Miłorząb japoński

Gingko biloba – żywa skamielina czy roślina lecznicza?

Miłorząb japoński znany również pod nazwą Gingko biloba to drzewo doskonale znane miłośnikom medycyny naturalnej. Przez setki lat w medycynie chińskiej, owoce i nasiona Ginkgo biloba stosowano w Chinach do łagodzenia objawów astmy, kaszlu, czy infekcji skórnych. U starych drzew na grubych konarach oraz pniach, pojawiają się wydłużające się ku ziemi jak stalaktyty – narośla, zwane „Czi-czi”, Chińczycy uważają je za symbol płodności. Nazwa „miłorząb japoński” może być myląca, wbrew nazwie roślina ta pochodzi z Chin, a nie z Japonii. Panuje przekonanie, że miłorzęby sadzono przy świątyniach dlatego, by chroniły je przed pożarami. W związku z tym, był uwielbiany przez Japończyków. Gingko biloba zwane również miłorzębem dwuklapowym jest najstarszym drzewem świata, istniejącym ponad 200 milionów lat. Ze względu na swoją długowieczność – nawet do 4000 lat,  zyskało status żywej skamieliny.

Czy spożywanie preparatów z tej długowiecznej rośliny jest przepisem na długie życie w pełni zdrowia?

Tak twierdzą osoby zajmujące się medycyną dalekiego wschodu. Od kilkunastu lat obserwuje się postępujący wzrost zainteresowania niekonwencjonalnymi metodami leczenia.

W celach leczniczych wykorzystuje się ekstrakty z liści, które stosowane są m.in. w profilaktyce chorób cywilizacyjnych.  Przyjrzyjmy się zatem substancjom aktywnym zawartym w tym majestatycznym drzewie. Liście rośliny dostarczają wielu substancji prozdrowotnych. Są to między innymi: flawonoidy, terpeny, pro antocyjany, kwasy fenolowe, fitosterole, witamina C i E, selen, karoten i polisacharydy. Miłorząb japoński może mieć wpływ na redukowanie skutków wywołanych przez stres oksydacyjny  - między innymi dzięki flawonoidom, do których należą kwercetyna, kemferol, izoramnetyna i bioflawony. Wykazują one nie tylko właściwości antyoksydacyjne, ale mogą również skutecznie hamować działanie cyklooksygenazy COX-2. Enzym ten uczestniczy w powstawaniu i utrzymywaniu stanu zapalnego, gorączki, bólu lub progresji choroby nowotworowej. Podobną funkcję posiadają terpeny, w skład których wchodzą ginkgolidy oraz bilobalidy - również, wykazują silne działanie przeciwzapalne.

W zaburzeniach krążenia mózgowego i obwodowego oraz w zaburzeniach pamięci, powszechnie stosowane są wyciągi z miłorzębu japońskiego. Zawarte w surowcu substancje, poprawiają przepływ krwi poprzez zwiększenie elastyczności naczyń krwionośnych i zmniejszenie ich przepuszczalności. Ułatwiają wykorzystanie tlenu i glukozy przez komórki mózgu, zmniejszają lepkość krwi, hamują agregację trombocytów i erytrocytów, poprawiają pracę mózgu oraz zapewniają lepszą koncentrację. Na podstawie badań na osobach starszych z umiarkowaną i małą demencją, wywnioskowano, że podawanie ekstraktu z liści miłorzębu może wpływać korzystnie na funkcje poznawcze u osób z chorobą Alzheimera, jednak konieczne są kolejne badania, by to potwierdzić oraz wyjaśnić zachodzący proces.

U mężczyzn przyjmujących preparaty z liści miłorzębu w celu poprawy pamięci, zaobserwowano korzystny wpływ na erekcję. Fakt ten można tłumaczyć tym, że wyciąg z liści miłorzębu, poprzez usprawnienie krążenia obwodowego i aktywność przeciw agregacyjną powoduje zwiększenie przepływu krwi w narządach płciowych, co może pozytywnie wpłynąć na zaburzone funkcje seksualne takie jak, popęd płciowy, erekcja czy orgazm. Dzięki właściwościom poprawiającym krążenie i zmiatającym wolne rodniki, ekstrakt z liści Ginkgo biloba znalazł zastosowanie w kosmetologii, głównie w preparatach antycellulitowych, przeciwstarzeniowych i przeciwzapalnych.. Wyciąg z liści przeciwdziała również obrzękom.

Należy pamiętać, że wyciąg z miłorzębu dwuklapowego może wchodzić w interakcje z lekami. Np. jednoczesne stosowanie warfaryny, aspiryny czy innych doustnych leków przeciwzakrzepowych może doprowadzić do nasilenia ich działania i wystąpienia krwawienia. Stosowanie miłorzębu z lekami omeprazol, esomeprazol, walproiniany, midazolam, benzodiazepiny, diuretyki tiazydowe i tiazydopodobne przyspiesza ich metabolizm – zmniejsza skuteczność działania. Stosując leki trzeba pamiętać, aby każdą suplementację skonsultować z lekarzem lub farmaceutą. Przeciwwskazaniami do stosowania wyciągów z miłorzębu również są: uczulenie na składniki obecne w preparacie, ciąża, karmienie piersią. W sytuacji kiedy na rynku dostępnych jest wiele suplementów diety w których skład wchodzą substancje roślinne warto zwracać uwagę na informacje podane na  opakowaniu, ponieważ ułatwiają one dokonanie wyboru najlepszego produktu. W przypadku miłorzębu warto zwrócić uwagę czy kapsułki zawierają sproszkowane liście czy też ekstrakt, oraz czy ekstrakt jest standaryzowany, aby znać dokładną ilość flawonoidów na jedną porcję produktu.

CZY WIESZ, ŻE?
• Miłorząb podobnie jak sosna czy świerk jest przedstawicielem roślin nagonasiennych, jednak wyjątkowo nie wykształcił on szpilek, a duże spłaszczone liście, które żółkną i opadają na zimę;

• Miłorząb jak inne nagonasienne nie wydaje owoców, jednak wytwarza nasiona przypominające śliwki. Są pokryte mięsistą osnówką, której zapach przypomina woń zjełczałego masła;

• W Chinach nasiona miłorzębu są uważane za przysmak, a z osnówki wytwarza się mydło;

• W Japonii jada się nasiona miłorzębu po uprzednim prażeniu lub gotowaniu;

• Według japońskich wierzeń miłorząb miał chronić przed pożarami. Legenda się ziściła w 1923 roku - po silnym trzęsieniu ziemi spłonęło prawie całe Tokio. Jako jeden z nielicznych budynków przetrwała świątynia - osłonięta wielkim miłorzębem, a ludzie w niej ukryci ocaleli.

Bibliografia:
• Sadowska-Krępa i wsp., Wpływ 6-tygodniowej suplementacji ekstraktem z miłorzębu japońskiego na wybrane składniki biochemiczne krwi mężczyzn trenujących CrossFit, Hygeia Public Health, 2017
• Nowak A i wsp.,Ocena właściwości antyoksydacyjnych liści Ginko biloba L. po zakończeniu wegetacji, Pomeranian J Life Sci, 2017.
• Kalisz O. i wsp., Miłorząb japoński (Ginko biloba) i jego preparaty w terapii zaburzeń krążenia mózgowego i obwodowego, 2006.
• Rogowska M., Giermaziak W., Wpływ roślin leczniczych na farmokinetykę i metabolizm leków syntetycznych. Postępy Fitoterapii, 2018.
• Bojarowicz H. i wsp., Kosmetyki redukujące cellulit. Probl Hig Epidemiol,2016
• Zimmermann M., i wsp.: Ginkgo biloba extract: from molecular mechanisms to the treatment of Alzheimer´s disease. Cell. Mol. Biol. 2002.
• Miłorząb dwuklapowy [w:] Wikipedia [dostęp online:2021-11-05]
• Bodalski t., Karłowicz-Bodalska K., Ginkgo biloba L. – miłorząb dwuklapowy (chemizm i działanie biologiczne), Postępy Fitoterapii 2006.
• Kalisz O., Wolski T., 3, Gerkowicz M., Miłorząb japoński – pomnik przyrody i roślina lecznicza, Postępy Fitoterapii 2005.
• Mikzińska K. i Matławska I., Znaczenie ziół w zaburzeniach seksualnych., Postępy fitoterapii, 2007.

Artykuł jest opublikowany w magazynie gotuj w stylu eko.pl Nr 20 WIOSNA 2022