Sen na jawie – jak go osiągnąć?

„Dwóch najlepszych lekarzy ze wszystkich to doktor Śmiech i doktor Sen”. – Gregory Dean Jr

„Sen jest balsamem dla duszy.” – William Shakespeare

„Człowiek jest geniuszem, kiedy śni.” – Akira Kurosawa

Wyobraź sobie, że możesz zrobić wszystko, o czym kiedykolwiek marzyłeś. Wyruszyć w daleką podróż, zdobywać najwyższe górskie szczyty czy nawet odbyć wyprawę na księżyc. A może chciałbyś latać lub oddychać pod wodą? Staje się to możliwe przy pomocy tzw. świadomego snu (ang. lucid dreaming), czyli snu, w którym osoba śpiąca zdaje sobie sprawę z tego, że śni.

Świadome śnienie było znane już w starożytności i praktykowane przez joginów oraz buddyjskich mnichów. W traktacie „O snach” Arystoteles mówił o zjawisku, kiedy ktoś śpi, a jednak coś świadomego wewnątrz niego mówi mu, że to sen. Sam termin „świadomy sen” pochodzi jednak z XX wieku i został po raz pierwszy użyty przez holenderskiego psychiatrę i pisarza Frederika van Eedena w 1913 roku w artykule „Studium snów” (ang. „A study of dreaming”).

Świadome śnienie może być nie tylko niesamowitym przeżyciem umożliwiającym realizację swoich marzeń, ale także remedium na koszmary senne. Niektórzy twierdzą, że osoby potrafiące świadomie śnić lepiej się wysypiają. Australijski psycholog Milan Colic próbował przy pomocy nauki technik świadomego śnienia leczyć depresję – twierdził, że tak samo, jak rozmowy na jawie mogą pomóc zredukować ilość koszmarów sennych, zrozumienie i oswojenie własnych snów i lęków może być pomocą terapeutyczną w realnym życiu.

Osiągnięcie świadomego snu nie jest dla wszystkich rzeczą prostą, jednak choć nie każdy posiada naturalny talent, by wyśnić taki sen, za pomocą paru technik można spróbować się go nauczyć. Postępy w świadomym śnieniu to jednak kwestia indywidualna: jednej osobie może przyjść to bardzo łatwo, zaś ktoś inny może potrzebować zdecydowanie więcej czasu, dlatego nie powinniśmy się zniechęcać. Poniżej przedstawiamy parę pomysłów (niektóre z nich sięgają korzeniami starożytności), które były i są wykorzystywane w celu nauki świadomego śnienia.

KROKI UŁATWIAJĄCE OSIĄGNIĘCIE ŚWIADOMEGO SNU

1. Higiena snu

Sen jest czasem odpoczynku i regeneracji naszego organizmu. Odpowiednia jakość snu przekłada się jednak nie tylko na nasze życie na jawie, ale także nasze życie we śnie. By zapewnić naszemu ciału i umysłowi higienę snu należy:

• spać w regularnych porach zbliżoną liczbę godzin (90% ludzi potrzebuje około 7-8 godzin snu dziennie),
• unikać ekspozycji na światło ekranu w godzinach wieczornych,
• traktować łóżko wyłącznie jako miejsce snu (a nie aktywności takich jak jedzenie czy oglądanie telewizji),
• być aktywnym fizycznie, najlepiej na świeżym powietrzu,

unikać substancji stymulujących (takich jaka kawa, napoje gazowane, mocna herbata) przed snem

2. Świadome odżywianie

Prawidłowa dieta również ma wpływ zarówno na nasze funkcjonowanie w ciągu dnia, jak i na jakość naszego snu. Wieczorem, na kolację, powinniśmy wybierać potrawy o niskim indeksie glikemicznym. Będą one trawić się powoli, zapewniając stopniowy wzrost i spadek poziomu cukru we krwi. Spożycie potraw o wysokim indeksie glikemicznym dałoby nam szybki, chwilowy zastrzyk energii, mogący powodować problemy z zasypianiem. Dlatego też słodycze, napoje gazowane czy białe pieczywo nie powinny być spożywane przez nas przed snem. Powinniśmy także unikać nadmiernie tłustych kolacji. Cały organizm angażuje się bowiem w trawienie takich potraw, pochłaniając nasze regeneracyjne siły, które zwyczajnie zostałyby zainwestowane w odzyskiwanie energii przez nasz organizm po całym dniu aktywności. Ostre potrawy spożywane przed snem także nie są najlepszym pomysłem, ponieważ mogą powodować pobudzenie.

Na jakość snu nie ma jednak wpływu wyłącznie kolacja, a wszelkie spożywane przez nas w ciągu dnia posiłki – dlatego warto odżywiać się świadomie, komponując zbilansowane posiłki, wykorzystując do ich przygotowania ekologiczne produkty, co do których mamy pewność, że nie posiadają w składzie szkodliwych substancji, mogących zakłócać prawidłowe funkcjonowanie naszego organizmu. Takie pożywienie pełne jest żywej energii pozwalającej żyć – jak również spać – pełnią życia.

3. Zioła pomagające zasnąć

Jeśli mamy problemy z zasypianiem, możemy wspomagać się naturalnymi ziołami ułatwiającymi zasypianie. Mogą one być dobrą alternatywą dla tabletek nasennych czy innych środków medycznych. Zioła, które mogą pomóc nam zasnąć, a tym samym podnieść jakość naszego snu to m.in.:

• Melisa lekarska (melissa officinalis) – melisa jest powszechnie stosowanym od wieków środkiem na sen, łagodzenie napięcia, niepokoju i drażliwości. Melisa posiada dodatkowo właściwości przeciwwirusowe, pomaga w problemach ze skurczami oraz łagodzi mdłości. Liść melisy, czyli część, z której przygotowujemy herbatę, zawiera w sobie olejek eteryczny, stosowany zarówno w lecznictwie, jak również kosmetyce. To właśnie ten olejek nadaje melisie delikatnie cytrynowy zapach i smak – stąd też nazywana jest także cytrynowym zielem.
• Lawenda (lavandula) – lawenda jest zarówno rośliną ozdobną, o charakterystycznej fioletowej barwie oraz intensywnym zapachu, spotykaną w ogrodzie, jak również ziołem powszechnie stosowanym w ziołolecznictwie. Olejek eteryczny w lawendzie zawiera związki chemiczne obniżające aktywność układu nerwowego, dzięki czemu ułatwia zrelaksowanie się i przygotowanie do snu. Lawenda wykorzystywana jest często w aromaterapii – w ususzonej formie, czy też jako olejek dodany do nawilżacza powietrza lub będący składnikiem świeczki. Jogini wierzą, iż lawenda jest rośliną mogącą otworzyć „trzecie oko” –  głębszą świadomość człowieka.
• Chmiel zwyczajny (humulus lupulus) – chmiel jest gatunkiem byliny z rodziny roślin konopiowatych, który powszechnie stosowany jest do produkcji piwa. Nie jest to jednak jego jedyne zastosowanie. Szyszki chmielu posiadają substancję nazywaną lupuliną, która działa uspokajająco i nasennie. Wyciąg z szyszek chmielu można również stosować zewnętrznie przy bólach reumatycznych, zapaleniu korzonków nerwowych, na stany zapalne skóry oraz jako środek przeciwko wypadaniu włosów.
• Kozłek lekarski (valeriana officinalis) – kozłek lekarski powszechnie znany jest jako waleriana. Korzeń kozłka zawiera w sobie związki chemiczne obniżające aktywność ośrodkowego układu nerwowego, co pomaga zrelaksować się przed spoczynkiem. Może także redukować ilość wybudzeń w ciągu nocy oraz wydłużać sen. Dodatkowo działa rozkurczowo na mięśnie gładkie oraz może być stosowany przeciwlękowo. Co ciekawe, kozłek lekarski wydziela słodki, podobny do miodu zapach, będący afrodyzjakiem dla kotów.

4. Dziennik snów

Prowadzenie dziennika snów może nam pomóc w zapamiętywaniu tego, co nam się śniło, a następnie w kontrolowaniu snów. Wiele osób mówi, że nic im się nie śni, jednak nie jest to prawda – wszyscy śnimy, ale nie wszyscy zapamiętujemy, co nam się śniło. Prowadzenie dziennika snów będzie sygnałem dla naszego mózgu, że sen jest czymś ważnym i należy go zapamiętać. Jeśli danego dnia nie możemy przypomnieć sobie, co nam się śniło, także powinniśmy zapisać taką informację w dzienniku snów. Będzie to bodźcem dla naszej podświadomości, by następnym razem zapamiętać sen.

5. Autosugestia

Jakkolwiek prosto by to nie brzmiało, mówienie sobie przed snem zdań takich jak: „chcę zapamiętać swój sen, chcę śnić świadomie” może okazać się pomocne.

Dodatkowym ćwiczeniem od czasu do czasu, zwłaszcza podczas nietypowych sytuacji na jawie, może być zadawanie sobie pytania: „czy ja śnię?”. Wyrabiając sobie ten nawyk, podczas snu także możemy je sobie zadać i dojść do wniosku, że rzeczywiście śnimy, wkraczając tym samym w sen świadomy. Według wielu badaczy snu, podczas śnienia nie jesteśmy w stanie czytać gazet, a nasze dłonie mogą nie wyglądać tak, jak w rzeczywistości – dlatego w momencie, kiedy zastanawiamy się, czy śnimy, pomocne może okazać się także przyjrzenie się swoim dłoniom czy też próba odczytania jakichś napisów.

Na sen poświęcamy około 30 % naszego życia – pomyśl, jak bardzo da się je wydłużyć ucząc się być świadomym zarówno we śnie, jak i na jawie. Dlatego spróbuj wypróbować te parę technik i zrelaksowany, świadomy roli snu w Twoi życiu, połóż się spać. Najlepiej niezbyt późno, po dniu pełnym zdrowych przemyślanych posiłków i aktywności fizycznej. Pamiętaj też, że nawyki zdrowego snu same w sobie są dla Ciebie dobre i wpłyną na polepszenie się jakości Twojego życia.

Przepisy: 

Nalewka lawendowa na sen

Herbatka relaksująca na dobranoc

Źródła:
Chmiel zwyczajny - jak wygląda, jakie ma właściwości i zastosowanie?, 2020, https://www.izielnik.pl/blog/chmiel-zwyczajny-jak-wyglada-jakie-ma-wlasciwosci-i-zastosowanie
Melisa lekarska, https://www.labofarm.pl/encyklopedia-ziol/melisa-lekarska/
M. Pawlak, Melisa lekarska - właściwości, przeciwwskazania, opinie. Melisa dla dzieci, 2019, https://www.medonet.pl/zdrowie,melisa-lekarska---wlasciwosci-lecznicze--przeciwwskazania-do-stosowania--opinie,artykul,1726754.html
K. Cushner, How to lucid dream, 2021, https://www.tuck.com/sleep/how-to-lucid-dream/
Najlepsze zioła na sen, 2019, https://ktomalek.pl/blog/najlepsze-ziola-na-sen-top-5/w-657
E. Konarowska, Co jeść, by dobrze spać? Dieta na bezsenność , 2021, https://www.poradnikzdrowie.pl/diety-i-zywienie/diety/co-jesc-dobrze-spac-dieta-na-bezsennosc-aa-ijxg-SLvw-ZMni.html
Czy dieta może mieć wpływ na jakość snu? Czy jakość i długość snu wpływa na nasze wybory żywieniowe?, 2019, https://dietly.pl/blog/wplyw-diety-na-sen
Świadomy sen, https://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%9Awiadomy_sen