając uczucie sytości, co jest istotne w trakcie kuracji odchudzającej. Owoce te polecane są osobom, które zmagają się z zaparciami. Błonnik dodatkowo zmniejsza poziom cholesterolu, przez co obniża ryzyko rozwoju nowotworów. W gruszkach występuje kwas hydroksycynamonowy, który wspiera w zapobieganiu powstawania guzów żołądka i płuc.

Gruszki powinny znaleźć sie w diecie osób starszych, gdyż mają pozytywny wpływ na serce. Zawarty w nich przeciwutleniacz (glutation) obniża ciśnienie krwi i zmniejsza ryzyko udaru mózgu. Z kolei antyoksydanty (luteina i zeaksantyna) obecne w gruszkach powstrzymują proces zwyrodnienia plamki żółtej, przez co chronią wzrok.

Gruszki mają niski indeks glikemiczny = 38, stąd mogą po nie sięgać osoby chore na cukrzycę. W cenne składniki takie jak  kwercetyna (przeciwutleniacz)bogata jest skórka gruszek. Dlatego też zaleca się jeść te owoce nieobrane. Wystarczy dokładnie umyć w ciepłej wodzie, a potem w zimnej. Jeśli jednak gruszki mają być bez skórki to należy obrać je jak najcieniej.

CO JESZCZE WARTO WIEDZIEĆ O GRUSZKACH?

Wyciąg z owoców gruszy wykorzystywany jest jako dodatek do kosmetyków. Polecany ze względu na to, że usuwa martwe komórki i wygładza wszelkie niedoskonałości skóry, wykazuje działanie odżywcze i nawilżające. Zmęczona i poszarzała skóra odzyskuje zdrowy wygląd.

Ekstrakt z gruszki stosowany jest w leczeniu chorób skóry, egzem i trądziku, a także znajduje zastosowanie jako dodatek w szamponach do włosów. Włosy są elastyczne, gładkie i nie rozdwajają się.    

JAKIE GRUSZKI WYBIERAĆ?

Idealna gruszka nie jest ani za twarda, ani za miękka. Po naciśnięciu na skórkę musi się ugiąć pod palcami i z powrotem wrócić do swojego wcześniejszego położenia.

Gruszki to jedne z niewielu owoców, które nie nadają się do zamrożenia!

Warto pamiętać, że gruszki z upraw konwencjonalnych dostępne w supermarkecie, dyskoncie, czy na bazarze warzywnym mogą zawierać środki ochrony roślin, metale ciężkie i substancje konserwujące. Najlepiej wybierać gruszki pochodzące z upraw ekologicznych, które nie zawierają tych związków.

CZY GRUSZKI SĄ CIEŻKOSTRAWNE?

Wbrew powszechnej opinii, gruszki nie są ciężkostrawne, dlatego mogą je jeść osoby z wrażliwym żołądkiem. Jeśli po zjedzeniu gruszki pojawią się niepokojące objawy ze strony układu pokarmowego, to należy spróbować spożyć je w postaci startej lub po obróbce termicznej w postaci dżemu lub sosu. Gruszki w formie musu można podawać dzieciom po 6. miesiącu życia i mogą stanowić jeden z pierwszych spożywanych przez dzieci produktów.

DOJRZEWANIE I PRZECHOWYWANIE GRUSZEK

Dojrzałe gruszki można przechowywać w lodówce co przedłuży ich świeżość na kilka dni. Proces dojrzewania gruszek można przyspieszyć poprzez:

•    Metoda powolna: gruszki należy pozostawić w kuchni na stole kuchennym. Owoce dojrzeją po 4-7 dniach.

•    Metoda szybka: gruszki należy zapakować w papierową torbę i zostawić na stole lub kredensie. Ten sposób skraca dojrzewanie do 2-4 dni. Etylen, naturalnie wytwarzany przez gruszki znacznie przyspiesza proces dojrzewania. By uniknąć zepsucia, należy codziennie sprawdzać ich wygląd. Nie należy korzystać z plastikowych toreb, ponieważ uniemożliwiają przepływ powietrza, przez co gruszki mogą w nich gnić.  
•    Metoda najszybsza: do jednej torebki papierowej należy włożyć jabłka i gruszki. Dojrzałe jabłka wytwarzają więcej etylenu, który sprawia, że gruszki dojrzewają znacznie szybciej.
PRODUKTY Z GRUSZKĄ

Na sklepowych półkach znaleźć można wiele produktów z gruszką w składzie:

•    przecier, mus gruszkowy
•    gruszki marynowane lub w kompocie
•    przetwory gruszkowe
•    napój gruszkowy
•    sok gruszkowy
•    gruszki suszone .

Wyniki badań australijskiej federalnej agencji rządowej ds. nauki i badań CSIRO pokazują, że wypicie 220 ml soku z gruszek azjatyckich przed alkoholem, obniża poziom alkoholu we krwi o 20%. U osób, które spożyły sok gruszkowy, odnotowano zmniejszenie poziomu aldehydu octowego we krwi, który odpowiada za większość nieprzyjemnych doznań poalkoholowych.

GRUSZKA W KUCHNI

Należy pamiętać, że obrane i pokrojone szybko ciemnieją, aby temu zapobiec należy skropić plasterki gruszek sokiem z cytryny, limonki lub z pomarańczy. Zawarta w nich witamina C zapobiega zmianie koloru.

Z gruszek można przygotować sałatki, surówki, nalewki i przystawki do dań mięsnych.

Jednym z najsłynniejszych deserów jest Poire belle Hélène, nawiązujące do imienia Heleny Trojańskiej.

Obgotowane w syropie gruszki schładza się i polewa gorącym sosem czekoladowym, następnie dodaje się kulki lodów waniliowych i dekoruje migdałami obranymi ze skórki.

KTO POWINIEN UWAŻAĆ NA GRUSZKI?

Reakcja alergiczna na gruszki zazwyczaj jest wynikiem reakcji krzyżowej między pyłkami drzew a białkami pokarmowymi. Najczęściej pojawia się u osób uczulonych na pyłki głównie brzozy. Uczulenie na gruszki objawia się pokrzywką kontaktową w miejscu dotknięcia owocu, czyli na palcach i wargach oraz zmianami ustno-gardłowymi powstałym w następstwie kontaktu błony śluzowej jamy ustnej z gruszką.

Artykuł pochodzi z magazynu jesień 2020 Gotuj w stylu eko.pl

Bibliografia
1.    Dreher M.L. 2018. Whole Fruits and Fruit Fiber Emerging Health Effects. Nutrients. 10(12), 1833.
2.    Pears, raw. FoodData Central. U.S. Department of Agriculture. Published April 1, 2019.
3.     Lila M.A. 2004. Anthocyanins and Human Health: An In Vitro Investigative Approach. Journal of Biomedicine and Biotechnology. 2004(5), 306–313
4.     Xia Li T.W., Zhou B., Li H., Zeng J., Gao W. 2015. Anti-diabetic activity in type 2 diabetic mice and α-glucosidase inhibitory, antioxidant and anti-inflammatory potential of chemically profiled pear peel and pulp extracts (Pyrus spp.). Journal of Functional Foods. 13, 276-288
5.     Navaei N., Pourafshar S., Akhavan N.S., Litwin N.S., Foley E.M., George K.S., Hartley S.C., Elam  M.L., Rao S., Arjmandi B.H., Johnson S.A. 2019. Influence of daily fresh pear consumption on biomarkers of cardiometabolic health in middle-aged/older adults with metabolic syndrome: a randomized controlled trial. Food & Function. 10(2), 1062-1072
6.     Predieri S., Gatti E. 2009. Effects of cold storage and shelf-life on sensory quality and consumer acceptance of "Abate Fetel" pears. Postharvest Biology and Technology, 51(3), 342-348
7.     Chen J., Wang Z., Wu J., Wang Q., Hu X. 2007. Chemical compositional characterization of eight pear cultivars grown in China. Food Chemistry. 104(1), 268-275
8.     Reiland H., Slavin  J. 2015. Systematic Review of Pears and Health. Food and Nutrition. 50(6), 301–305