
Chłodnik - najlepsza zupa na lato!

Chłodnik to tradycyjna polska zupa przygotowana z warzyw z dodatkiem produktów mlecznych i przypraw, podawana na zimno. Doskonale gasi pragnienie w upalne dni, jest orzeźwiająca, lekkostrawna, niskokaloryczna i bardzo odżywcza. Zawiera spore ilości witamin (A, C, z grupy B), błonnika, składników mineralnych (wapń, magnez, fosfor), probiotyków i antyoksydantów. Chłodnik jest idealnym posiłkiem w dietach odchudzających, lekkostrawnych oraz dla osób będących w trakcie i po antybiotykoterapii. Probiotyki zawarte w chłodnikach przywracają naturalną florę w jelitach, a błonnik wspomaga perystaltykę jelit i obniża poziom cholesterolu.
Istnieje wiele rodzajów chłodników. Wśród tych najpopularniejszych wyróżnić można chłodnik litewski z buraczkami (inaczej chłodziec litewski - wpisany na listę produktów tradycyjnych w województwie podlaskim), hiszpańskie gazpacho (z pomidorów) czy ogórkowy.
Z CZEGO PRZYGOTOWAĆ PYSZNY CHŁODNIK?
Chłodniki można przygotować ze świeżych owoców i/lub warzyw (idealnie sprawdzą się nowalijki) pokrojonych lub zmiksowanych na krem. Można zabielić je jogurtem, kefirem, zsiadłym mlekiem lub innym produktem mlecznym oraz posypać świeżą zieleniną np. natką pietruszki, szczypiorkiem lub koperkiem. Weganie zamiast produktów mlecznych mogą użyć gotowych napojów, kefirów lub jogurtów roślinnych (kokosowy, sojowy, migdałowy).
Tak naprawdę nie występują żadne ograniczenia, jeśli chodzi o przygotowanie chłodników. Chłodnik nie musi być daniem wyłącznie wegetariańskim. Doskonale smakują także chłodniki przygotowane na wywarze mięsnym oraz te z dodatkiem ryb (np. łosoś) i owoców morza (np. krewetki).
BURAKI ĆWIKŁOWE I BOTWINKA
Burak to podstawowy składnik chłodnika litewskiego. Warzywo jest niskokaloryczne, w 100 g zawiera ok. 40 kcal. Jest bardzo dobrym źródłem potasu (548 mg/100 g), wapnia (97 mg/100 g), kwasu foliowego i związków bioaktywnych (betalainy – barwniki). Substancje obecne w buraku wykazują silne właściwości przeciwzapalne i przeciwutleniające, obniżają ciśnienie krwi, zwiększają przyswajanie tlenu przez komórki oraz mogą zapobiegać chorobom układu krążenia, anemii i demencji. Ponadto, buraki mają właściwości zasadotwórcze. Botwinka to młode liście buraka ćwikłowego. Jest nieco mniej kaloryczna od buraków, zawiera spore ilości potasu, fosforu oraz witaminę A, E, C i z grupy B. i sprawia, że w końcu czujemy smaczny powiew lata.
ZIEMNIAKI
To jedne z podstawowych warzyw wykorzystywanych w przygotowaniu chłodników. Ziemniaki są niskokaloryczne (ok. 50 – 80 kcal/100 g) i wbrew panującym opiniom nie tuczą. Są dobrym źródłem witaminy C (200 g ziemniaków pokrywa dzienne zapotrzebowanie na wit. C w 50 %), witamin z grupy B, potasu, magnezu, wapnia oraz skrobi, która pod wpływem obróbki termicznej ulega kleikowaniu i jest łatwostrawna. Ponadto, ziemniaki zawierają cukry redukujące, sacharozę, białko, błonnik, karotenoidy i flawonoidy. Przeciwutleniacze w ziemniakach wykazują właściwości antyoksydacyjne i przeciwzapalne. Wapń, magnez i potas mają działanie zasadotwórcze, dzięki czemu neutralizują kwasotwórcze działanie ryb, mięsa, nabiału i produktów zbożowych. Dodatkowo, magnez łagodzi stres, zaś potas reguluje pracę serca i obniża ciśnienie krwi.
RZODKIEWKA
To smaczny, ostry, chrupiący dodatek do chłodników. Rzodkiewka jest niskokalorycznym warzywem (ok. 16 kcal/100 g), bogatym w witaminę C, witaminy z grupy B, kwas foliowy oraz składniki mineralne (miedź, cynk, mangan, żelazo, potas, siarka). Miedź, mangan i żelazo zawarte w rzodkiewce wykazują działanie krwiotwórcze i pomagają w leczeniu niedokrwistości. Za ostry smak rzodkiewki odpowiadają związki siarki, które zwiększają apetyt, poprawiają trawienie, pobudzają wydzielanie żółci oraz działają bakteriobójczo. Ze względu na obecność kwasów organicznych i glikozydów, rzodkiewka nie jest zalecana osobom chorującym na wrzody i zapalenie wątroby.
OGÓREK
To orzeźwiający dodatek do chłodników. Podobnie jak rzodkiewka charakteryzuje się niską kalorycznością. Zawiera dużo wody (aż 96 %) oraz witaminę C, K, A, beta-karoten, mangan, potas, magnez i związki polifenolowe. Ogórek wykazuje działanie przeciwutleniające, detoksykujące, wspomaga w profilaktyce antynowotworowej (kukurbitacyny, flawonoidy), reguluje ciśnienie krwi, zmniejsza obrzęki, pomaga w leczeniu infekcji skóry. Ponadto, dobrze nawadnia organizm i gasi pragnienie w upalne dni.
Do zabielania chłodników najczęściej stosuje się kefiry, maślanki, jogurty i zsiadłe mleko. Mleczne produkty fermentowane są niskokaloryczne (ok. 45-60 kcal/100 g produktu) i lekkostrawne. Zawierają spore ilości białka, witamin z grupy B (B1, B2, B12, PP), kwasu foliowego, składników mineralnych (fosfor, wapń, cynk, magnez), probiotyków, bioaktywnych peptydów, tłuszczu i kwasów organicznych. Probiotyki - bakterie fermentacji mlekowej (Lactobacillus, Lactococcus, Leuconostoc), wykazują właściwości przeciwutleniające, wspierają pracę układu pokarmowego, wzmacniają odporność, hamują namnażanie patogenów, zmniejszają ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2 oraz obniżają poziom frakcji LDL cholesterolu i trójglicerydów. Ponadto, kwas masłowy występujący w fermentowanych produktach zapobiega powstawaniu biegunek oraz wykazuje działanie przeciwzapalne i antynowotworowe. Nadaje zupom objętości, wyrazistości a przede wszystkim aksamitności.
NATKA PIETRUSZKI, KOPEREK, SZCZYPIOREK
Świeża zielenina jest idealna do chłodników. Wzbogaci je nie tylko w składniki odżywcze, ale również doda atrakcyjnego wyglądu. Chociaż zieleniny nie uwzględnia się w piramidzie żywienia jest to prawdziwa skarbnica składników odżywczych. Charakteryzuje się wyższą wartością żywieniową niż same warzywa pod względem zawartości witamin, składników mineralnych i błonnika. Natka pietruszki obfituje w beta-karoten, foliany i witaminę C oraz składniki mineralne (potas, żelazo, wapń). 100 g natki pietruszki dostarcza aż trzykrotnie więcej witaminy C niż cytrusy!
Natka pietruszki działa moczopędnie, poprawia trawienie, wzmacnia naczynia krwionośne, doskonale wpływa na kondycję skóry i wzrok oraz odświeża oddech lepiej niż mięta. Koperek jest bogatym źródłem olejków eterycznych, związków flawonoidowych, witamin (witaminy z grupy B, C) i składników mineralnych (wapń, potas, fosfor). Olejki eteryczne w koperku poprawiają trawienie, łagodzą wzdęcia i bóle brzucha, wykazują działanie przeciwzapalne, przeciwdrobnoustrojowe oraz obniżają poziom cholesterolu.
CZOSNEK
Nazywany jest naturalnym antybiotykiem. Zawiera związki flawonoidowe, saponiny, olejki eteryczne, cukry, witaminy (C, B1, B2, PP, A) i składniki mineralne (wapń, potas, magnez, chrom, kobalt). Związki eteryczne bogate w siarczki i allicynę odpowiadają za charakterystyczny ostry smak i zapach czosnku. Wykazują silne właściwości przeciwutleniające i przeciwdrobnoustrojowe, obniżają ciśnienie krwi i poziom cholesterolu, wspomagają trawienie oraz wzmacniają odporność i zapobiegają infekcjom. Nie ma nic pyszniejszego i odżywczego jak chłodnik w gorące dni. Każdy cieplejszy region na świecie ma chłodne propozycje dań przynoszące orzeźwienie, odżywienie, nawodnienie i ulgę w upałach. Warto po nie sięgnąć na wyjazdach, aby poznać nieoczywiste smaki, a potem spróbować odtworzyć je samodzielnie w domu.
Marta Kowalska - Departament Jakości Bio Planet
BOTWINKA - DZISIAJ ZUPA, JUTRO CHŁODNIK
CHŁODNIK OGÓRKOWY Z DODATKIEM KMINU RZYMSKIEGO
CHŁODNIK Z POMIDORÓW I OGÓRKÓW
Bibliografia:
Chakraborty C., Rayalu S. (2021): Health Beneficial Effects of Cucumber, Cucumber Economic Values and Its Cultivation and Breeding.
Gamba K. i in. (2021): Nutritional and phytochemical characterization of radish (Raphanus sativus): A systematic review, Trend in Food and Sciences Technology , 113, 205 – 218.
Wajs J., Stobiecka M. (2020): Wpływ mlecznych produktów fermentowanych na zdrowie człowieka, Repozytorium Uniwersytetu Wrocławskiego, 133 – 149.
Zarzecka K., Gugała M., Zarzecka M. (2013): Ziemniak jako dobre źródło składników odżywczych, Postępy fitoterapii, 3, 191 – 194.
https://dietetycy.org.pl dostęp dnia 08.03.2025
Artykuł jest opublikowany w magazynie gotuj w stylu eko.pl Nr 32 Lato 2025
Aby dodać komentarze
musisz być zalogowany.