Następny
  • Czy wiesz, że... natka pietruszki jest solidnym filarem kuchni francuskiej, zawiera się w tzw. „bouquet-garni” razem z liściem laurowym i tymiankiem
  • Czy wiesz, że... nazwa Ashwaghanda pochodzi z języka sanskryckiego i jest połączeniem słowa „ashwa” (oznacza konia) i „gandha” (oznacza zapach). Nazwa wzięła się stąd, że świeży korzeń rośliny ma nieprzyjemny zapach przypominający zapach konia.
  • Czy wiesz, że... nasiona szczypiorku przechowywane w temperaturze -20 st. C mogą kiełkować nawet po 6 latach.
  • Czy wiesz, że... szparagi zawierają dużo puryn, które mogą powodować gromadzenie się kwasu moczowego w organizmie. Nie powinny ich spożywać osoby cierpiące na dnę moczanową i kamienie nerkowe.
  • Czy wiesz, że... masa 1000 sztuk suchych nasion grochu siewnego łuskowego waha się od 120 do 350 gramów, a zdolność do kiełkowania zachowują przez 5-7 lat.
  • Czy wiesz, że... młode liście rzodkiewki są jadalne i smaczne. Zawierają witaminę C, oczyszczają i wspomagają trawienie. Stanowią genialny dodatek do zup, koktajli, czy zapiekanek. Świetnie sprawdzą się jako farsz do wytrawnych babeczek czy baza do pesto. Mogą być też smacznym i atrakcyjnym zamiennikiem dla szpinaku czy jarmużu.
  • Czy wiesz, że... natka pietruszki neutralizuje ostre zapachy, wystarczy przegryźć kilka listków, by odświeżyć oddech, np. po zjedzeniu czosnku, żucie listków poleca się również palaczom, ponieważ poprawia nieświeży oddech
  • Czy wiesz, że... okład z tartych jabłek likwiduje opuchlizny i wspomaga regenerację skóry po poparzeniach słonecznych. Zetrzyj jabłka, nałóż na twarz i pozostaw na około 20 minut, a po tym czasie umyj twarz. Stan skóry powinien poprawić się w krótkim czasie (okład nie nadaje się dla osób uczulonych na jabłko).
  • Czy wiesz, że... po spożyciu szparagów u średnio 40-50% osób pojawia się nieprzyjemny zapach moczu. Zjawisko to spowodowane jest związkami siarki występującymi naturalnie w szparagach. Co ciekawe, jedynie 10% nadwrażliwych węchowo osób jest w stanie poczuć tą nieprzyjemną woń.
  • Czy wiesz, że... natka pietruszki jest moczopędna – pomaga w walce z obrzękami
  • Czy wiesz, że... ze względu na możliwe skażenie azotanami oraz kumulację metali ciężkich, rzodkiewkę najlepiej kupować w sklepach z żywnością ekologiczną.
  • Czy wiesz, że... nie należy mylić fasolki szparagowej ze szparagami. To dwie, zupełnie inne rośliny, należące do odmiennych rodzin. Niedojrzałe strąki fasolki szparagowej można spożywać na surowo, podobnie jak szparagi i stąd pochodzi jej nazwa.
  • Czy wiesz, że... herbatkę z czystka mogą pić dzieci już od trzeciego miesiąca życia. Wzmacnia odporność i nie powoduje skutków ubocznych. Można ja wprowadzić jako drugą lub trzecią herbatkę w diecie dziecka.
  • Czy wiesz, że... inne nazwy, pod którymi występuje roślina konjac to słoniowa bulwa, wężowa palma, diabli język, trupi kwiat czy lilia voodoo.
  • Czy wiesz, że... kakao wykorzystywano głównie do sporządzania gorzkiego napoju xocolatl (ziarna poddane fermentacji i prażeniu mieszano z wodą, miodem, mączką kukurydzianą oraz chilli)
  • Czy wiesz, że... 1 pęczek natki zaspokoi dzienne zapotrzebowanie na witaminę C
  • Czy wiesz, że... miłorząb japoński podobnie jak sosna czy świerk jest przedstawicielem roślin nagonasiennych, jednak wyjątkowo nie wykształcił on szpilek, a duże spłaszczone liście, które żółkną i opadają na zimę
  • Czy wiesz, że... o stosowaniu kakao w okresie od IX wieku p.n.e do III wieku n.e świadczą stwierdzone pozostałości, występującej w kakao teobrominy, na ściankach glinianych naczyń codziennego użytku z tamtych lat
  • Czy wiesz, że... banany są radioaktywne, ale spokojnie… za promieniotwórczość bananów odpowiada jeden z izotopów potasu. Nie należy się jednak tym przejmować, ponieważ żeby uzyskać jakiekolwiek minimalne efekty choroby popromiennej, trzeba byłoby zjeść około 5 mln bananów naraz. To zjawisko tzw. naturalnej promieniotwórczości i spożywanie bananów nie wpływa negatywnie na nasze zdrowie. Oprócz bananów, podobne właściwości wykazują również orzechy brazylijskie, awokado, czerwona fasola, marchew.
  • Czy wiesz, że... im większy i cięższy grejpfrut żółty, tym jest bardziej soczysty. Ponadto powinien mieć spłaszczone końce, ponieważ grejpfruty z końcami wydłużonymi mają zazwyczaj grubą skórę i mało soku. Końcówki nie powinny być miękkie ani zazielenione. Grejpfruty możesz przechowywać nawet do dwóch tygodni w temperaturze pokojowej. Gdy chcesz przechować je dłużej umieść w najcieplejszym miejscu lodówki. Jeśli przeszkadza ci gorzki smak grejpfruta spróbuj zjeść go z cynamonem.
  • Czy wiesz, że... szczupłą sylwetkę będziesz zawdzięczać jabłku zjedzonemu na 30 minut przed posiłkiem. Jabłko to również świetna przekąska, gdy jesteś w ruchu.
  • Czy wiesz, że... acai rosną na palmach, zebrane w grona. Mają ogromną pestkę, która stanowi ok. 90% owocu, dlatego zazwyczaj w sklepie znajdziemy sam sproszkowany miąższ lub w postaci soku w butelce.
  • Czy wiesz, że... młode drzewa kakaowe potrzebują dużo cienia, dlatego sadzi się je między rzędami wyższych drzew, np. palm kokosowych i bananowych, które chronią przed intensywnym działaniem promieni słonecznych
  • Czy wiesz, że... dawniej ziarno kakaowe wykorzystywano jako środek płatniczy i wskazuje się, że była to pierwsza waluta, którą podrabiano poprzez wsypywanie grudek ziemi do łuski po usunięciu jądra z zarodkiem
  • Czy wiesz, że... szacuje się, że rocznie spożywa się ponad 8 milionów ton kawy, natomiast w ciągu dnia wypija się 2 miliardy filiżanek tego naparu na całym świecie
  • Czy wiesz, że... miłorząb japoński jak inne nagonasienne nie wydaje owoców, jednak wytwarza nasiona przypominające śliwki. Są pokryte mięsistą osnówką, której zapach przypomina woń zjełczałego masła
  • Czy wiesz, że... w Polsce przeciętne roczne spożycie kawy kształtuje się na poziomie ok. 3 kg na osobę
  • Czy wiesz, że... w tradycji Majów, mężczyzna podczas zaręczyn był zobowiązany obdarować wybrankę ziarnami kakao.
  • Czy wiesz, że... jedna z wiodących na rynku firm herbacianych sprzedaje 200 milionów torebek herbaty ekspresowej tygodniowo. Papier użyty do ich produkcji mógłby pokryć 128 boisk piłkarskich. Na całym świecie zużywa się obecnie ponad 220 miliardów sztuk dwukomorowych torebek herbaty rocznie.
  • Czy wiesz, że... natka jest niskokaloryczna, 1 pęczek dostarcza 25 kcal
  • Czy wiesz, że... według japońskich wierzeń miłorząb japoński miał chronić przed pożarami. Legenda się ziściła w 1923 roku - po silnym trzęsieniu ziemi spłonęło prawie całe Tokio. Jako jeden z nielicznych budynków przetrwała świątynia - osłonięta wielkim miłorzębem, a ludzie w niej ukryci ocaleli
  • Czy wiesz, że... z jednego drzewa uzyskuje się rocznie 0,5 – 2 kg ziarna, co daje około 350 kg z jednego hektara, a przy bardzo dobrych warunkach 1-1,5 t surowego ziarna w roku
  • Czy wiesz, że... w Chinach nasiona miłorzębu japońskiego są uważane za przysmak, a z osnówki wytwarza się mydło
  • Czy wiesz, że... olejek eteryczny z ziela czystka lub wywar z czystka wykazują działanie odstraszające owady, w tym kleszcze. Polecany jest szczególnie osobom, które często spędzają czas w lasach i na łąkach.
  • Czy wiesz, że... w dobie walki z zalewającym nas plastikiem powstają wielorazowe naczynia ze skrobi kukurydzianej takie jak kubki, talerzyki, miseczki, pojemniki na lunch, a także sztućce i słomki. Mimo tego, że wyglądają jak plastikowe, rozkładają się w glebie lub kompoście od 1 roku do 3 lat! Plastik do pełnego rozłożenia potrzebuje aż 450 lat i zmienia się w drobne cząsteczki plastyku! Poza tym naczynia z kukurydzy są bezpieczne, wolne od BPA, ftalanów czy PCV.
  • Czy wiesz, że... największe, ekologiczne plantacje kawy znajdują się w Brazylii, Kolumbii, Peru, Meksyku (ok. 60% powierzchni upraw światowych) oraz w Afryce (ok. 30% powierzchni - głównie w Etiopii)
  • Czy wiesz, że... pietruszka to jedno z warzyw, które niwelują znużenie i wspomagają koncentrację, wprawia w dobry nastrój i łagodzi stres, dlatego powinny o niej pamiętać osoby, które pracują na wysokich obrotach, pod presją czasu
  • Czy wiesz, że... aby dłużej cieszyć się świeżością rzodkiewek należy przechowywać je w naczyniu wypełnionym wodą tak, aby niewielka część korzeni rzodkiewki była w niej zanurzona. Innym sposobem na przedłużenie świeżości jest odcięcie liści i umieszczenie rzodkiewek na wilgotnej ściereczce w szczelnie zamkniętym pojemniku
  • Czy wiesz, że... szparagi można jeść także na surowo, należy jedynie usunąć zdrewniałe końce ich łodyg.
  • Czy wiesz, że... neutralizuje ostre zapachy, wystarczy przegryźć kilka listków, by odświeżyć oddech, np. po zjedzeniu czosnku, żucie listków poleca się również palaczom, ponieważ poprawia nieświeży oddech
  • Czy wiesz, że... makaron konjac (shirataki) ze względu na swój wygląd często nazywany bywa także białym wodospadem.
  • Czy wiesz, że... wszystkie jabłka ciemnieją po przekrojeniu, ale tempo tego procesu różni się w zależności od odmiany. Aby zapobiec reakcjom enzymatycznego brązowienia, skrop owoc sokiem z cytryny albo posyp cukrem.
  • Czy wiesz, że... kiedy masz zły humor, sięgnij po banana. Naukowcy twierdzą, że banany poprawiają humor i dowodzą, że jest to związane z wysoką zawartością tryptofanu – bardzo ważnego aminokwasu. Tryptofan ulega przemianie w serotoninę, neuroprzekaźnik zwany „hormonem szczęścia”, który odpowiada za pozytywne emocje, takie jak radość.
  • Czy wiesz, że... konjac wykorzystywany jest również w sektorze kosmetycznym i wellness do produkcji gąbek. Służą one do złuszczania skóry twarzy, poprawy mikrokrążenia i nadania skórze blasku. Świetnie sprawdzają się również do demakijażu.
  • Czy wiesz, że... oprócz wszystkim nam znanej kukurydzy o ziarnach żółtych w sprzedaży znaleźć możemy również kukurydzę niebieską! Swój intensywny kolor zawdzięcza wysokiemu stężeniu antocyjanów. Ma słodki, orzechowy smak i doskonale sprawdza się jako zdrowa przekąska, np. w postaci popcornu czy chrupek.
  • Czy wiesz, że... kwiaty szczypiorku są jadalne! Mają cebulowo-czosnkowy smak i mogą pełnić funkcję dekoracyjną w sałatkach, kanapkach, makaronach, jajecznicy, pastach twarogowych, sosach, dipach czy daniach mięsnych.
  • Czy wiesz, że... intensywny, owocowy zapach przy ogonku mango świadczy, że owoc jest dojrzały. „Afrykańskie mango” znane jako środek na odchudzanie to nie mango! Nazwa wzięła się stąd, że roślina Irvingia gabonensis pochodzi z Afryki, a jej owoce wyglądem przypominają mango. Na świecie jest blisko 1000 odmian mango.
  • Czy wiesz, że... picie naparów z czystka może hamować postęp boreliozy i namnażanie się bakterii odpowiedzialnych za tę chorobę.
Ceremonia parzenia - część I - ZIELONA HERBATA MATCHA

Ceremonia parzenia - część I - ZIELONA HERBATA MATCHA

gotujwstylueko.pl


Ceremonia dla ciała i ducha

W wielu regionach świata spożywaniu tradycyjnych napojów towarzyszy ceremonia, czyli skonwencjonalizowany rytuał, obrzęd. Jakie są korzenie tych tradycji i w jakiej formie są one praktykowane w dzisiejszych czasach? Co ma nam do zaoferowania wiedza przodków przekazywana z pokolenia na pokolenia? Tego dowiesz się w tym artykule.

 

ZIELONA HERBATA MATCHA


Matcha (jap. 抹茶) to japońska herbata o intensywnym, zielonym kolorze i mocnym, aksamitnym smaku. Matcha jest herbatą sproszkowaną, przez co w przeciwieństwie do większości herbat, pijąc ją, spożywamy całe liście, a nie jedynie napar z liści. Właśnie dzięki temu przyswajamy wszystkie zawarte w liściach wartości odżywcze, zarówno te rozpuszczalne, jak i nierozpuszczalne w wodzie. Tradycyjne zielone herbaty, takie jak np. sencha, powstają zazwyczaj z gatunków krzewów rosnących w pełnym słońcu. Plantacja matchy wymaga jednak nieco więcej wysiłku: herbatę tę produkuje się z liści krzewów ocienianych specjalnymi bambusowymi matami. Zbiera się jedynie najmłodsze i najdorodniejsze liście, które następnie pozbawia się nerwów – tak z całych liści zostaje wyłącznie tzw. tencha (jap. 碾茶), czyli najbardziej delikatna część liścia. Tencha mielona jest na tradycyjnych, granitowych płytach, w wyniku czego powstaje zielony proszek, jakim jest matcha.


Historia herbaty matcha sięga w Japonii XIII wieku – wtedy to buddyjscy mnisi odkryli, że pomaga im ona w utrzymywaniu koncentracji podczas wielogodzinnych medytacji. Na zachodzie herbata ta została spopularyzowana dopiero w XXI wieku, m.in. za sprawą badań potwierdzających, iż jest ona niezwykle bogatym źródłem antyoksydantów, dzięki czemu przeciwdziała procesowi starzenia się. Wśród antyoksydantów zawartych w matchy na szczególną uwagę zasługują katechiny – zmniejszają one ryzyko miażdżycy, obniżają poziom cholesterolu oraz działają przeciwbakteryjnie i antywirusowo. Dodatkowo matcha uspokaja i relaksuje oraz poprawia pamięć i koncentrację, za co była tak bardzo ceniona przez buddyjskich mnichów. Jeśli planujemy codzienne picie matchy, warto wybierać tę, która pochodzi z upraw ekologicznych, ponieważ najtańsza matcha może być zanieczyszczona pestycydami oraz arsenem. Ze względu na to, że pijąc matchę spożywamy cały liść, jest ona źródłem szczawianów, dlatego częste sięganie po ten napój nie jest zalecane dla osób z kamicą nerkową, dną moczową czy niektórymi chorobami reumatycznymi.


Ceremonia herbaty matcha praktykowana do dziś w Japonii nazywa się chanoyu (jap. 茶の湯), co dosłownie oznacza „wrzątek na herbatę”. W rzeczywistości jednak przebieg tego obrządku nie jest tak prosty, jak wynikałoby z nazwy. Zgodnie z tradycją ceremonia ta powinna być poprzedzona spacerem po ogrodzie, mającym ukoić zmysły i oczyścić umysł. Po spacerze goście ceremonii wchodzą do specjalnego pomieszczenia używanego wyłącznie do picia herbaty, które nazywa się chashitsu (jap. 茶室, dosłownie: pokój herbaty). Tam starannie, przy użyciu kawałka jedwabiu, wyciera się wszystkie akcesoria potrzebne do przygotowania matchy. Cała ceremonia odbywa się w zupełnej ciszy, co ma sprzyjać skupieniu i odczuwaniu teraźniejszej chwili. Po przygotowaniu herbaty, gospodarz podaje matchę do skosztowania pierwszemu gościowi. Ten, otrzymawszy herbatę, obraca ją dwa razy zgodnie z ruchem wskazówek zegara, wypija napój, po czym przeciera prawym kciukiem brzeg czarki, obraca ją dwa razy w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara i oddaje gospodarzowi. Gospodarz oczyszcza naczynie i zajmuje się przygotowaniem herbaty dla kolejnego gościa.


Tradycyjny rytuał matchy praktykowany jest w Japonii do dziś – nawet w japońskich liceach istnieją kluby ceremonialnego przygotowywania herbaty. Napój, w nieco mniej sformalizowanej formie, możesz jednak przygotować i dziś we własnym domu, nie potrzebując do tego specjalnego pomieszczenia. Samo przygotowanie herbaty może zająć ci nawet… mniej niż minutę! Potrzebne będą Ci do tego:

SKŁADNIKI:
• herbata matcha wysokiej jakości
• gorąca woda
• opcjonalnie: napój roślinny (jeśli zamierzasz przygotować tzw. matcha latte)
PRZYBORY (metoda tradycyjna):
• czarka (matchawan)
• bambusowa trzepaczka (chasen)
• bambusowa łyżeczka (chashaku)
PRZYBORY (metoda nowoczesna):
• dowolne naczynie
• elektryczny spieniacz do mleka
• łyżeczka

SPOSÓB PRZYGOTOWANIA (metoda tradycyjna):
Wsyp dwie bambusowe łyżeczki herbaty matcha do czarki i zalej 100 ml gorącej wody (ok. 80 C). Intensywnie mieszaj napój trzepaczką aż do powstania gęstej, zielonej piany (zajmuje to zazwyczaj ok. pół minuty). Taka matcha jest gotowa do spożycia – jeśli jednak preferujesz mniej intensywne napoje, możesz dolać do niej więcej ciepłej wody. By uzyskać matcha latte, zamiast wody dolej do herbaty napój roślinny, np. owsiany, orkiszowy lub sojowy.


SPOSÓB PRZYGOTOWANIA (metoda nowoczesna):
Wsyp jedną łyżeczkę herbaty matcha do zwykłego kubka lub szklanki i zalej 100 ml gorącej wody (ok. 80 C). Napój dokładnie wymieszaj przy pomocy spieniacza do mleka. Podobnie jak w przypadku matchy sporządzanej metodą tradycyjną, napój możesz uzupełnić wodą lub napojem roślinnym.

 

 Autor - Konstancja Strużyna


Źródła:

Czas na herbatę, Chanoyu – japońska ceremonia picia herbaty, https://czasnaherbate.net/blog/artykuly/chanoyu-japonska-ceremonia-picia-herbaty/
Moya Matcha, Czym jest matcha?, https://moyamatcha.com/japonska-zielona-herbata-moya-matcha/czym-jest-matcha/
Moya Matcha, Przygotowanie matchy, https://moyamatcha.com/japonska-zielona-herbata-moya-matcha/przygotowanie-matchy/
Moya Matcha, Właściwości matchy, https://moyamatcha.com/japonska-zielona-herbata-moya-matcha/wlasciwosci-matchy/
A. Orzełowska, Matcha – zielona herbata w proszku. Jakie ma właściwości i zastosowanie, a jakie są przeciwwskazania do jej picia? Jak parzyć matchę?, 2021, https://stronazdrowia.pl/matcha-zielona-herbata-w-proszku-jakie-ma-wlasciwosci-i-zastosowanie-a-jakie-sa-przeciwwskazania-do-jej-picia-jak-parzyc-matche/ar/c14-15420701



Ceremonia parzenia - część II - YERBA MATE

Ceremonia parzenia - część III - KAWA 

Ceremonia parzenia - część IV - KAKAO


Artykuł jest opublikowany w magazynie gotuj w stylu eko.pl Nr 24 Wiosna 2023

Aby dodać komentarze
musisz być zalogowany.

Serwis internetowy gotujwstylueko.pl wykorzystuje pliki cookies, które umożliwiają i ułatwiają Ci korzystanie z jego zasobów.
Korzystając z serwisu wyrażasz jednocześnie zgodę na wykorzystanie plików cookies. Szczegółowe informacje znajdziesz w zakładce Polityka Prywatności. rozumiem

Czy rejestracja jest konieczna do korzystania z zasobów serwisu?

Nie, nie jest konieczna. Użytkownicy niezarejstrowani w serwisie mają swobodny dostęp do przepisów, artykułów, komentarzy i innych treści zamieszczonych w serwisie - nie mogą ich jednak dodawać. Tylko zarejestrowany Użytkownik serwisu może dodać własny przepis, napisać komentarz lub artykuł (w tym wypadku konieczny będzie kontakt z Administratorem). Ponadto zarejestrowani Użytkownicy mają możliwość grupowania ulubionych przepisów i tekstów, biorą udział w Rankingu punktowym i wreszcie - mają możliwość wymiany zdobytych punktów na nagrody.

Gdzie mogę znaleźć Regulamin serwisu?

Regulamin serwisu www.gotujwstylueko.pl.

Dlaczego nie mogę się zalogować?

Najczęstsze przyczyny problemów z logowaniem:

1. Czy konto w serwisie zostało aktywowane? W mailu potwierdzającym rejestrację w serwisie znajduje się link aktywacyjny - logowanie do serwisu będzie możliwe dopiero po kliknięciu tego linku i aktywowaniu konta.

2. Czy podczas wpisywania hasła był wciśnięty Caps Lock? System rozróżnia małe i duże litery w haśle, dlatego klawisz Caps Lock musi być wyłączony w trakcie wpisywania hasła.

3. Czy wpisane hasło było prawidłowe? Jeżeli nie pamiętasz hasła użytego przy rejestracji w serwisie, można użyć przycisku "Reset hasła", który znajduje się poniżej okna logowania.

W jaki sposób mogę się wylogować z serwisu?

Wystarczy kliknąć na symbol otwartych drzwi znajdujący się w prawym górnym rogu ekranu (na belce z danymi zalogowanego Użytkownika).

Jak mogę szybko dotrzeć do interesujących mnie treści w serwisie?

Serwis wyposażony został w dwie wyszukiwarki:

- wyszukiwarka ogólna na belce menu głównego - przeszukuje wszystkie treści w serwisie (przepisy, artykuły, newsy, porady), szuka zadanej frazy zarówno w tytule, jak i w treści,

- wyszukiwarka przepisów na stronie Przepisy - szuka zadanej frazy w nazwie i w składnikach, dodatkowo wyposażona została w filtry.

Jak mogę usunąć przepis z ulubionych?

Wystarczy otworzyć zakładkę Polubione i znaleźć przepis (lub inny wpis), który ma być usunięty z ulubionych. Następnie klikamy na ikonkę serca (tę samą, która służy do polubienia) i gotowe - przepis powinien zniknąć z zakładki Polubione.

Jak mogę skomentować przepis?

Przepisy mogą komentować wyłącznie zalogowani Użytkownicy. Wystarczy kliknąć na ikonkę dymku dialogowego, która znajduje się zawsze poniżej przepisu (obok ikonki serca).

Gdzie mogę zobaczyć ile mam punktów na koncie?

Użytkownik ma do dyspozycji 2 sposoby prezentacji zgromadzonych na swoim Koncie punktów:

- Całkowita liczba punktów zgromadzonych przez Użytkownika (wraz z punktami wymienionymi już na Nagrody) dostępna jest w Profilu Użytkownika (wymagana rejestracja i logowanie) oraz w Rankingu.

- Aktualna liczba punktów dostępnych do wymiany na nagrody (całkowita liczba punktów zgromadzonych przez Użytkownika pomniejszona o punkty już wymienione na Nagrody) dostępna jest w profilu Użytkownika (wymagana rejestracja i logowanie).

W jaki sposób mogę wymienić punkty na nagrody?

Wystarczy odwiedzić zakładkę Nagrody i wybrać jedną z nagród (jeżeli pozwala na to stan punktów można wybrać wiele nagród). Następnie należy wybrać sposób dostarczenia przesyłki (możliwy jest odbiór osobisty w najbliższym sklepie ekologicznym lub usługa Poczty Polskiej).