15 / 11 / 2021

Kawy zbożowe i inne

Kawy zbożowe i inne

Kawa zbożowa jest napojem bezkofeinowym, otrzymywanym z prażonych ziaren zbóż: żyta, pszenicy, orkiszu, jęczmienia. Potocznie kawami zbożowymi również nazywamy napoje wytworzone z roślin, takich jak: cykoria, konopie, żołędzie, topinambur, głóg lub mniszek.

Dla podniesienia walorów smakowych i odżywczych do kawy
zbożowej dodaje się przyprawy korzenne: imbir, kardamon, cynamon, goździki, a nawet figi. Napój taki chętnie spożywany jest przez osoby, które ze względów zdrowotnych nie powinny pić kawy naturalnej (m.in. ze względu na zawartość kofeiny), kobiety w ciąży oraz małe dzieci, które chcą się poczuć jak dorośli.

Kawa zbożowa znana była już w XIII wieku. Uprawiane przez rolników ziarno, było palone, mielone, a następnie zaparzane jak kawa. Zdaniem ówczesnych lekarzy był to napój bardzo zdrowy i traktowany jako antidotum na liczne dolegliwości. Mimo tak dobrych rekomendacji nie zawsze była przyjmowana z entuzjazmem przez konsumentów, uważano ją za kawę przeznaczoną dla biedoty, ludzi których nie było stać na zakup prawdziwej kawy. Aby poprawić jej aromat i wygląd, a w efekcie upodobnić do kawy naturalnej, zaczęto dodawać cykorię. Pierwsza fabryka kawy zbożowej w Polsce pojawiła się we Włocławku w 1818 roku.

Jedną z największych zalet kawy zbożowej jest zawartość błonnika pokarmowego, w którym znaczną część stanowi frakcja rozpuszczalna, dzięki czemu przyspiesza ona perystaltykę jelit i daje uczucie sytości, łagodzi podrażnienia śluzówki i układu pokarmowego, wspomaga produkcję żółci oraz obniża poziom złego cholesterolu. Tak samo, jak kawa naturalna kawa zbożowa jest bogatym źródłem przeciwutleniaczy, które pozytywnie wpływają na kondycję organizmu walcząc z wolnymi rodnikami. Dodatkową zaletą jest pozytywny wpływ napojów na wygląd włosów, paznokci i cery. Ważnym składnikiem kawy zbożowej jest inulina – naturalny probiotyk, idealna pożywka dla mikroflory jelitowej, wspomagający wchłanianie wapnia. Najwięcej znajdziemy jej w kawach zawierających cykorię i topinambur.

Pijąc kawę zbożową wyprodukowaną z orkiszu, jęczmienia, pszenicy lub żyta należy zwrócić uwagę na fakt, iż posiada ona wysoki indeks glikemiczny. Po jej spożyciu we krwi szybko wzrasta stężenie glukozy, z tego względu nie jest polecana dla osób z cukrzycą. Dodatkowo napoje te zawierają gluten, co uniemożliwia ich spożywanie przez osoby cierpiące na celiakię. Wartość kaloryczna to 360 kcal w 100 g.

Powyższe właściwości nie dotyczą kaw wykonanych z topinamburu, cykorii, mniszka, głogu i żołędzi. Są to produkty bezglutenowe i o niższym indeksie glikemicznym. Tak samo, jak kawy naturalne kawy zbożowe mają różne profile smakowe w zależności od użytych surowców. Mają również właściwości prozdrowotne roślin, z których zostały wykonane.

Kawa z topinamburu
podobnie do kawy z dodatkiem cykorii zawiera wspomnianą już wcześniej inulinę, co sprawia, że kawa jest polecana osobom chorującym na cukrzycę, powoduje ona obniżenie poziomu cukru we krwi. Ma również niski indeks glikemiczny co odróżnia ją od standardowej kawy zbożowej. Topinambur ma właściwości moczopędne
dlatego też kawa pita z topinamburu może wspomagać pracę nerek.

Kawę z cykorii
otrzymywana jest z prażonego korzenia rośliny. Zawiera inulinę – naturalny prebiotyk, która stymuluje rozwój prawidłowej mikroflory jelit, wpływa pozytywnie na pracę przewodu pokarmowego i daje uczucie sytości. Polecana jest dla osób chcących się odchudzić. Pozytywnie wpływa na regulację gospodarki węglowodanowej, poprzez spowalnianie wchłaniania cukrów z żywności. Napój sporządzony z korzenia cykorii można pić zarówno na ciepło, jak i na zimno. Polecany jest dla kobiet karmiących oraz dzieci.

Kawa z konopi
charakteryzuje się lekko orzechowym aromatem. Nasiona konopi siewnej zawierają wiele cennych dla naszego organizmu składników mineralnych takich jak żelazo, wapń, fosfor i magnez. Wpływają one pozytywnie na funkcjonowanie całego organizmu i wspierają naturalną jego odporność. Nasiona konopi zawierają również
witaminę E, która jest silnym przeciwutleniaczem neutralizującym działanie wolnych rodników i chroni organizm przed uszkodzeniem komórek.

Kawa z korzenia mniszka
jest niezwykle zdrowotnym napojem. Korzenna w smaku, uzyskana z uprażonego i wysuszonego korzenia rośliny, wspomaga pracę wątroby, przemianę materii, dzięki czemu wpływa na detoksykację organizmu. Mniszek lekarski wzmacnia wytwarzanie białych krwinek. Kawę z korzenia mniszka można przyrządzić zaparzając ją w kawiarce lub gotując przez kilka minut na małym ogniu.

Kawa z głogu
jest mniej znana niż kawa z żołędzi czy mniszka, lecz równie smaczna. Kawę wytwarza się przez ususzenie, następnie prażenie i zmielenie owoców głogu. Kawa ma łagodny owocowy smak. Owoce głogu wspomagają krążenie krwi,obniżają ciśnienie krwi. Głóg ma również działanie przeciwzapalne oraz wymiata wolne rodniki.

Kawa zbożowa sprzedawana jest pod różnymi postaciami. Najczęściej spotykana jest w postaci instant – rozpuszczalna w formie proszku, jednak można również spotkać ją w torebkach do zaparzania jak herbata czy sypana do zaparzania w formie tradycyjnej. Kawę rozpuszczalną wystarczy jedynie zalać gorącą wodą, zamieszać i jest gotowa do spożycia. W przypadku kaw sypanych należy je zaparzać lub gotować na wolnym ogniu, co pozwoli na wydobycie z napoju głębszego aromatu. W upalne dni do kawy po wystudzeniu można dodać kilka kostek lodu, co sprawi, że zamieni się ona w zimny napój gaszący pragnienie. Kawę można wzbogacić o dodatek mleka, śmietanki, napoju roślinnego i ulubionych przypraw takich jak cynamon, kardamon, goździki. Dla osób kochających słodycz doradzamy dosłodzić: miodem lub syropem klonowym.

Justyna Busiło - Departament Jakości Bio Planet

Kawa z żołędzi „żołędziówka”
znana była już w XIX wieku. Stanowi cenne źródło składników odżywczych. W tym białka, tłuszcze, węglowodany oraz składniki mineralne i witaminy. Kawa ta zawiera m.in. fosfor – 100 mg, magnez – 80 mg, potas 700 mg, wapń – 50 mg. Po żołędziówkę powinny sięgać osoby zmagające się z niestrawnością, gdyż ma korzystne działanie na żołądek, śledzionę, jelita oraz wątrobę. Zalecana jest w rekonwalescencji po przebytych chorobach. Kawa ta daje uczycie sytości, dlatego polecana jest dla osób chcących zrzucić zbędne kilogramy. Ze względu na dużą zawartość witamin z grupy B dobrze wpływa na stan skóry oraz wzmacnia układ nerwowy, a także wspomaga pamięć i koncentrację. Jest ona idealna dla miłośników mocnej kawy espresso, gdyż ma intensywny smak. Można ją parzyć jak tradycyjną kawę w kawiarce lub gotować do uzyskania intensywnego wywaru. Należy jednak uważać spożywając kawę żołędziową gdyż może wchodzić w interakcje z lekami przeciwbólowymi, przeciwdrgawkowymi oraz obniżającymi krzepliwość krwi. Co ciekawe kawa żołędziowa w 2008 roku została wpisana na listę produktów tradycyjnych ze względu na wieloletnią tradycję jej sporządzana.