15 / 10 / 2024

Kurkuma - złota przyprawa

Kurkuma to bylina z rodziny imbirowatych. Pozyskiwana jest z rośliny ostryż długi (Curcumalonga L.). Bywa nazywana również imbirem żółtym, szafranem indyjskim albo żółcieniem. Swoim wyglądem przypomina korzeń imbiru. Charakteryzuje się złotawo-brązową skórką oraz intensywnie pomarańczowym środkiem. Kłącze kurkumy uprawiane jest głównie w Azji południowo-wschodniej. Większość upraw oraz największe spożycie kurkumy przypada w Indiach.

WARTOŚCI ODŻYWCZE KURKUMY
Kurkuma jest wyjątkowo odżywczym produktem, gdyż dostarcza węglowodanów (głównie skrobi), białek i tłuszczy. 100 g sproszkowanej kurkumy dostarcza około 390 kcal. Stanowi także naturalne oraz bogate źródło witamin E, K oraz witamin z grupy B (B1 – tiamina; B2 – ryboflawina; B3 – niacyna; B6 – pirydoksyna; B9 – kwas foliowy). Dostarcza również składników mineralnych takich jak: magnez, żelazo, potas, sód, fosfor, wapń, cynk, miedź oraz mangan. Jest źródłem cennego związku polifenolowego – kurkuminy, która wykazuje bardzo różnorodną aktywność biologiczną wspomagającą organizm. Kurkumina stanowi 3-5 % suchej masy kłącza kurkumy oraz jest związkiem odpowiadającym za jej intensywny odcień.

WŁAŚCIWOŚCI ZDROWOTNE
Ze względu na bogactwo składników odżywczych, mineralnych oraz związków aktywnych – głównie kurkuminy spożywanie kurkumy wykazuje szereg działań korzystnych dla naszego organizmu:

• Działanie przeciwzapalne – dzięki zawartości kurkuminy, która wykazuje zdolności hamowania stanu zapalnego wywoływanego
przez TPA. Jest pomocna w zwalczaniu stresu oksydacyjnego komórek. Spożywanie kurkumy wspomaga procesy leczenia wybranych chorób (np. reumatoidalne zapalenie stawów, astma) wywoływanych przez przewlekłe stany zapalne organizmu.
• Działanie przeciwnowotworowe – według licznych badań naukowych kurkumina wykazuje zdolność hamowania rozwoju nowotworu i daje efekt chemoprewencyjny czyli hamujący, opóźniający lub odwracający kancerogenezę.
• Działanie wspierające pracę i zdrowie mózgu – zawartość kurkuminy w kurkumie przyczynia się do zwiększenia ilości kwasu DHA w tkankach mózgowych, tym samym poprawia kondycję i wzmacnia ochronę komórek nerwowych. Istnieją również badania naukowe na to, iż kurkumina ma wpływ na poprawę procesu neurogenezy, czyli powstawania nowych komórek. Związek ten działa również neuroprotekcyjnie oraz przyczynia się do zmniejszenia objawów związanych z chorobą Alzheimera.
• Działanie przeciwdepresyjne – kurkumina stosowana w trakcie leczenia depresji pomaga zwalczyć objawy choroby oraz pomaga zwiększyć poziom serotoniny i dopaminy – zwanych hormonami szczęścia.
• Działanie wspierające pracę serca oraz układu krążenia - kurkumina korzystnie wpływa na regulację poziomu cholesterolu i działa ochronnie na cały układ krążenia, wykazuje również działanie przeciwmiażdżycowe.
• Działanie wspomagające pracę wątroby oraz dróg żółciowych – spożywanie kurkumy pobudza wytwarzanie żółci tym samym wpływa na poprawę funkcjonowania wątroby.
• Działanie wspomagające leczenie artretyzmu – kurkumina ze względu na właściwości przeciwzapalne podczas terapii wspomaga redukcję objawów choroby stawów.

Kwiat kurkumy

ZASTOSOWANIE KULINARNE
Kurkuma najczęściej jest wykorzystywana jako składnik mieszanki przypraw curry, z powodzeniem stanowi również samodzielny dodatek do potraw. Może być wykorzystywana do dań z ryżem, makaronem, gulaszu warzywnego lub z mięsem, sosów, zup czy majonezu. Doskonale będzie pasować do koktajli, smoothie, owsianek, herbatek. Z uwagi na silne właściwości barwiące jest ogólnodostępnym naturalnym barwnikiem. Ze względu na właściwości rozgrzewające często bywa stosowana w przygotowaniu „złotego napoju” z wykorzystaniem innych produktów o podobnym działaniu jak imbir czy też czosnek. Kłącze kurkumy jest szeroko wykorzystywane w kuchni azjatyckiej, a także w ziołolecznictwie ludowym Indii (Ayurveda).

KURKUMA + PIEPRZ
W celu wzmocnienia działania kurkuminy zaleca się spożywać kurkumę w połączeniu z czarnym pieprzem. Substancja zawarta w pieprzu – piperyna zwiększa przyswajalność kurkuminy w naszym organizmie.

SPOŻYWANIE KURKUMY
Zgodnie z zaleceniami Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności dopuszczalne dzienne spożycie kurkumy wynosi 3 mg/kg masy ciała, czyli dla człowieka o przeciętnej masie ok. 70 - 80 kg stanowi ok. 200 - 250 mg. Przyjmując kurkumę w celach terapeutycznych możemy dawkę zwiększyć nawet do 1,5 grama dziennie (łyżeczka do herbaty). Jednak okres przyjmowania takiej ilości przyprawy nie powinien być długi, gdyż jest ona mocna w oddziaływaniu i może podrażnić przewód pokarmowy.

Pomimo szeregu korzyści, jakie przynosi spożywanie kurkumy, w niektórych przypadkach należy zachować ostrożność w spożywaniu nadmiernych ilości kurkumy. Dotyczy to zwłaszcza kobiet w ciąży oraz w trakcie karmienia piersią, osób mających problemy z krzepliwością krwi oraz przyjmujących leki (przeciwzakrzepowe, przeciwcukrzycowe lub na nadciśnienie).

Kurkuma obecnie jest dostępna w wielu formach – świeżej, w formie proszku samodzielnie lub w połączeniu z pieprzem, w kapsułkach czy też jako dodatek do różnego rodzaju produktów. W zależności od indywidualnego zapotrzebowania ze względu na jej cenne właściwości możemy wybierać dogodną formę do spożywania. Należy jednak pamiętać o prawidłowym bilansowaniu posiłków codzienne uwzględniając zdrowy tryb życia.

Emilia Zielińska - Departament Jakości Bio Planet S.A.

PRZEPIS:

ZUPA PRZECIWZAPALNA