Od kilku tysiącleci podstawowy składnik pożywienia mieszkańców Azji stanowią algi morskie, które cieszą się coraz większą popularnością w krajach Europy i Ameryki Północnej. Glony (Algae) są najbardziej rozpowszechnionymi roślinami zarodnikowymi o bardzo zróżnicowanej strukturze morfologicznej. Wyróżniamy algi jednokomórkowe, a także tworzące kolonie oraz gatunki o strukturze wielokomórkowych plech osiągających wymiary nawet kilku metrów, tworząc tzw. „podwodne łąki”.

Najczęściej jako żywność wykorzystuje się algi:
- brązowe m.in. Undaria pinnatifida (Wakame)
- czerwone m.in. Porphyra spp. (Nori), Palmaria palmata (Dulse)
- zielone m.in. Ulva spp. (sałata morska)

Glony są surowcem bardzo wartościowym, ze względu na bogactwo składników odżywczych, niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Równie ważną cechą glonów jest dobra przyswajalność oraz kompleksowe i łagodne działanie zawartych w nich składników biologicznie czynnych, dlatego coraz powszechniej wykorzystywane są nie tylko do celów spożywczych, ale także przemysłowych: produkcja leków, kosmetyków i pasz.

Węglowodany i błonnik pokarmowy
Stanowią większość suchej masy alg, w której przeważają polisacharydy (ok. 60%). Ponadto glony zawierają około 35% błonnika pokarmowego. Dla porównania jabłko zawiera mniej błonnika (ok. 14%), natomiast zbliżona ilość, jak w algach, jest w sałacie.

Białko
Najmniejszą zawartością białka charakteryzują się algi brązowe (ok. 5-15% w s.m.), natomiast w algach czerwonych i zielonych znajduje się on w ilości ok. 10-30% w s.m.). W niektórych algach czerwonych, czyli Palmaria palmata (Dulse) oraz Porphyra tenera (Nori), zawartość białka stanowi odpowiednio 35% i 47% w suchej masie! Jego ilość porównywalna jest do zawartości białka w soi, gdzie proteiny stanowią 35%. Białko występujące w glonach zawiera wiele cennych aminokwasów. Zawartość białka zależy od pory roku - najwyższy poziom białka w glonach, zaobserwowano zimą i wczesną wiosną.

Lipidy
Zawartość lipidów w algach to 1-5% w s.m. Algi stanowią źródło niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT), reprezentowanych przez kwasy omega-3 i omega-6, które mają znaczenie w profilaktyce chorób układu krążenia, cukrzycy i chorobie zwyrodnieniowej stawów. Algi zielone charakteryzują się wysoką zawartością kwasu alfa- linolenowego (omega-3), a algi czerwone i brązowe zawierają kwas eikozapentaenowy (EPA omega-3) i kwas arachidonowy (AA omega-6). Oprócz kwasów tłuszczowych zawierają karotenoidy (beta-karoten, luteinę i wiolaksantynę w czerwonych i zielonych algach).

Składniki mineralne i witaminy
Zawartość składników mineralnych w algach morskich jest znacznie wyższa w porównaniu do roślin lądowych. Ich zawartość wynosi ok. 36% w suchej masie. Spośród mikroelementów z plech glonów pozyskuje się przede wszystkim jod, żelazo, cynk i miedź, natomiast główne makroelementy to wapń, magnez, fosfor, potas i sód. Zawartość żelaza, w przypadku gatunków Nori, pokrywa ponad 100% dziennego zapotrzebowania na ten składnik. Koncentracja mikroelementów ulega zmianie w ciągu życia glonów, jedynie makroelementy utrzymują się na stałym poziomie, a ich stężenie w algach jest proporcjonalne do ich stężenia w oceanie.
Algi są źródłem witamin z grupy B. Co ciekawe, zawierają witaminę B12, która opóźnia procesy starzenia, eliminuje syndrom chronicznego zmęczenia i anemię. Ponadto są bogatym źródłem witaminy C – ok 500-3000 mg/kg w s.m. w zielonych i brązowych algach (poziom porównywalny do zawartości witaminy C w pietruszce i czarnej porzeczce). Czerwone algi zawierają mniej witaminy C około 100-800 mg/kg. Ponadto algi brązowe charakteryzują się wyższą zawartością witaminy E (alfa-, beta- i gamma-tokoferol), niż algi zielone i czerwone (tylko alfa-tokoferol).

Przykłady glonów i ich składników biologicznie czynnych stosowanych w kosmetyce, dietetyce lub terapii:

 Dodatkowo zachęcamy do przeczytania wcześniejszych artykułów o glonach:

Spirulina i Chlorella – o super algach słów klika...

Eko algi w Twojej diecie

Glony kombu i wakame – nie tylko w kuchni japońskiej

Źródła:
1) Karmańska A., Kowalczyk K., Wędzisz A. (2012): Badanie składników odżywczych wybranych gatunków alg morskich. Bromat. Chem. Toksykol. XLV, 1, 66-71.

2) Czerpak R., Jabłońska – Trypuć A., Pietryczuk A. (2009): Znaczenie terapeutyczne, kosmetyczne i dietetyczne niektórych glonów. Postępy fitoterapii, 3, 168-174.

3) Kępska D., Olejnik Ł. (2014): Algi – przyszłość z morza. CHEMIK, 68 (11), 967-972.

4) Burtin P. (2003): Nutritional value of seaweeds. EJEAFChe, 2 (4).