Jaja w kosmetyce – pożywienie dla Twoich włosów, skóry i paznokci

W dawnych, ludowych wierzeniach panny na wydaniu jajem pocierały sobie włosy, usta czy piersi przekonane, że dzięki temu szybciej znajdą swojego przyszłego męża. Niemowlętom zaś jaja dodawano do kąpieli, żeby rosły zdrowe i krągłe. Żartujemy z tych wszystkich wierzeń, uznając je za zabobony, ale dziś jaja są powszechnie wykorzystywane w kosmetologii.

Skład chemiczny jaja kurzego przedstawia się następująco:
białka (58 - 63 %)
żółtka (27,5 - 31 %) oraz
skorupki (9,5 - 11 %)

Jajo surowe składa się w ponad 75 % z wody, około 12 % to białka, ponad 10 % to tłuszcze, 1% to składniki mineralne, mniej niż 1% - węglowodany. Skład chemiczny jaj zależy od wielu czynników, między innymi: pochodzenia i wieku niosek, systemu chowu oraz sposobu karmienia niosek.

Skorupka jaja składa się głównie ze składników mineralnych (bor, chrom, miedź, żelazo, jod, mangan, siarka, selen, krzem, cynk, a przede wszystkim wapń), występujących w związkach nieorganicznych.

Jaja są bogatym źródłem kwasu arachidonowego oraz dokozaheksaenowego oraz pełnowartościowego białka o wysokiej zawartości aminokwasów, którego ludzkie ciało nie jest w stanie samo wytworzyć. Do tego zawierają witaminy: z grupy B, A, D, E i K. W żółtku są również sole mineralne: fosfor, selen, żelazo, cynk.

Ale to nie wszystko! Znajdują się tam także takie składniki, jak lecytyna, luteina i beta-karoten. Wszystkie te składniki mają dobry wpływ na kondycję włosów, skóry i paznokci.

Właściwości pielęgnacyjne żółtka jaj

Lecytyna występuje naturalnie nie tylko w żółtku jaj, ale również w błonach komórkowych ciała człowieka (uzupełnia spoiwo międzykomórkowe). Dzięki lecytynie skóra jest nawilżona, jędrna, odżywiona i wygładzona. Ponadto hamuje procesy starzenia i chroni skórę przed działaniem promieni słonecznych.
Luteina zawarta w żółtku jaj poprawia jakość widzenia oraz przeciwdziała zwyrodnieniu plamki żółtej. Często jest stosowana w kosmetykach do okolic oczu. Ma działanie regenerujące i kojące, minimalizuje opuchnięcia.

Beta-karoten charakteryzuje się zdolnością wiązania wolnych rodników tlenowych i zapobiega uszkodzeniom skóry spowodowanymi promieniami UVA. Kosmetyki z retinoidami polecane są do cery dojrzałej i zmęczonej lub zniszczonej intensywnym opalaniem. Pochodne retinoidów stosowane są w leczeniu objawów trądziku.

Żółtko jaj znajduje także zastosowanie w szamponach, odżywkach i maskach do włosów. Pielęgnacja włosów oparta jest na równowadze PEH, czyli dostarczaniu włosom protein, emolientów i humektantów w odpowiednich dla nich proporcjach i z dopasowaną do ich potrzeb częstotliwością. Proteiny są budulcem włosów, chronią go i wypełniają ubytki. Emolienty natłuszczają, tworzą powłokę ochronną wokół włosa, ograniczają puszenie i elektryzowanie. Humektanty nawilżają włosy ze względu na zdolność wiązania i utrzymywania wody. By zamknąć nawilżenie we włosie niezbędne jest zastosowanie emolientów lub wielkocząsteczkowych protein. Proteiny to np. żółtko, kolagen, keratyna, proteiny mleczne czy sojowe, aminokwasy. Emolienty to np. oleje, masła, woski, alkohole tłuszczowe. Humektantem jest np. gliceryna, miód, skrobia z manioku czy z ziemniaka.

Maseczka na porost włosów

Składniki: 2 żółtko jaj, 1/2 kostki drożdży, 1/2 cytryny, oliwa z oliwek, olejek arganowy lub inny olejek.
Receptura: Do żółtek dodać połowę kostki drożdży i wyciśnięty sok z cytryny. Rozgnieść i następnie dodać około 4 łyżek oliwy z oliwek i tyle samo olejku arganowego. Mieszać, by powstała jednolita konsystencja. Umyć włosy oczyszczającym szamponem i na osuszone włosy nałożyć maseczkę. Założyć czepek kąpielowy i ręcznik. Pozostawić maseczkę na godzinę na głowie i zmyć ją chłodną wodą. Taką maseczkę należy stosować przynajmniej raz w tygodniu.
Ważne! Maseczki jajeczne zmywaj chłodną lub letnią wodą, aby zapobiec ścięciu się jaj.

Maseczka do włosów suchych

Składniki: 2 żółtka jaj, 2 łyżki oliwy z oliwek.
Receptura: Do żółtek dodać dwie łyżki oliwy i mieszać energicznie. Otrzymaną maseczkę nałożyć na włosy, szczególnie na końcówki, jeśli są przesuszone i zniszczone. Pozostawić ją na godzinę na głowie.
Zmyć maseczkę letnią wodą i umyć włosy szamponem.
Ważne! Unikaj maseczki, gdy masz tendencję do przetłuszczania się, ponieważ oliwa może spotęgować ten problem.

Maseczka do włosów zniszczonych

Składniki: 1 jajo, 1 łyżka oliwy z oliwek, 1/2 łyżki miodu, 1/2 dojrzałego awokado, 2 łyżki jogurtu naturalnego.
Receptura: Awokado obrać, oddzielić od pestki i ugnieść widelcem. Umieścić wszystkie składniki w misce i dokładnie wymieszać. Jeśli maseczka będzie zbyt gęsta, dodać trochę wody. Umyć włosy oczyszczającym szamponem, nałożyć maseczkę jajeczną i założyć czepek kąpielowy. Maseczkę pozostawić na 20 - 30 minut. Zmyć maseczkę letnią wodą i umyć włosy szamponem.

Maseczka do włosów przetłuszczających się

Składniki: 1 jajo, 1 – 2 łyżki soku z cytryn.
Receptura: Jajo i sok z cytryn umieścić w misce. Wymieszać składniki i gotową maseczkę rozprowadzić na włosach. Pamiętać o wmasowaniu maseczki w skórę głowy – cytryna zadziała na nią odświeżająco. Po nałożeniu czepka kąpielowego odczekać 20 - 30 minut.
Ważne! Cytryna może rozjaśnić barwę twoich włosów nawet o jeden ton. Unikaj jej, gdy masz przesuszone końcówki, ponieważ cytryna może je dodatkowo wysuszyć.

Właściwości pielęgnacyjne białka jaj

Lizozym zawarty w białku jaj wykazuje działanie przeciwbakteryjne ze względu na zdolność niszczenia ściany komórkowej niektórych bakterii Gram-dodatnich. Propionibacterium acnes to bakteria Gram-dodatnia powodująca trądzik. Zapchane pory w wyniku nagromadzenia się martwych komórek naskórka i sebum są dobrą pożywką dla bakterii Propionibacterium acnes. Dzięki korzystnemu środowisku patogen rozpoczyna namnażanie się. Skutkiem tego są zaskórniki, krosty i grudki. Maseczka z białkiem jaja może zmniejszyć zatykanie się porów i w efekcie zapobiec powstawaniu wyprysków.

Cystatyna znajdująca się w białku oraz w niewielkich ilościach, żółtku pobudza wzrost komórek, hamuje procesy zapalne, wykazuje również właściwości antybakteryjne i przeciwwirusowe.

Ujędrniająca maseczka do twarzy i dekoltu

Składniki: 1 białko jaja, 2 łyżki stołowe jogurtu naturalnego.
Receptura: Białko ubić na pianę i dodać dwie łyżki jogurtu. Nałożyć maseczkę na oczyszczoną skórę twarzy i dekoltu, pozostawić na 30 minut. Zmyć chłodną wodą. Taką maseczkę należy stosować przynajmniej trzy razy w tygodniu.

Nawilżająca maseczka do twarzy

Składniki: 1 jajo, 1/2 dojrzałego banana, 2 łyżki stołowe miodu.
Receptura: Roztrzepać widelcem jajo, a połówkę banana rozgnieć na pastę. Połączyć ze sobą te dwa składniki i następnie dodać miód, wymieszać. Nałożyć maseczkę na oczyszczoną skórę twarzy i pozostawić na około 30 minut. Zmyć chłodną wodą. Taką maseczkę należy stosować systematycznie dwa lub trzy razy w tygodniu.

Odmładzająca maseczka do twarzy

Składniki: 1 jajo, 2 łyżki miodu, 1 łyżka oliwy z oliwek, 1 łyżka oleju z pestek winogron.
Receptura: Rozbić jajo i oddzielić żółtko od białka. Do miski z żółtkiem dodać 2 łyżki miodu a następnie energicznymi ruchami ucierać do uzyskania jednolitej konsystencji. Dodać oliwę z oliwek oraz olej z pestek winogron i całość dokładnie wymieszać. W drugiej misce białko ubić na pianę. Przełożyć ubitą pianę do masy z żółtek i delikatnie wymieszać ze sobą. Maseczkę nałożyć na oczyszczoną skórę twarzy i pozostawić na 20 – 30 minut.

Wybielająca maseczka na piegi

Składniki: 1 białko jaja, 2 migdały, 1/2 łyżeczki soku z cytryn.
Receptura: Migdały sparzyć za pomocą gorącej wody. Następnie rozgnieść je na pastę. Wymieszać z białkiem jaja i sokiem z cytryn. Tak przygotowaną maseczkę nałożyć na dokładnie oczyszczoną skórę twarzy i zostawić na 15 minut. Zmyć letnią wodą.

Maseczka do cery trądzikowej

Składniki: 1 białko jaja, sól, sok z cytryn
Receptura: Białko ubić na sztywną pianę ze szczyptą soli. Opcjonalnie do maseczki można dodać kilka kropli soku z cytryn. Nałożyć na twarz i po 15 minutach zmyć chłodną wodą.

Maseczka na zniszczone paznokcie i suche skórki

Składniki: 1 łyżka lanoliny, 1/2 łyżeczki olejku rycynowego, 1 żółtko jaja.
Receptura: W misce wymieszać powyższe składniki. Nałożyć maseczkę na dokładnie umytą wcześniej skórę dłoni. Założyć bawełniane rękawiczki. Zostawić na dłoniach na kilka godzin, najlepiej na noc.

Skorupka jaj

Ma­secz­ka ze sko­ru­pek jaj dzia­ła jak oczysz­cza­ją­cy pe­eling. Do­dat­ko­wo wapń i wi­ta­mi­ny za­war­te w sko­rup­kach po­magają przy­spie­szyć pro­ces re­ge­ne­ra­cji naskórka i wy­gła­dzić skórę.

Maseczka ze skorupek jaj 

W celu uzyskania takiej maseczki należy do­kład­nie umyć jaj­o, wybić białko z żółtkiem do miseczki,  umyć i osuszyć skorupkę a następnie ro­ze­trzeć w mo­ździe­rzu na bar­dzo drob­ny pro­szek. Na­stęp­nie wy­mie­szać z biał­kiem jaja i nałożyć na twarz. Po­zo­stawić na oko­ło 15 mi­nut i spłukać let­nią wo­dą. Na ko­niec na­łożyć krem na­wil­ża­ją­cy.

Co należy wiedzieć przed wypróbowaniem DIY maseczki z jaja

Surowe jajka mogą zawierać bakterie patogenne np. Salmonellę, która powoduje zatrucia pokarmowe. Jeśli nałożysz surowe jajo na twarz i przypadkowo je połkniesz, istnieje ryzyko zatrucia pokarmowego. Jajka przed wykorzystaniem należy dokładnie umyć i sparzyć wrzątkiem. 

Kosmetyki z dodatkiem jaj

Rosnąca wśród konsumentów chęć stosowania skutecznych i naturalnych kosmetyków sprawia, że na półkach drogerii pojawiają się kremy, peelingi, maski, szampony, odżywki czy balsamy z dodatkiem jaj.
Do produkcji kosmetyków najczęściej wykorzystywane są proszki jajeczne. Jest to pożądana forma, ponieważ jaja zachowują swoje składniki odżywcze. Proszki są wolne od konserwantów, co jest istotne przy produkcji naturalnych kosmetyków. Dodatkowo proszek daje szerokie możliwości łączenia z dowolnymi surowcami oraz półproduktami kosmetycznymi.

Jedna z modnych ostatnimi laty filozofia pielęgnacji koreańskiej jest znana z kosmetyków, w których składzie są białko oraz żółtko jaj. Jest to główny surowiec promowanego stylu k-beauty.

Szukając kosmetyków zawierających jaja, warto zwrócić uwagę na konkretne oznaczenia w nomenklaturze INCI (International Nomenclature of Cosmetic Ingredients):
białko jaja – INCI: Albumen (albumina), Albumen Extract (ekstrakt z albuminy), Hydrolyzed Albumen (hydrolizowana albumina), Ovotransferrin (Owotransferyna), Lysozyme (lizozym)
żółtko jaja – INCI: Defatted Egg Yolk Powder (odtłuszczone żółtko w proszku), Dried Egg Yolk (suszone żółtko jaj), Egg Oil (olej z żółtka jaj), Egg Protein (proteiny jajeczne), Egg Yolk Extract (ekstrakt z żółtka), Hydrolyzed Egg Protein (hydrolizowane proteiny jajeczne), Hydrogenated Egg Oil (uwodorniony olej jajeczny)
całe jajo – INCI: Egg Powder (proszek jajeczny)
błona skorupki – INCI: Egg Shell Membrane (błona skorupki jaj), Egg Shell Membrane Extract (ekstrakt z błony skorupki jaj), Egg Shell Membrane Powder (proszek z błony skorupki jaj), Hydrolyzed Egg Shell Membrane (hydrolizowana błona skorupki jaj)
skorupki jaj – INCI: Egg Shell Powder (proszek ze skorupki jaj), Hydrolyzed Egg Shell (hydrolizowane skorupki jaj)

Ważne
Jaja mogą silnie alergizować, dlatego przed użyciem kosmetyków z tym składnikiem należy wykonać test uczuleniowy. Tego typu produkty są nieodpowiednie dla wegan.
Należy pamiętać by maski, płukanki czy mikstury z jaj dokładnie zmyć. Resztki jaj mogą być pożywką dla bakterii i innych mikroorganizmów.

Sporządzone w warunkach domowych kosmetyki jajeczne mają krótki termin przydatności.
Kosmetyki zrobione według babcinych receptur mogą konkurować z produktami z drogerii, jednakże należy pamiętać, że znacznie lepsze rezultaty można uzyskać poprzez stosowanie profesjonalnych kosmetyków lub wizytę w gabinecie kosmetycznym.

Artykuł jest opublikowany w magazynie gotujwstylueko.pl nr 16 Wiosna  2021 

Bibliografia
1. Z. Zdrojewicz , M. Herman, E. Starostecka [2016]: Jajo kurze jako źródło cennych substancji biologicznie czynnych, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 70, 751 - 759
2. J. Kijowski, G. Leśnierowski, R. Cegielska - Radziejewska [2013]: Jaja cennym źródłem składników mineralnych, Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 5 (90), 29 - 41
3. K. Czerniecka, K. Koriakowska, E. Typek, N. Żurek [2018]: Katalog naturalnych inspiracji wydanie wiosna, Silva-Natura-Ecologia, nr (18)
4. A. Bazan, A. Przepiórkowska [2011]: Lecytyna w kosmetyce - właściwości i zastosowanie, Świat Przemysłu Kosmetycznego, 32 - 33
5. M. Bajcer, P. Cwil, B. Kania, E. Maślanka [2016]: Wpływ witamin antyoksydacyjnych na skórę i ich znaczenie w kosmetologii, Studenckie Zeszyty Naukowe, Kosmetologia, nr 1 (1)
6. A. Kołomycew [2014]: Jak dbać o włosy. Poradnik dla początkującej włosomaniaczki, 264
7. J. M. Pullar, A. C. Carr, M. C. M. Vissers [2017]: The Roles of Vitamin C in Skin Health, Nutrients, 9 (8), 866
8. L. Milstone [2010]: Scaly skin and bath pH: Rediscovering baking soda, Journal of the American Academy of Dermatology 62 (5), 885 - 886
9. J. W. Hertrampf, F. Piedad-Pascual [2000]: Egg Powder, Handbook on Ingredients for Aquaculture Feeds, 125 - 130
10. DECYZJA KOMISJI (UE) 2019/701 z dnia 5 kwietnia 2019 r. ustanawiająca słownik wspólnych nazw składników do stosowania na etykietach produktów kosmetycznych