Yerba mate herbata na nasze czasy

Chyba nie ma w naszym kraju osoby, która nie zna smaku herbaty. Napar ten towarzyszy nam od dziecka, w przedszkolu przy śniadaniu, w szkole, w pracy, w podróży, w kawiarniach. Obok kawy jest to najpopularniejszy napój. Tradycyjna herbata to napar z ususzonych liści drzewa herbacianego. Jednak coraz większą popularność zdobywa południowo-amerykańska kuzynka herbaty – yerba mate.

Yerba mate to napar z liści ostrokrzewu paragwajskiego, zastępuje herbatę lub kawę. Właściwie łączy pobudzające właściwości kawy oraz smak herbaty. Wywodzi się z krajów Ameryki Południowej, ale cieszy się dużą popularnością także w krajach Bliskiego Wschodu, szczególnie Syrii i Libanie. Dziś yerba znana jest prawie na całym Świecie. W Polsce słyszano o niej już w końcówce XIX wieku, ale prawdziwą popularność wśród Polaków zapewnił jej podróżnik- Wojciech Cejrowski, który w telewizyjnym studio zawsze pojawia się ze specyficznym dla yerby naczynkiem.

Jak przygotować napar z yerba mate?

Oczywiście można przygotować yerbę mając do dyspozycji tylko zwykły kubek i gorącą wodę, jednak, aby w pełni wydobyć jej walory smakowe należy zaopatrzyć się w sprzęt specjalnie przygotowany do parzenia tego cudownego naparu.

Matero, bo taką nazwę nosi naczynie przeznaczone do parzenia yerby, to najczęściej wydrążony owoc tykwy. Można też spotkać naczynia wykonane z innych materiałów np. drewniane lub ceramiczne. Niezbędnym uzupełnieniem matero jest bombilla, przez którą pije się napar. Tradycyjne parzenie yerby to swoisty rytuał. Tak jak nie ma jednego sposobu na zaparzanie kawy czy herbaty, tak nie ma też jednego sposobu parzenia yerba mate.

Jednak najprostszy sposób zaparzania mate wygląda następująco:

1. Wkładamy bombillę do naczynia (matero)
2. Wsypujemy susz yerba mate do naczynia (od ok 1/3 do ½ objętości naczynia)
3. Zalewamy yerbę gorącą, ale nie wrzącą wodą.

Woda do parzenia yerby powinna mieć temperaturę ok 70 – 80 st. C. Taka temperatura wody pozwala na pełne wydobycie jej właściwości i walorów smakowych. Yerba zalana zbyt gorącą wodą staje się gorzka i za mocna, ale charakteryzuje ją niższa zawartość kofeiny. Susz yerby można zalewać wodą kilkakrotnie, za najlepsze uważane jest 2 i 3 parzenie yerby.

Rodzajów herbat yerba mate jest wiele. Różnią się ze względu na pochodzenie, sposób suszenia, zawartość liści i łodyżek czy też zawartość dodatków smakowych. Wszystkie gatunki mate wywodzą się z tej samej rośliny, czyli ostrokrzewu paragwajskiego. Jednak zależnie od tego w jakim regionie Świata zostaje wyprodukowana mate, różnią się one walorami smakowymi. Różnice te wynikają głównie z odmiennych tradycji produkcji yerby.

Co kraj to obyczaj…

I tak yerby pochodzące z Paragwaju charakteryzują się wyraźnym smakiem, w którym można wyczuć zapach dymu. Paragwajski sposób produkcji yerby odznacza się suszeniem liści ostrokrzewu nad dymem ogniska, stąd charakterystyczny zapach naparu.
Yerby argentyńskie są delikatniejsze w smaku, ponieważ proces suszenia nad ogniem jest tu znacznie krótszy. W Argentynie produkuje się najwięcej rodzajów yerby. Popularne jest tez dodawanie owoców czy ziół do suszu yerba, co nadaje yerbie aromatu.
Brazylijskie herbaty yerba mate wyróżnia rozdrobnienie liści i patyczków. Susz yerba pochodzący z tego kraju ma najwięcej pyłu. Yerba mate pochodząca z Brazylii spotykamy pod nazwą erva mate, jest ona bardzo delikatna zarówno w smaku jak i w działaniu.

Najczęściej spotykane rodzaje yerby przedstawia poniższa tabela.

 Dlaczego warto pić yerbę?

- Obniża poziom „złego” cholesterolu LDL, tą właściwość yerba zawdzięcza zawartości związków o nazwie saponiny. Związki te wpływają na metabolizm cholesterolu. Yerba mate wykazuje też właściwości wspomagające odchudzanie. Jest to związane z zawartością saponin, które wpływają na metabolizm tłuszczów oraz zawartości kofeiny, która przyspiesza metabolizm.
- Ma działanie pobudzające, znosi zmęczenie zarówno psychiczne jak i fizyczne.
- Dzięki wysokiej zawartości polifenoli, wykazuje właściwości przeciwutleniające, zwalcza wolne rodniki.

Źródła:
1. Kruszewski B. i inni. Wpływ parametrów parzenia na zawartość kofeiny w naparze yerba mate. Bromat. Chem.Toksykol. XLV, 2012, 3, str. 1001-1005
2. Florczak J. i inni. Skład chemiczny suszu różnych gatunków yerba mate. Bromat. Chem.Toksykol. XLIV. 2011, 4, str. 1105-1110.