Następny
Papryka – bogactwo witamin, kolorów i smaków

Papryka – bogactwo witamin, kolorów i smaków

gotujwstylueko.pl

Żółta, czerwona, pomarańczowa, zielona... Już sama barwa zachęca do spożycia papryki, a co jeszcze kryje w sobie to niezwykłe warzywo? Papryka zawiera szereg witamin, składników mineralnych i antyoksydantów, niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu.

Papryka (Capsicum L.), inaczej pieprzowiec roczny należy do rodziny psiankowatych (Solanaceae). Wywodzi się z Ameryki Środkowej i Południowej, skąd została rozpowszechniona na inne kontynenty. W Polsce pojawiła się pod koniec XVII wieku i była wykorzystywana głównie do celów leczniczych i jako przyprawa. Część jadalną stanowi owoc, który zależnie od odmiany ma różną wielkość, barwę, kształt, smak i ostrość.

Różnorodność odmian

Istnieje wiele odmian papryki i można podzielić je na odmiany ostre i słodkie. Odmiany słodkie są większe i mają gruby miąższ, zaś ostre są mniejsze, o cienkich ściankach. Na ostry smak papryki wpływa alkaloid – kapsaicyna, którego większe ilości zawierają odmiany ostre. 

W największych ilościach znajduje się w białych błonkach i pestkach papryki. Papryka może mieć także różną barwę (biała, żółta, pomarańczowa, zielona, czerwona, fioletowa, brązowa) i kształt (owalny, kulisty, podłużny, szpiczasty). Najpopularniejszymi gatunkami papryki są: annum (odmiany roczne), frutescens (owocowe), baccatum (jagodowe), pubescens (omszone), ostre (chilli) i chinese (chińskie).

Wartość odżywcza

Papryka charakteryzuje się niską kalorycznością (15 – 30 kcal/100g). Jest źródłem błonnika pokarmowego, składników mineralnych (potas, fosfor, wapń, magnez), karotenoidów (kapsantyna, likopen, luteina, beta-karoten), przeciwutleniaczy (witamina A, C, E; likopen, związki polifenolowe: flawonoidy, antocyjany, kwasy fenolowe, luteolina), cukrów, kwasów organicznych i olejków eterycznych. Zawiera niewielką ilość białka (1,0 – 1,3 g / 100g) i tłuszczu (0,3 – 0,5 g / 100g).

Tabela 1. Zawartość witamin w 100 g części jadalnych papryki czerwonej i zielonej. 

Papryka czerwona

Witamina C (mg)

Witamina E (mg)

Witamina B2 (mg)

Witamina B6 (mg)

Kwas foliowy (µq)

Niacyna (mg)

144

2,9

0,1

0,5

52

1,6

Papryka zielona

91

3,1

0,03

0,3

36

0,6
 

Tabela 2. Tabela 1. Zawartość witamin w 100 g części jadalnych papryki czerwonej i zielonej. 

Papryka czerwona

Potas (mg)

Magnez (mg)

Żelazo (mg)

Fosfor (mg)

Cynk (mg)

Wapń (mg)

255

11

0,6

31

0,3

13

Papryka zielona

176

9

0,5

23

0,29

12
 
Wartość odżywczą papryki warunkuje wiele czynników, m.in. gatunek, odmiana, etap dojrzewania, czynniki agrotechniczne i warunki środowiskowe. 
 
Zależnie od barwy, papryka różni się zawartością poszczególnych składników odżywczych. Większe ilości likopenu, potasu, witaminy A oraz kwasu foliowego zawierają czerwone odmiany papryki. Co prawda, wszystkie odmiany są bogatym źródłem witaminy C, jednak odmiany czerwone i zielone mają ich nieco więcej niż pozostałe. Papryka czerwona o wadze 150 g zawiera ok. 210 mg witaminy C, co oznacza, że wystarczy zjeść tylko 1/3 papryki, aby pokryć dzienne zapotrzebowanie na tę  witaminę! Pod względem zawartości potasu, papryka czerwona znowu jest liderem wśród papryk, gdyż w jednej sztuce o wadze 150 g znajduje się aż 400 mg tego pierwiastka, a w zielonej i żółtej odpowiednio: 330 mg i 266 mg.
 
Okazuje się, że wraz z dojrzewaniem papryki, zwiększa się w niej zawartość witamin, przeciwutleniaczy i związków polifenolowych, a zmniejsza zawartość luteiny.
 
Z niektórych badań wynika, że w porównaniu z uprawami konwencjonalnymi, papryka z upraw ekologicznych zawiera większe ilości witaminy C, potasu, fosforu, flawonoidów, cukrów i kwasów organicznych.
 
Na zawartość składników odżywczych w papryce mają wpływ także różne procesy technologiczne, tj. obróbka cieplna, zamrażanie, suszenie. Podczas tych procesów znacząco zmniejsza się zawartość witamin, zwłaszcza witaminy C, w związku z czym najlepiej spożywać paprykę na surowo lub po krótkotrwałej obróbce cieplnej, aby nie stracić znaczących ilości cennych witamin.
 
Prozdrowotne właściwości
Za prozdrowotne właściwości papryki odpowiadają zawarte w niej przeciwutleniacze i alkaloid – kapsaicyna. Antyoksydanty wykazują korzystny wpływ na organizm, poprzez wiązanie wolnych rodników, hamowanie aktywności enzymów utleniających, stymulację układu immunologicznego,  zmniejszenie ciśnienia tętniczego krwi oraz działanie przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe. W wielu badaniach dowiedziono, że przeciwutleniacze mogą spowalniać starzenie się organizmu oraz wykazywać działanie antynowotworowe i antymiażdżycowe.
 
Kapsaicyna
Na dużą uwagę zasługuje obecna w papryce kapsaicyna, która nadaje jej piekący i ostry smak. Już kilka tysięcy lat p.n.e. stanowiła remedium na wiele schorzeń. Stosowano ją w celu łagodzenia bólu zębów. W Ameryce Południowej przygotowywano nalewki z ostrej papryki, która doskonale sprawdzała się w leczeniu przeziębień i bólu gardła. Dziś dosyć często kapsaicynę wykorzystuje się w leczeniu grzybicy, świerzbu i zakażeń. Dzięki swoim przeciwbólowym właściwościom, kapsaicyna wchodzi także w skład wielu żeli i maści przeciwbólowych.
W badaniach zaobserwowano, że alkaloid ten może również wspomóc nas w działaniu antynowotworowym, poprzez wywołanie apoptozy w komórkach nowotworowych płuc, prostaty, pęcherza moczowego i piersi oraz zapobiegać chorobom sercowo – naczyniowym poprzez zmniejszenie utleniania lipoprotein niskiej gęstości (LDL). Wykazano, że kapsaicyna stosowana w niewielkich ilościach może zwiększać wydzielanie soków trawiennych.  
 
Istnieje wiele doniesień, że ostra papryka przyspiesza metabolizm, dzięki czemu może okazać się pomocna w leczeniu nadwagi i otyłości. Jednak należy pamiętać, że jej nadmierne spożycie może podrażnić błonę śluzową przewodu pokarmowego, co w efekcie może prowadzić do powstania nadżerek czy wrzodów…
 
Wszechstronne zastosowanie
Papryka może być spożywana w różnej formie: na surowo, gotowana, pieczona, grillowana, suszona. Najwięcej wykorzystuje się jej w kuchni meksykańskiej oraz węgierskiej, gdzie stanowi podstawę słynnego gulaszu i leczo. Papryka idealnie nadaje się do przygotowania różnego rodzaju przetworów, np. past, pasztetów, paprykarzy, pesto i produktów konserwowych.

Na rynku dostępne są różnego rodzaju przyprawy (papryka suszona w proszku słodka, ostra, wędzona), pasty, hummusy i paprykarze, papryka konserwowa i przetwory z papryką (papryka kiszona, kimchi i czosnek z papryką, oliwki nadziewane papryką), oleje z nasion słodkiej papryki oraz z dodatkiem chilli, sosy paprykowe (chilli, sałatkowe), wędliny, suszone mięso, tofu i sery z papryką oraz słone przekąski z papryką (chipsy, krakersy).

Papryka znalazła również zastosowanie w przemyśle farmaceutycznym (suplementy diety) i kosmetycznym (serum, szampony, odżywki do włosów, kremy i żele na cellulit, kremy i maści rozgrzewające i przeciwbólowe).

 
Najpopularniejsze odmiany papryki i ich zastosowanie:
ostre:
Anaheim – podłużna, o barwie od jasnozielonej do czerwonej (do mrożenia, marynowania, na gulasz, do zup);
Cayenne – podłużna, o barwie od zielonej do jasnoczerwonej (do suszenia, zup, sosów, sałatek);
Cascabel – okrągła, czerwona odmiana chilli (do suszenia, do gulaszu)
Chilaca – długa, podłużna, o brązowo – czarnej barwie (do dań z fasolą, owocami morza i grzybami);
Chili - Bird's Eye - mała czerwona ostra papryczka (do zup, sosów) stosowana w diecie Sirtfood 
Chiltepin – okrągła, wielkości wiśni (do zup, sosów i dań z fasolą);
Datil – wydłużona, pomarszczona, o barwie od żółtej do jasnozielonej (do sosów);
Habanero – bardzo ostra, okrągła, o barwie od żółtej do czerwonej, jedna z najostrzejszych z papryk (do sals, zup, gulaszu, sałatek);
Jalapeno – bardzo ostra, podłużna, o czerwonej lub zielonej barwie (przygotowana w zalewie octowej doskonale smakuje w sałatkach lub na kanapkach);
Mirasol – pomarszczona lub gładka, o barwie żółtej do czerwonej (do suszenia, zup, sosów, gulaszu);
Peperoncini – mała, podłużna, o słodko ostrym smaku i czerwonej barwie (do sosów, gulaszu, potraw mięsnych);
Piri piri – bardzo ostra odmiana chilli, ostrzejsza od jalapeno, podłużna, o czerwonej barwie (do sosów, potraw);
Santa Fe Grande – podłużna, o cytrynowym posmaku i żółtej barwie, dojrzała ma barwę czerwoną (do marynowania, sosów, potraw duszonych, pieczonych, smażonych);
Scotch Bonnet – bardzo ostra, o żółtej, pomarańczowej lub czerwonej barwie i jabłkowo-wiśniowo-pomidorowym smaku, często mylona z habanero i Jamaican hot; kształtem przypomina szkockie nakrycie głowy;
Serrano – o lekko cytrusowym smaku i  czerwonej lub zielonej barwie (do marynowania, sałatek, guacamole i sals, potraw pieczonych);
Tabasco – mała, podłużna, o czerwonej barwie, odmiana papryki chilli (do produkcji sosu tabasco).
 
słodkie:
Banana – okrągła, o jasnoczerwonej barwie (do sałatek, marmolad);
Cubanelle – podłużna, o czerwonej lub jasnozielonej barwie (do sałatek, sosów, makaronu);
Pimento – okrągła, o czerwonej barwie (do marynowania, nadziewania oliwek)
Tomato – o czerwonej barwie (do produkcji przyprawy paprykowej).
 
 
Papryka nie dla wszystkich
Paprykę warto spożywać nie tylko ze względu na niską kaloryczność, ale także wysoką wartość odżywczą. Warto jednak pamiętać, że odmiany ostre ze względu na dużą obecność kapsaicyny nie mogą być spożywane przez osoby z chorobami przewodu pokarmowego, gdyż może ona podrażniać błony śluzowe. Jak dowiedziono w badaniach, kapsaicyna hamuje funkcję białka glikoproteiny P, w związku z czym osoby przyjmujące leki będące substratami tego białka, powinny ograniczyć spożycie papryki chilli. Ponadto, papryka słodka i ostra jest ciężkostrawna i powinny z niej zrezygnować osoby będące na diecie lekkostrawnej.
 
Czy wiesz, że…
Kapsaicyna obecna w papryce wchodzi w skład broni chemicznej – gazu pieprzowego.
Po spożyciu ostrej papryki najlepiej napić się tłustego mleka zamiast wody, gdyż kapsaicyna odpowiedzialna za ostry smak papryki jest rozpuszczana w tłuszczach, a nie w wodzie.
Ostre papryki najlepiej przygotowywać w rękawiczkach ze względu na swój parzący charakter.
Ostrość papryki jest oceniana za pomocą skali Scoville'a (SHU) – im więcej pkt w skali, tym produkt jest ostrzejszy.
A oto najostrzejsze papryki na świecie:
- Trinidad Moruga Scorpion – do 2 mln SHU
- Carolina Reaper – 1,57 mln SHU
- Trinidad Scorpion Butch T. - 1,46 mln SHU
- Naga Viper – 1,38 mln SHU
- Seven Pot Habanero – 1,1 mln SHU
- Naga Jolokia – 855 tys. – 1,075 mln SHU
- Dorset Naga – 876 – 976 tys. SHU
 
 
Bibliografia:
Basith S., Cui M., Hong S., Choi S., Harnessing the therapeutic potential of capsaicin and its analogues in pain and other diseases, „Molecules”, 2016, 21, 1 – 28.
Gheribi E., Związki polifenolowe w owocach i warzywach, „Medycyna Rodzinna”, 2011, 4, 111–115.
Hallmann E. i in., Znaczenie surowców z produkcji ekologicznej w profilaktyce zdrowotnej na przykładzie papryki z uprawy ekologicznej, „Roczniki PZH”, 2007, 58, 1, 77–82.
Howard L. R., Talcott S. T., Brenes C. H. i in., Changes in Phytochemical and Antioxidant Activity of Selected Pepper Cultivars (Capsicum Species) As Influenced by Maturity, J. Agric. Food Chem., 2000, 48, 5, 1713–1720.
Kantal M. B., Anderson J. E., Lucht S. A. i in., Vitamin Variation in Capsicum Spp. Provides Opportunities to Improve Nutritional Value of Human Diets, Plos One, 2016, 11, 8.
Klimowicz A., Jeziorna M., Nowak A., Wpływ wybranych roślin leczniczych na aktywność glikoproteiny P, „Postępy fitoterapii”, 2011, 3, 172 – 173.
Kunachowicz H. i in., Tabele wartości odżywczej produktów spożywczych i potraw, Warszawa 2005.
Kwaśniewska – Karolak I.,  Wpływ zamrażalniczego przechowywania na zawartość witaminy C 
i wybrane cechy fizykochemiczne owoców papryki słodkiej (Capsicum annuum L.), „Żywność, nauka, technologia, jakość” 2017, 24, 1, 112 – 125.
Soare R., Dinu M., Babeanu C. i in., Nutritional value and antioxidant activities in fruit of some cultivars of pepper (Capsicum annuumL.), Journal of Agroalimentary Processes and Technologies 2017, 23, 4, 217-222.
 
 
Nikita
Nikita powiedział/a:
Ciekawy zbiór informacji o paprykach i ich właściwościach.
cytuj odpowiedz 01.09.2021, godz. 14:42

Aby dodać komentarze
musisz być zalogowany.

Serwis internetowy gotujwstylueko.pl wykorzystuje pliki cookies, które umożliwiają i ułatwiają Ci korzystanie z jego zasobów.
Korzystając z serwisu wyrażasz jednocześnie zgodę na wykorzystanie plików cookies. Szczegółowe informacje znajdziesz w zakładce Polityka Prywatności. rozumiem

Czy rejestracja jest konieczna do korzystania z zasobów serwisu?

Nie, nie jest konieczna. Użytkownicy niezarejstrowani w serwisie mają swobodny dostęp do przepisów, artykułów, komentarzy i innych treści zamieszczonych w serwisie - nie mogą ich jednak dodawać. Tylko zarejestrowany Użytkownik serwisu może dodać własny przepis, napisać komentarz lub artykuł (w tym wypadku konieczny będzie kontakt z Administratorem). Ponadto zarejestrowani Użytkownicy mają możliwość grupowania ulubionych przepisów i tekstów, biorą udział w Rankingu punktowym i wreszcie - mają możliwość wymiany zdobytych punktów na nagrody.

Gdzie mogę znaleźć Regulamin serwisu?

Regulamin serwisu www.gotujwstylueko.pl.

Dlaczego nie mogę się zalogować?

Najczęstsze przyczyny problemów z logowaniem:

1. Czy konto w serwisie zostało aktywowane? W mailu potwierdzającym rejestrację w serwisie znajduje się link aktywacyjny - logowanie do serwisu będzie możliwe dopiero po kliknięciu tego linku i aktywowaniu konta.

2. Czy podczas wpisywania hasła był wciśnięty Caps Lock? System rozróżnia małe i duże litery w haśle, dlatego klawisz Caps Lock musi być wyłączony w trakcie wpisywania hasła.

3. Czy wpisane hasło było prawidłowe? Jeżeli nie pamiętasz hasła użytego przy rejestracji w serwisie, można użyć przycisku "Reset hasła", który znajduje się poniżej okna logowania.

W jaki sposób mogę się wylogować z serwisu?

Wystarczy kliknąć na symbol otwartych drzwi znajdujący się w prawym górnym rogu ekranu (na belce z danymi zalogowanego Użytkownika).

Jak mogę szybko dotrzeć do interesujących mnie treści w serwisie?

Serwis wyposażony został w dwie wyszukiwarki:

- wyszukiwarka ogólna na belce menu głównego - przeszukuje wszystkie treści w serwisie (przepisy, artykuły, newsy, porady), szuka zadanej frazy zarówno w tytule, jak i w treści,

- wyszukiwarka przepisów na stronie Przepisy - szuka zadanej frazy w nazwie i w składnikach, dodatkowo wyposażona została w filtry.

Jak mogę usunąć przepis z ulubionych?

Wystarczy otworzyć zakładkę Polubione i znaleźć przepis (lub inny wpis), który ma być usunięty z ulubionych. Następnie klikamy na ikonkę serca (tę samą, która służy do polubienia) i gotowe - przepis powinien zniknąć z zakładki Polubione.

Jak mogę skomentować przepis?

Przepisy mogą komentować wyłącznie zalogowani Użytkownicy. Wystarczy kliknąć na ikonkę dymku dialogowego, która znajduje się zawsze poniżej przepisu (obok ikonki serca).

Gdzie mogę zobaczyć ile mam punktów na koncie?

Użytkownik ma do dyspozycji 2 sposoby prezentacji zgromadzonych na swoim Koncie punktów:

- Całkowita liczba punktów zgromadzonych przez Użytkownika (wraz z punktami wymienionymi już na Nagrody) dostępna jest w Profilu Użytkownika (wymagana rejestracja i logowanie) oraz w Rankingu.

- Aktualna liczba punktów dostępnych do wymiany na nagrody (całkowita liczba punktów zgromadzonych przez Użytkownika pomniejszona o punkty już wymienione na Nagrody) dostępna jest w profilu Użytkownika (wymagana rejestracja i logowanie).

W jaki sposób mogę wymienić punkty na nagrody?

Wystarczy odwiedzić zakładkę Nagrody i wybrać jedną z nagród (jeżeli pozwala na to stan punktów można wybrać wiele nagród). Następnie należy wybrać sposób dostarczenia przesyłki (możliwy jest odbiór osobisty w najbliższym sklepie ekologicznym lub usługa Poczty Polskiej).