Menu
  • Jak zacząć
  • Przepisy
  • Artykuły
  • Szefowie kuchni
  • Aktualności
Jak zacząć

Czytaj:

  • FAQ
  • Wprowadzenie
  • Nagrody
  • Użytkownicy
  • Ranking
Przepisy

Czytaj:

  • Najnowsze
  • Najwyżej oceniane
  • Na szybko
  • Wyróżnione
  • Zaawansowane wyszukiwanie
Artykuły

Czytaj:

  • Eko produkty
  • Kulinarne ABC
  • Podróże
  • Eko Styl
  • Eko Producenci
  • Miary i wagi
Szefowie kuchni

Czytaj:

  • Nikita
  • Dorota Rozbicka
  • wegeweda
  • Anita Zegadło Od A do Z ugotujesz
  • Iwona Kuczer
  • Barbara Strużyna
  • Magdalena Nagler - foodmania
Aktualności

Czytaj:

  • Magazyn Gotuj w stylu eko.pl
  • Prenumerata
  • Gdzie dostać magazyn?
  • Konkursy!
Logowanie Rejestracja
  • Jak zacząć

    Czytaj:

    • FAQ
    • Wprowadzenie
    • Nagrody
    • Użytkownicy
    • Ranking
  • Przepisy

    Czytaj:

    • Najnowsze
    • Najwyżej oceniane
    • Na szybko
    • Wyróżnione
    • Zaawansowane wyszukiwanie
  • Artykuły

    Czytaj:

    • Eko produkty
    • Kulinarne ABC
    • Podróże
    • Eko Styl
    • Eko Producenci
    • Miary i wagi
  • Szefowie kuchni

    Czytaj:

    • Nikita
    • Dorota Rozbicka
    • wegeweda
    • Anita Zegadło Od A do Z ugotujesz
    • Iwona Kuczer
    • Barbara Strużyna
    • Magdalena Nagler - foodmania
  • Aktualności

    Czytaj:

    • Magazyn Gotuj w stylu eko.pl
    • Prenumerata
    • Gdzie dostać magazyn?
    • Konkursy!
  • Otwórz wyszukiwarkę artykułów i przepisów
    Zamknij wyszukiwarkę artykułów i przepisów
Następny
  • Czy wiesz, że... młode liście rzodkiewki są jadalne i smaczne. Zawierają witaminę C, oczyszczają i wspomagają trawienie. Stanowią genialny dodatek do zup, koktajli, czy zapiekanek. Świetnie sprawdzą się jako farsz do wytrawnych babeczek czy baza do pesto. Mogą być też smacznym i atrakcyjnym zamiennikiem dla szpinaku czy jarmużu.
  • Czy wiesz, że... kiedy masz zły humor, sięgnij po banana. Naukowcy twierdzą, że banany poprawiają humor i dowodzą, że jest to związane z wysoką zawartością tryptofanu – bardzo ważnego aminokwasu. Tryptofan ulega przemianie w serotoninę, neuroprzekaźnik zwany „hormonem szczęścia”, który odpowiada za pozytywne emocje, takie jak radość.
  • Czy wiesz, że... natka jest niskokaloryczna, 1 pęczek dostarcza 25 kcal
  • Czy wiesz, że... szczupłą sylwetkę będziesz zawdzięczać jabłku zjedzonemu na 30 minut przed posiłkiem. Jabłko to również świetna przekąska, gdy jesteś w ruchu.
  • Czy wiesz, że... banany są radioaktywne, ale spokojnie… za promieniotwórczość bananów odpowiada jeden z izotopów potasu. Nie należy się jednak tym przejmować, ponieważ żeby uzyskać jakiekolwiek minimalne efekty choroby popromiennej, trzeba byłoby zjeść około 5 mln bananów naraz. To zjawisko tzw. naturalnej promieniotwórczości i spożywanie bananów nie wpływa negatywnie na nasze zdrowie. Oprócz bananów, podobne właściwości wykazują również orzechy brazylijskie, awokado, czerwona fasola, marchew.
  • Czy wiesz, że... o stosowaniu kakao w okresie od IX wieku p.n.e do III wieku n.e świadczą stwierdzone pozostałości, występującej w kakao teobrominy, na ściankach glinianych naczyń codziennego użytku z tamtych lat
  • Czy wiesz, że... nazwa Ashwaghanda pochodzi z języka sanskryckiego i jest połączeniem słowa „ashwa” (oznacza konia) i „gandha” (oznacza zapach). Nazwa wzięła się stąd, że świeży korzeń rośliny ma nieprzyjemny zapach przypominający zapach konia.
  • Czy wiesz, że... natka pietruszki jest moczopędna – pomaga w walce z obrzękami
  • Czy wiesz, że... nasiona szczypiorku przechowywane w temperaturze -20 st. C mogą kiełkować nawet po 6 latach.
  • Czy wiesz, że... miłorząb japoński jak inne nagonasienne nie wydaje owoców, jednak wytwarza nasiona przypominające śliwki. Są pokryte mięsistą osnówką, której zapach przypomina woń zjełczałego masła
  • Czy wiesz, że... acai rosną na palmach, zebrane w grona. Mają ogromną pestkę, która stanowi ok. 90% owocu, dlatego zazwyczaj w sklepie znajdziemy sam sproszkowany miąższ lub w postaci soku w butelce.
  • Czy wiesz, że... wszystkie jabłka ciemnieją po przekrojeniu, ale tempo tego procesu różni się w zależności od odmiany. Aby zapobiec reakcjom enzymatycznego brązowienia, skrop owoc sokiem z cytryny albo posyp cukrem.
  • Czy wiesz, że... w Chinach nasiona miłorzębu japońskiego są uważane za przysmak, a z osnówki wytwarza się mydło
  • Czy wiesz, że... picie naparów z czystka może hamować postęp boreliozy i namnażanie się bakterii odpowiedzialnych za tę chorobę.
  • Czy wiesz, że... intensywny, owocowy zapach przy ogonku mango świadczy, że owoc jest dojrzały. „Afrykańskie mango” znane jako środek na odchudzanie to nie mango! Nazwa wzięła się stąd, że roślina Irvingia gabonensis pochodzi z Afryki, a jej owoce wyglądem przypominają mango. Na świecie jest blisko 1000 odmian mango.
  • Czy wiesz, że... 1 pęczek natki zaspokoi dzienne zapotrzebowanie na witaminę C
  • Czy wiesz, że... po spożyciu szparagów u średnio 40-50% osób pojawia się nieprzyjemny zapach moczu. Zjawisko to spowodowane jest związkami siarki występującymi naturalnie w szparagach. Co ciekawe, jedynie 10% nadwrażliwych węchowo osób jest w stanie poczuć tą nieprzyjemną woń.
  • Czy wiesz, że... masa 1000 sztuk suchych nasion grochu siewnego łuskowego waha się od 120 do 350 gramów, a zdolność do kiełkowania zachowują przez 5-7 lat.
  • Czy wiesz, że... okład z tartych jabłek likwiduje opuchlizny i wspomaga regenerację skóry po poparzeniach słonecznych. Zetrzyj jabłka, nałóż na twarz i pozostaw na około 20 minut, a po tym czasie umyj twarz. Stan skóry powinien poprawić się w krótkim czasie (okład nie nadaje się dla osób uczulonych na jabłko).
  • Czy wiesz, że... największe, ekologiczne plantacje kawy znajdują się w Brazylii, Kolumbii, Peru, Meksyku (ok. 60% powierzchni upraw światowych) oraz w Afryce (ok. 30% powierzchni - głównie w Etiopii)
  • Czy wiesz, że... z jednego drzewa uzyskuje się rocznie 0,5 – 2 kg ziarna, co daje około 350 kg z jednego hektara, a przy bardzo dobrych warunkach 1-1,5 t surowego ziarna w roku
  • Czy wiesz, że... oprócz wszystkim nam znanej kukurydzy o ziarnach żółtych w sprzedaży znaleźć możemy również kukurydzę niebieską! Swój intensywny kolor zawdzięcza wysokiemu stężeniu antocyjanów. Ma słodki, orzechowy smak i doskonale sprawdza się jako zdrowa przekąska, np. w postaci popcornu czy chrupek.
  • Czy wiesz, że... natka pietruszki neutralizuje ostre zapachy, wystarczy przegryźć kilka listków, by odświeżyć oddech, np. po zjedzeniu czosnku, żucie listków poleca się również palaczom, ponieważ poprawia nieświeży oddech
  • Czy wiesz, że... dawniej ziarno kakaowe wykorzystywano jako środek płatniczy i wskazuje się, że była to pierwsza waluta, którą podrabiano poprzez wsypywanie grudek ziemi do łuski po usunięciu jądra z zarodkiem
  • Czy wiesz, że... aby dłużej cieszyć się świeżością rzodkiewek należy przechowywać je w naczyniu wypełnionym wodą tak, aby niewielka część korzeni rzodkiewki była w niej zanurzona. Innym sposobem na przedłużenie świeżości jest odcięcie liści i umieszczenie rzodkiewek na wilgotnej ściereczce w szczelnie zamkniętym pojemniku
  • Czy wiesz, że... w dobie walki z zalewającym nas plastikiem powstają wielorazowe naczynia ze skrobi kukurydzianej takie jak kubki, talerzyki, miseczki, pojemniki na lunch, a także sztućce i słomki. Mimo tego, że wyglądają jak plastikowe, rozkładają się w glebie lub kompoście od 1 roku do 3 lat! Plastik do pełnego rozłożenia potrzebuje aż 450 lat i zmienia się w drobne cząsteczki plastyku! Poza tym naczynia z kukurydzy są bezpieczne, wolne od BPA, ftalanów czy PCV.
  • Czy wiesz, że... jedna z wiodących na rynku firm herbacianych sprzedaje 200 milionów torebek herbaty ekspresowej tygodniowo. Papier użyty do ich produkcji mógłby pokryć 128 boisk piłkarskich. Na całym świecie zużywa się obecnie ponad 220 miliardów sztuk dwukomorowych torebek herbaty rocznie.
  • Czy wiesz, że... kakao wykorzystywano głównie do sporządzania gorzkiego napoju xocolatl (ziarna poddane fermentacji i prażeniu mieszano z wodą, miodem, mączką kukurydzianą oraz chilli)
  • Czy wiesz, że... neutralizuje ostre zapachy, wystarczy przegryźć kilka listków, by odświeżyć oddech, np. po zjedzeniu czosnku, żucie listków poleca się również palaczom, ponieważ poprawia nieświeży oddech
  • Czy wiesz, że... nie należy mylić fasolki szparagowej ze szparagami. To dwie, zupełnie inne rośliny, należące do odmiennych rodzin. Niedojrzałe strąki fasolki szparagowej można spożywać na surowo, podobnie jak szparagi i stąd pochodzi jej nazwa.
  • Czy wiesz, że... w tradycji Majów, mężczyzna podczas zaręczyn był zobowiązany obdarować wybrankę ziarnami kakao.
  • Czy wiesz, że... makaron konjac (shirataki) ze względu na swój wygląd często nazywany bywa także białym wodospadem.
  • Czy wiesz, że... natka pietruszki jest solidnym filarem kuchni francuskiej, zawiera się w tzw. „bouquet-garni” razem z liściem laurowym i tymiankiem
  • Czy wiesz, że... herbatkę z czystka mogą pić dzieci już od trzeciego miesiąca życia. Wzmacnia odporność i nie powoduje skutków ubocznych. Można ja wprowadzić jako drugą lub trzecią herbatkę w diecie dziecka.
  • Czy wiesz, że... ze względu na możliwe skażenie azotanami oraz kumulację metali ciężkich, rzodkiewkę najlepiej kupować w sklepach z żywnością ekologiczną.
  • Czy wiesz, że... szacuje się, że rocznie spożywa się ponad 8 milionów ton kawy, natomiast w ciągu dnia wypija się 2 miliardy filiżanek tego naparu na całym świecie
  • Czy wiesz, że... według japońskich wierzeń miłorząb japoński miał chronić przed pożarami. Legenda się ziściła w 1923 roku - po silnym trzęsieniu ziemi spłonęło prawie całe Tokio. Jako jeden z nielicznych budynków przetrwała świątynia - osłonięta wielkim miłorzębem, a ludzie w niej ukryci ocaleli
  • Czy wiesz, że... inne nazwy, pod którymi występuje roślina konjac to słoniowa bulwa, wężowa palma, diabli język, trupi kwiat czy lilia voodoo.
  • Czy wiesz, że... kwiaty szczypiorku są jadalne! Mają cebulowo-czosnkowy smak i mogą pełnić funkcję dekoracyjną w sałatkach, kanapkach, makaronach, jajecznicy, pastach twarogowych, sosach, dipach czy daniach mięsnych.
  • Czy wiesz, że... w Polsce przeciętne roczne spożycie kawy kształtuje się na poziomie ok. 3 kg na osobę
  • Czy wiesz, że... młode drzewa kakaowe potrzebują dużo cienia, dlatego sadzi się je między rzędami wyższych drzew, np. palm kokosowych i bananowych, które chronią przed intensywnym działaniem promieni słonecznych
  • Czy wiesz, że... szparagi zawierają dużo puryn, które mogą powodować gromadzenie się kwasu moczowego w organizmie. Nie powinny ich spożywać osoby cierpiące na dnę moczanową i kamienie nerkowe.
  • Czy wiesz, że... konjac wykorzystywany jest również w sektorze kosmetycznym i wellness do produkcji gąbek. Służą one do złuszczania skóry twarzy, poprawy mikrokrążenia i nadania skórze blasku. Świetnie sprawdzają się również do demakijażu.
  • Czy wiesz, że... pietruszka to jedno z warzyw, które niwelują znużenie i wspomagają koncentrację, wprawia w dobry nastrój i łagodzi stres, dlatego powinny o niej pamiętać osoby, które pracują na wysokich obrotach, pod presją czasu
  • Czy wiesz, że... im większy i cięższy grejpfrut żółty, tym jest bardziej soczysty. Ponadto powinien mieć spłaszczone końce, ponieważ grejpfruty z końcami wydłużonymi mają zazwyczaj grubą skórę i mało soku. Końcówki nie powinny być miękkie ani zazielenione. Grejpfruty możesz przechowywać nawet do dwóch tygodni w temperaturze pokojowej. Gdy chcesz przechować je dłużej umieść w najcieplejszym miejscu lodówki. Jeśli przeszkadza ci gorzki smak grejpfruta spróbuj zjeść go z cynamonem.
  • Czy wiesz, że... olejek eteryczny z ziela czystka lub wywar z czystka wykazują działanie odstraszające owady, w tym kleszcze. Polecany jest szczególnie osobom, które często spędzają czas w lasach i na łąkach.
  • Czy wiesz, że... miłorząb japoński podobnie jak sosna czy świerk jest przedstawicielem roślin nagonasiennych, jednak wyjątkowo nie wykształcił on szpilek, a duże spłaszczone liście, które żółkną i opadają na zimę
  • Czy wiesz, że... szparagi można jeść także na surowo, należy jedynie usunąć zdrewniałe końce ich łodyg.
Jesteś tu:Strona głównaArtykułyEko produktyWarzywa i owoce w kolorach jesieni
Warzywa i owoce w kolorach jesieni
18 / 09 / 2023

Warzywa i owoce w kolorach jesieni

Kamila Koźniewska

 

Jesień to pora roku, która kojarzy nam się w żółtych, pomarańczowych i czerwonych barwach. Takie kolory przybierają nie tylko liście, ale także sezonowe owoce i warzywa. Warto wziąć je pod uwagę podczas planowania obiadu godnego polskiej, złotej jesieni czy też przygotowując kanapki do pracy podczas październikowego poranka. Będzie kolorowo i wyraziście, a tekstury poszczególnych owoców i warzyw zadbają o niebywałą przyjemność dla Twojego podniebienia. Sięgaj po jesienne dary Matki Natury, ponieważ właśnie teraz są one najsmaczniejsze, najświeższe i najtańsze. Poniżej krótki przegląd najpopularniejszych z nich.

 

DYNIA
Dynia to niezaprzeczalna królowa polskiej jesieni. Jest warzywem niskokalorycznym – 100 gramów jej miąższu dostarcza około 26 kcal. Stanowi źródło wielu cennych związków chemicznych, w tym witamin, składników mineralnych oraz karotenoidów. Im bardziej pomarańczowa barwa dyni, tym większa w niej ilość tych związków. Najliczniejszą frakcję karotenoidów stanowią alfa- i beta-karoten, charakteryzujące się właściwościami antyutleniającymi i antynowotworowymi.

Ciekawostką jest fakt, że skórka dyni również jest jadalna. Można na przykład pokroić ją w cieniutkie słupki, pokropić oliwą i usmażyć lub upiec z niej frytki. Walory zdrowotne dyni znane są już od tysięcy lat. Dynię wykorzystywano powszechnie w medycynie tradycyjnej w leczeniu wielu schorzeń. Spożywanie dyni wpływa korzystnie na drogi moczowe, działa przeciwdrobnoustrojowo i hipoglikemicznie. Pestki dyni również zawierają cenne związki bioaktywne, takie jak kwasy fenolowe, tokoferole czy sterole. W tradycyjnej medycynie pestki oraz olej z pestek dyni były stosowane w leczeniu nadciśnienia tętniczego oraz wykorzystywane w zwalczaniu pasożytów jelitowych.

Sezon na dynię trwa od września do marca, a możliwości jej wykorzystania są ogromne. Dynia jest często składnikiem obiadków dla dzieci, zup, kremów, musów czy smoothie. Jest również dostępna w formie mrożonej oraz marynowanej. Wśród dyni jadalnej wyróżniamy wiele odmian np. zwyczajna, olbrzymia, piżmowa czy hokkaido (dwie ostatnie odmiany mają miękką i delikatną skórkę, której nie trzeba obierać).

 

PAPRYKA
Papryka jest jednym z najczęściej uprawianych warzyw na świecie. Mnogość i różnorodność odmian potrafi zaskakiwać nawet jej wielbicieli. Paprykę znajdziemy w różnych kolorach (zielonym, żółtym, pomarańczowym, czerwonym, a nawet fioletowym), w różnych kształtach (graniastosłupa, stożka) czy też
w różnych smakach (gorzki, słodki, ostry).

Papryka jest również najczęściej używaną przyprawą na świecie, wysoko cenioną ze względu na swoją ostrość i niepowtarzalny smak. Oprócz walorów przyprawowych roślina ta odznacza się także cennymi właściwościami leczniczymi, wynikającymi przede wszystkim z obecności kompleksu alkaloidów zwanych kapsaicynoidami, które nadają jej owocom specyficzny, ostry smak. W owocach papryki znajdują się ponadto inne korzystne dla zdrowia składniki: karotenoidy (prowitamina A), witaminy C i E, flawonoidy i składniki mineralne. Owoce papryki mogą być pomocne w chorobach neurologicznych, metabolicznych i sercowo-naczyniowych.

Papryką możemy cieszyć się we wrześniu i październiku, jest wtedy najsmaczniejsza i w najbardziej przystępnej cenie. Paprykę można spożywać w każdej postaci - surowej, marynowanej, pieczonej czy grillowanej. Jest świetnym dodatkiem do dań z makaronu czy ryżu, idealnie smakuje również na kanapkach.

 

POMIDOR
Pomidory są cennym źródłem niezwykle ważnych antyoksydantów: karotenoidów, flawonoli, witaminy C i tokoferolu. Główny barwnik pomidorów – likopen jest odpowiedzialny za występowanie charakterystycznego czerwonego zabarwienia tych owoców. Ludzki organizm nie potrafi syntetyzować likopenu, dlatego
należy go dostarczać wraz z dietą. W dojrzałych pomidorach likopen stanowi 80 - 90 % wszystkich karotenoidów. Zawartość karotenoidów w owocach pomidora zależy od odmiany, dojrzałości owocu, warunków środowiska. Najwięcej likopenu znajdziemy w skórce i nasionach, a jego przyswajalność zwiększa się zarówno po podgrzaniu, jak i w połączeniu z oliwą. Bogactwo likopenu stanowią przetwory z pomidora, a mianowicie soki, sosy, koncentraty, zupy czy pomidory suszone, dlatego warto sięgać po te produkty jak najczęściej. Istnieje wiele badań wskazujących na zależność pomiędzy spożywaniem pomidorów oraz ich przetworów, a ryzykiem występowania chorób nowotworowych, np. raka prostaty.

Pomidory to jedne z najpopularniejszych i najbardziej lubianych warzyw, dodawane powszechnie do sałatek, surówek czy na kanapkę. Pomidory są też podstawowym składnikiem zup (przede wszystkim zupy pomidorowej), dań mięsnych, warzywnych (risotto warzywne, leczo z pomidorów i cukinii), sosów (sos do spaghetti), tart na ostro (np. tarty pomidorowo-ziołowej) oraz potraw kuchni śródziemnomorskiej.

 

MARCHEW
Przełom września i października to najlepszy czas na marchew. Im wcześniej ją zbierzemy, tym będzie miała delikatniejszy smak. Marchew jest głównym źródłem beta-karotenu, który wpływa nie tylko na wygląd i sprężystość skóry, ale również wspiera prawidłowe widzenie. W marchewce znajdziemy
także luteinę, zeaksantynę i likopen. Oprócz przeciwutleniaczy marchewka zawiera szereg witamin: A, B1, B2, B6, C, E, H, K, PP, a także składników mineralnych, m.in.: potas, sód, wapń, fosfor, siarka, magnez, żelazo, mangan, miedź, cynk, kobalt. W polskiej kuchni stosuje się ją zarówno w formie surówek, sałatek, zup, a nawet jako element ciast.

 

BURAK ĆWIKŁOWY
Barwnik nadający burakom ćwikłowym charakterystyczny, czerwonofioletowy kolor to betanina - związek zaliczany do flawonoidów. Betanina jest silnym przeciwutleniaczem obniżającym ilość wolnych rodników. Badania wykazały, że regularne spożywanie buraków ćwikłowych może chronić przed wpływem różnych, rakotwórczych czynników.

Burakom przypisuje się także wiele innych walorów zdrowotnych: mogą spowalniać proces starzenia, podwyższać odporność, działać antystresowo. Picie barszczu lub soku z buraków jest skutecznym środkiem na nadkwasotę oraz polecane jest osobom z nadciśnieniem. Burak ma wszechstronne zastosowanie - używa się go do zup (barszcz, chłodnik), musów, smoothie, sałatek, surówek, produkcji soków, zakwasów, past warzywnych, marynat, a nawet chipsów.

 

KUKURYDZA
Kukurydza to jedna z najpopularniejszych roślin uprawnych świata. Jej słoneczne kolby najlepiej smakują ugotowane w lekko osolonej wodzie. Można je podawać jako dodatek do dań lub w postaci przekąski. Jada się ją również w postaci płatków, kasz, mąki kukurydzianej, popcornu. Największą zaletą kukurydzy poza słodkim smakiem jest duża zawartość żółtego barwnika - zeaksantyny, który blokuje wolne rodniki i zapobiega nowotworom.

 

JABŁKA
Jabłka są bogatym źródłem polifenoli, odpowiedzialnych za wiele korzyści zdrowotnych. Aby pozyskać jak najwięcej dobroczynnych właściwości z jabłek, warto jeść je ze skórką i gniazdem nasiennym. W nasionach jabłka zawarta jest amigdalina (związek chemiczny z grupy glikozydów cyjanogennych), jednak
spożyta w tak małych ilościach jest bezpieczna i ma dobry wpływ na nasz organizm. Nie wyjadajmy jednak celowo pestek z jabłek, ponieważ nadmiar spożytej amigdaliny może wywołać nieprzyjemne skutki uboczne, takie jak biegunki, wymioty i bóle brzucha. Jabłka to owoce niskokaloryczne - jedno jabłko dostarcza zaledwie około 52 kcal. Owoce zawierają również cenne składniki odżywcze jak np. witaminę C (9,2 mg), witaminy z grupy B, witaminę E, K, retinol i likopen. Jabłka są również źródłem pektyn, czyli dobroczynnego, rozpuszczalnego błonnika pokarmowego. Ma on korzystny wpływ na jelitową florę bakteryjną i poprawia perystaltykę jelit, bardzo istotną dla osób zmagających się z zaparciami. Jabłka zawierają również minerały takie jak potas, magnez, żelazo, krzem i wapń.

 

PIGWA
Surowa pigwa jest twarda, kwaśna i bywa gąbczasta w konsystencji. Nie warto się jednak zniechęcać, bowiem pełnię swoich walorów pigwa roztacza przed nami po obróbce termicznej. Ta nadaje owocom pigwy niesamowitą słodycz oraz powoduje, że miąższ nabiera przyjemnej, delikatnej konsystencji. Gotowana pigwa jest aksamitna i aromatyczna, co sprawia, że jest bardzo kuszącą popołudniową przekąską. Niezaprzeczalną zaletą pigwy jest także to, że równie dobrze smakuje na słodko w deserach jak też jako składnik wytrawnych przekąsek. Pigwa słynie ze swoich regenerujących właściwości - korzystnie wpływa na pracę wątroby i jest polecana osobom zażywającym leki.

Pigwa dzięki zawartości takich składników mineralnych jak wapń, potas, żelazo oraz witaminy C, PP, B1, B2 czy prowitamina A sprzyja regeneracji naszego organizmu po chorobie. Ogromna ilość antyoksydantów zawarta w pigwie sprawia, że wzmacnia ona odporność i zapobiega procesom starzenia się organizmu.

 

GRUSZKI
Gruszki są słodkie, pełne smaku, odświeżające. Stanowią bogate źródło składników odżywczych i związków chemicznych. Zawierają witaminę C, K oraz miedź. Witamina C pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego, witamina K w utrzymaniu zdrowych kości, zaś miedź wspomaga utrzymanie prawidłowego stanu tkanek łącznych oraz prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego. Gruszki ze względu na zawartość w swoim miąższu tzw. komórek kamiennych wpływają korzystnie na perystaltykę jelit i zapobiegają powstawaniu zaparć. Warto jednak uważać z ich ilością, ponieważ spożywane w nadmiarze mogą wywołać biegunkę. Gruszki to owoce pasujące zarówno do słodkich, jak i wytrawnych dań - mogą być pieczone, suszone, gotowane. Są doskonałym dodatkiem do ciast, deserów, napojów, kompotów i sałatek owocowych. Można z nich przygotować konfitury, dżemy, powidła i soki. Z przetartych owoców przygotowuje się musy, sorbety i sosy.

 

Przepisy:

 

OSTRA ZUPA Z DYNI Z GOFRAMI DYNIOWYMI

SKŁADNIKI (4 porcje):
dynia hokkaido (mała) - 3/4 szt.
marchew - 1 szt.
seler - 1/4 szt.
pietruszka korzeń - 1 szt.
cebula - 1 szt.
czosnek - 2 ząbki
koncentrat pomidorowy - 1 łyżeczka
curry w proszku - 1 łyżeczka
imbir - 2 cm
papryczka chili - 1/2 szt.
sól - do smaku
oliwa - 2 łyżki
gofry:
purée z dyni - 1/4 szt.
mąka z pestek dyni - 3 łyżki
jaja - 2 szt.
sezam, chia, len - po 1 łyżce
curry w proszku - 1 łyżeczka
proszek do pieczenia bezglutenowy - 1 łyżeczka
dodatki: kiełki brokułu
SPOSÓB PRZYGOTOWANIA:
KROK 1: Obieramy warzywa. Kroimy w dowolną kostkę. Podsmażamy na oliwie z przyprawami. Po 5 minutach wlewamy wodę lub bulion na 2 cm ponad warzywa. Gotujemy do miękkości ok. 10-12 minut. Na koniec gotowania dodajemy koncentrat pomidorowy. Miksujemy na krem.
KROK 2 (gofry):
Dynię obieramy i gotujemy na parze albo w niewielkiej ilości wody do miękkości. Blendujemy. W młynku mielimy pestki dyni i siemię. Przekładamy do przestudzonego purée z dyni. Dodajemy resztę składników. Pieczemy gofry. Podajemy z zupą i kiełkami np.: brokuła.

 

KREM Z BURAKA

SKŁADNIKI (2 porcje):
buraki - 1 kg
słonecznik - 3 garści
oliwa lub olej z chili - 3 łyżki
krem balsamiczny - 3 łyżki
sól - szczypta
pieprz - szczypta
SPOSÓB PRZYGOTOWANIA:
KROK 1: Buraki szorujemy, wkładamy do garnka, zalewamy wrzątkiem i gotujemy do miękkości ok. 30 - 45 min. Wyciągamy z garnka, czekamy, aby trochę przestygły, obieramy ze skórki. Wkładamy do miksera, szczypta soli, miksujemy na krem. Na patelni prażymy delikatnie nasiona słonecznika.
KROK 2: Przekładamy krem na talerz, polewamy ulubionym olejem lub oliwą. Skrapiamy kremem balsamicznym lub octem balsamicznym. Posypujemy słonecznikiem. Możemy również posypać zupę zieleniną - posiekanym koperkiem lub natką pietruszki, szczyptą pieprzu.

 

ZUPA GOŁĄBKOWA Z PULPETAMI Z CZERWONYM RYŻEM

SKŁADNIKI (4 porcje):
młoda kapusta - 1/2 szt.
czerwony ryż ugotowany - 1,5 szklanki
cebula - 1 szt.
suszony czosnek - 1 łyżeczka
koncentrat pomidorowy - 2 łyżki
mięso mielone z udźca indyka - 500 g
liść laurowy i kilka ziaren ziela angielskiego
pieprz mielony czarny - do smaku
koperek - do smaku
bulion warzywny - 1 litr
olej - trochę
SPOSÓB PRZYGOTOWANIA:
Posiekać kapustę. Ugotować ryż i odcedzić. Chłodny ryż dodać do mielonego mięsa. Doprawić solą, suszonym czosnkiem i pieprzem. Wymieszać i uformować pulpety. W garnku na niewielkiej ilości oleju zeszklić cebulkę, wlać bulion, włożyć pulpety i gotować kilka minut w międzyczasie dodać posiekaną kapustę, nakryć pokrywą i gotować 10 minut. Pod koniec dodać koncentrat pomidorowy i jeszcze gotować. Doprawić solą i pieprzem oraz koprem.

 

JESIENNY GULASZ Z DYNIĄ

SKŁADNIKI (4 porcje):
pieczarki - 300 g
dynia piżmowa mała - 1/2 szt.
bakłażan - 1 szt.
cebula - 1 szt.
suszone pomidory - 2 szt.
cukinia - 1 szt.
czosnek - 2 ząbki
sproszkowany jarmuż - 1 łyżeczka
liść laurowy - 1 szt.
ziele angielskie - 2 szt.
kminek - 1/2 łyżeczki
gałka muszkatołowa - 1 szczypta
rozmaryn suszony - 1/2 łyżeczki
sól i pieprz - do smaku
olej do smażenia - 2 łyżki
cząber - 1/2 łyżeczki
papryka czerwona - 1 szt.
SPOSÓB PRZYGOTOWANIA:
Wszystkie warzywa pokroić w dość sporą kostkę, cebulę zaś w piórka. Pieczarki pokroić na ćwiartki i usmażyć na niewielkiej ilości oleju. Dodać pokrojony bakłażan, potem cebulę, paprykę i dynię. Podsmażyć i dodać wszystkie przyprawy oraz posiekane suszone pomidory. Dusić 20 minut. Na koniec dodać cukinię, a by była lekko chrupka i dusić jeszcze 10 minut. Podawać z plackami ziemniaczanymi z rozmarynem.

 

SAŁATKA Z PIECZONĄ DYNIĄ PIŻMOWĄ

SKŁADNIKI (4 porcje):
dynia piżmowa - 1/2 szt.
awokado - 1 szt.
pomidor duży - 1 szt.
ciecierzyca - 1/2 słoika
czerwona cebula - 1 szt.
kukurydza konserwowa - 1/2 słoika
dressing:
limonka - 1/2 szt.
imbir - kawałek
oliwa z oliwek - 50 ml
natka pietruszki - 1 garść
natka kolendry - 1 garść
sól - do smaku
czosnek - 1 ząbek
syrop klonowy - 2 łyżeczki
musztarda bezglutenowa - 1 łyżeczka
SPOSÓB PRZYGOTOWANIA:
KROK 1: Dynię pokropić w kostkę, polać oliwą, posolić i doprawić pieprzem. Upiec w piekarniku nagrzanym na 190 °C 30 minut.
KROK 2: Przygotować dresing: do rozdrabniacza włożyć natkę lub kolendrę, lub dwa zioła razem, wlać oliwę, dodać musztardę, sok z limonki, czosnek, starty imbir, sól oraz syrop klonowy i zmiksować.
KROK 3: Awokado, paprykę i cebulę pokroić w kostkę. Do miski przełożyć upieczoną dynię, dodać ciecierzycę, awokado, kukurydzę polać całość przygotowanym dressingiem.

 

CIASTO MIGDAŁOWE Z MORELAMI LUB ŚLIWKAMI

SKŁADNIKI (6 porcji):
mąka migdałowa - 200 g
masło - 100 g
jaja - 4 szt.
cukier trzcinowy / ksylitol / erytrytol - 125 g
skórka z cytryny - 1 szt.
sok z cytryny (aromat cytrynowy - 1 łyżeczka) - 2 łyżki
proszek do pieczenia bezglutenowy - 1 łyżeczka
cukier puder trzcinowy - do smaku
wanilia mielona - 1/2 łyżeczki
owoce: morele, śliwki - trochę
SPOSÓB PRZYGOTOWANIA:
KROK 1: Wszystkie składniki muszą być w temperaturze pokojowej.
KROK 2: Jaja oddzielić od żółtek. Białka ubić na sztywno. Masło pokroić w kostkę, dodać cukier i skórkę, wszystko utrzeć na puch. Następnie dodawać po jednym żółtku i sok z cytryny lub aromat cytrynowy, ubijać ok.5 minut. Następnie dodać mąkę z migdałów, proszek do pieczenia i cukier waniliowy. Wymieszać mikserem.
KROK 3: Kiedy składniki się połączą za pomocą łopatki wmieszać ręcznie pianę z białek dodając ją do masy partiami.
KROK 4: Formę wyłożyć papierem i wysmarować tłuszczem. Przełożyć ciasto i wyrównać. Układać połówki moreli. Piec w piekarniku 45 minut w 180 °C - dla ciasta bez owoców i ok. 60 minut z owocami. Po wystudzeniu posypać cukrem pudrem.

 

KETO BABECZKI MARCHEWKOWE Z KREMEM ŚMIETANKOWYM

SKŁADNIKI (6 porcji):
mąka migdałowa - 90 g
erytrytol - 45 g
wiórki kokosowe - 15 g
proszek do pieczenia bez glutenu - 0,5 łyżeczki
marchew - 100 g
jajko - 1 szt.
masło - 15 g
cynamon - 1 szczypta
aromat migdałowy - kilka kropel
krem:
śmietanka 30% - 50 g
serek mascarpone - 50 g
erytrytol - 5 g
SPOSÓB PRZYGOTOWANIA:
Masło rozpuść, a marchewkę zetrzyj na tarce. Wszystkie składniki zmieszaj razem. Powstałą masę wyłóż do foremek i piecz 20 minut w temperaturze 180 °C. Śmietankę ubij z serkiem mascarpone, dodaj erytrytol i aromat migdałowy. Udekoruj babeczkę.

 

BUŁECZKI DROŻDŻOWE Z GRUSZKĄ

SKŁADNIKI (1 porcja):
mąka - 600 g
masło - 175 g
jajka - 2 szt.
cukier trzcinowy - 0,5 szklanki
aromat waniliowy - 1 szt.
drożdże świeże - 5 dag
mleko - 150 ml
sól - 1 szczypta
nadzienie:
gruszki - 5 szt.
cukier trzcinowy - 1/3 szklanki
SPOSÓB PRZYGOTOWANIA:
KROK 1: Najpierw w ciepłym mleku z łyżką cukru rozkruszamy drożdże, mieszamy. Następnie zaczyn zostawiamy do wyrośnięcia. Potem jajka wbijamy do miski i ubijamy z cukrem, aż będą puszyste. Zaraz potem do jajek dodajemy mąkę, sól, zaczyn, olej, wszystkie pozostałe składniki. Następnie mieszamy
wszystko i wyrabiamy ciasto ręcznie lub w robocie kuchennym z hakiem.
KROK 2: Miskę z ciastem przykrywamy talerzem lub ściereczką i zostawiamy do wyrośnięcia na ok. godzinę.
KROK 3: Podczas gdy ciasto wyrasta obieramy gruszki, pozbawiamy gniazd nasiennych i kroimy w drobną kostkę.
KROK 4: Kiedy ciasto podwoi swoją objętość, wyrabiamy je jeszcze minutkę. Ciasto dzielimy na 14-16 części, każdą lekko rozpłaszczamy na prostokąt. Kładziemy na cieście po łyżce gruszek, którą posypujemy łyżeczką cukru trzcinowego. Zawijamy formując podłużną bułeczkę - układamy w odstępach na blaszce wyłożonej papierem do pieczenia. Bułeczki wkładamy do rozgrzanego do 200 stopni piekarnika (grzanie: góra – dół). Pieczemy 20 min.

 

SAŁATKA OBFITOŚCI

SKŁADNIKI (1 porcja):
kasza pęczak - 100 g
pierś z kurczaka - 1 szt.
pieczarki - 100 g
mix sałat - 70 g
papryka - 1/2 szt.
awokado - 1/2 szt.
kukurydza z puszki - 90 g
czosnek - 2 ząbki
natka pietruszki - 1 garść
miód - 1 łyżeczka
olej z pestek dyni - 3 łyżki
masło klarowane (do smażenia pieczarek) - 1 łyżka
olej do smażenia (do kurczaka) - 1 łyżka
przyprawy: sól, pieprz, zioła prowansalskie,
słodka papryka do smaku
pestki dynii, żurawina, ziarna słonecznika, sezam - trochę
SPOSÓB PRZYGOTOWANIA:
KROK 1: Kaszę pęczak gotujemy według opisu podanego na opakowaniu, odcedzamy.
KROK 2: Pieczarki smażymy na maśle z dodatkiem soli, pieprzu i natki pietruszki.
KROK 3: Pierś z kurczaka kroimy w kostkę, przekładamy do miski i doprawiamy słodką papryką, czarnym pieprzem, ziołami prowansalskimi, czosnkiem przeciśniętym przez praskę i łyżką oleju.
KROK 4: Całość dokładnie mieszamy, przekładamy na patelnię i smażymy z obu stron. Paprykę i awokado kroimy w kostkę.
KROK 5: Wszystkie składniki przekładamy do jednej dużej miski, dodajemy kukurydzę, miód i olej z pestek dyni. Całość dokładnie mieszamy i gotowe!

 

 

 

Autor: Kamila Koźniewska - Dyrektor Departamentu Jakości Bio Planet


 

Bibliografia:

Czerwińska D. Przetwory z kukurydzy - rodzaje, charakterystyka, wykorzystanie. 2011.Przegląd Zbożowo-Młynarski, Zeszyt 1.
Czerwińska D. Wszechstronny jak burak. Przegląd Gastronomiczny. nr 11/2005, s. 10-11.
Fecka I., Raj. D. Właściwości prozdrowotne owoców jabłoni domowej w świetle najnowszych badań naukowych (Malus × domestica Borkh.) Farmacja Polska, s. 137-148.
Gryszczyńska A. , Gryszczyńska B., Opala B. Karotenoidy. Naturalne źródła, biosynteza, wpływ na organizm ludzki. Borgis - Postępy Fitoterapii 2/2011, s. 127-143.
Hallmann E., Rembiałkowska E. Badanie i ocena jakości owoców wybranych odmian pomidorów (Lycopersicon esculentum Mill) z produkcji ekologicznej i konwencjonalnej ze szczególnym uwzględnieniem związków bioaktywnych. Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering 2007, Vol. 52(3), s. 55-60.
Korzeniewska A., Sztangret J., Seroczyńska A., Niemirowicz-Szczytt K. Zawartość związków karotenoidowych w owocach dyni olbrzymiej (Cucurbita maxima L.). Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych, 2004, z. 497: 339-345.
Kulawik-Pióro A. Marchew zwyczajna (Daucus carota L.) jako źródło substancji aktywnych i jej potencjał farmakologiczny i kosmetologiczny. 2022. Farmacja Polska. Tom 78, nr 9, s. 536-548.
Kulczyński B., Człapka-Matyasik M., Gramza-Michałowska A. Wartość żywieniowa dyni. Bromat. Chem. Toksykol. – XLIX, 2016, 3, str. 698 – 701.
Mieszczakowska-Frąc M., Kruczyńska D. Skład polifenolowy owoców pigwy. 2017. Przemysł Spożywczy s. 4-7.
Nurzyńska-Wierdak R. Capsicum annuum L. (papryka roczna): Roślina o wyjątkowych związkach bioaktywnych, potencjale nutraceutycznym i fitoterapeutycznym. Praca przeglądowa. 2023. Annales Horticulturae 31(4):17-28.
Zdrojewicz Z., Pachura E., Pachura P. Działanie lecznicze owoców pomidora zwyczajnego Postępy Fitoterapii 2016; 17(1): s. 44-48.
Zmarlicki K., Brzozowski P. 2019 Perspektywy, szanse i zagrożenia dla produkcji gruszek i śliwek.


  

Artykuł jest opublikowany w magazynie gotuj w stylu eko.pl Nr 26 Jesień 2023

Aby dodać komentarze
musisz być zalogowany.

Dodaj przepis i zdobądź
punkty

dodaj przepis

Zaloguj się przez serwisy społecznościowe:

Zaloguj się do serwisu:

Nie masz jeszcze konta?

rejestruj mnie

Ranking:
TOP 10

  • 370590 Renixx Renixx
  • 207218 gosia56 gosia56
  • 204683 Stokrotka Stokrotka
  • 167278 paulina2157 paulina2157
  • 127267 H A B I B I  ☺ H A B I B I ☺
  • 118915 Zielone Koktajle Zielone Koktajle
  • 114804 Zdrowie na języku Zdrowie na języku
  • 99927 Bożena1960 Bożena1960
  • 88321 annaeko annaeko
  • 72808 dorotaR dorotaR
zobacz cały ranking

Przepisy:
Polecane

Wiosenna sałatka z białymi szparagami, awokado i brokułem

Wiosenna sałatka z białymi szparagami, awokado i brokułem

Anita Zegadło Od A do Z ugotujesz
9 6 10 min
Herbatka ze świeżej pokrzywy

Herbatka ze świeżej pokrzywy

Barbara Strużyna
10 8 10 min
Omlet z młodymi ziemniakami i szparagami

Omlet z młodymi ziemniakami i szparagami

Anita Zegadło Od A do Z ugotujesz
13 10 20 min
Sałatka z czarną quinoa i z kiełkami rzodkiewki  w słoiku na wynos

Sałatka z czarną quinoa i z kiełkami rzodkiewki w słoiku na wynos

Anita Zegadło Od A do Z ugotujesz
16 11 40 min
Chłodnik w wersji fusion

Chłodnik w wersji fusion

My Little Food Safari
13 16 30 min
Sushi KETO

Sushi KETO

Barbara Strużyna
4 4 25 min
Zielona owsianka z migdałami i kiwi

Zielona owsianka z migdałami i kiwi

Anita Zegadło Od A do Z ugotujesz
9 7 10 min
Zielone muffinki matcha ze szpinakiem

Zielone muffinki matcha ze szpinakiem

Anita Zegadło Od A do Z ugotujesz
9 6 40 min
Krem ze szparagów z pieczarkami

Krem ze szparagów z pieczarkami

mariola.mk
11 5 30 min
Owsianka błonnikowa

Owsianka błonnikowa

Barbara Strużyna
7 5 15 min
Sałatka wiosenna buddha bowl

Sałatka wiosenna buddha bowl

FioletoweAparaty
12 9 25 min
Piegowate naleśniki

Piegowate naleśniki

Mariola
5 4 40 min
Pasta z groszku zielonego

Pasta z groszku zielonego

Zuzanna Wiśniewska
11 8 5 min
Owsiane ciasteczka z jabłkiem jak owsianka

Owsiane ciasteczka z jabłkiem jak owsianka

Anita Zegadło Od A do Z ugotujesz
4 5 30 min
wróć na górę strony
Patronem serwisu jest Bioplanet
  • Jak zacząć
    • FAQ
    • Wprowadzenie
    • Nagrody
    • Użytkownicy
    • Ranking
  • Przepisy
    • Najnowsze
    • Najwyżej oceniane
    • Na szybko
    • Wyróżnione
    • Zaawansowane wyszukiwanie
  • Artykuły
    • Eko produkty
    • Kulinarne ABC
    • Podróże
    • Eko Styl
    • Eko Producenci
    • Miary i wagi
  • Szefowie kuchni
    • Nikita
    • Dorota Rozbicka
    • wegeweda
    • Anita Zegadło Od A do Z ugotujesz
    • Iwona Kuczer
    • Barbara Strużyna
    • Magdalena Nagler - foodmania
  • Aktualności
    • Magazyn Gotuj w stylu eko.pl
    • Prenumerata
    • Gdzie dostać magazyn?
    • Konkursy!
    • Kontakt
    • FAQ / pomoc
    • Regulamin i polityka prywatności
    • Polityka plików cookie
Created by emabe.pl
Serwis internetowy gotujwstylueko.pl wykorzystuje pliki cookies, które umożliwiają i ułatwiają Ci korzystanie z jego zasobów.
Korzystając z serwisu wyrażasz jednocześnie zgodę na wykorzystanie plików cookies. Szczegółowe informacje znajdziesz w zakładce Polityka Prywatności. rozumiem

Czy rejestracja jest konieczna do korzystania z zasobów serwisu?

Nie, nie jest konieczna. Użytkownicy niezarejstrowani w serwisie mają swobodny dostęp do przepisów, artykułów, komentarzy i innych treści zamieszczonych w serwisie - nie mogą ich jednak dodawać. Tylko zarejestrowany Użytkownik serwisu może dodać własny przepis, napisać komentarz lub artykuł (w tym wypadku konieczny będzie kontakt z Administratorem). Ponadto zarejestrowani Użytkownicy mają możliwość grupowania ulubionych przepisów i tekstów, biorą udział w Rankingu punktowym i wreszcie - mają możliwość wymiany zdobytych punktów na nagrody.

Gdzie mogę znaleźć Regulamin serwisu?

Regulamin serwisu www.gotujwstylueko.pl.

Dlaczego nie mogę się zalogować?

Najczęstsze przyczyny problemów z logowaniem:

1. Czy konto w serwisie zostało aktywowane? W mailu potwierdzającym rejestrację w serwisie znajduje się link aktywacyjny - logowanie do serwisu będzie możliwe dopiero po kliknięciu tego linku i aktywowaniu konta.

2. Czy podczas wpisywania hasła był wciśnięty Caps Lock? System rozróżnia małe i duże litery w haśle, dlatego klawisz Caps Lock musi być wyłączony w trakcie wpisywania hasła.

3. Czy wpisane hasło było prawidłowe? Jeżeli nie pamiętasz hasła użytego przy rejestracji w serwisie, można użyć przycisku "Reset hasła", który znajduje się poniżej okna logowania.

W jaki sposób mogę się wylogować z serwisu?

Wystarczy kliknąć na symbol otwartych drzwi znajdujący się w prawym górnym rogu ekranu (na belce z danymi zalogowanego Użytkownika).

Jak mogę szybko dotrzeć do interesujących mnie treści w serwisie?

Serwis wyposażony został w dwie wyszukiwarki:

- wyszukiwarka ogólna na belce menu głównego - przeszukuje wszystkie treści w serwisie (przepisy, artykuły, newsy, porady), szuka zadanej frazy zarówno w tytule, jak i w treści,

- wyszukiwarka przepisów na stronie Przepisy - szuka zadanej frazy w nazwie i w składnikach, dodatkowo wyposażona została w filtry.

Jak mogę usunąć przepis z ulubionych?

Wystarczy otworzyć zakładkę Polubione i znaleźć przepis (lub inny wpis), który ma być usunięty z ulubionych. Następnie klikamy na ikonkę serca (tę samą, która służy do polubienia) i gotowe - przepis powinien zniknąć z zakładki Polubione.

Jak mogę skomentować przepis?

Przepisy mogą komentować wyłącznie zalogowani Użytkownicy. Wystarczy kliknąć na ikonkę dymku dialogowego, która znajduje się zawsze poniżej przepisu (obok ikonki serca).

Gdzie mogę zobaczyć ile mam punktów na koncie?

Użytkownik ma do dyspozycji 2 sposoby prezentacji zgromadzonych na swoim Koncie punktów:

- Całkowita liczba punktów zgromadzonych przez Użytkownika (wraz z punktami wymienionymi już na Nagrody) dostępna jest w Profilu Użytkownika (wymagana rejestracja i logowanie) oraz w Rankingu.

- Aktualna liczba punktów dostępnych do wymiany na nagrody (całkowita liczba punktów zgromadzonych przez Użytkownika pomniejszona o punkty już wymienione na Nagrody) dostępna jest w profilu Użytkownika (wymagana rejestracja i logowanie).

W jaki sposób mogę wymienić punkty na nagrody?

Wystarczy odwiedzić zakładkę Nagrody i wybrać jedną z nagród (jeżeli pozwala na to stan punktów można wybrać wiele nagród). Następnie należy wybrać sposób dostarczenia przesyłki (możliwy jest odbiór osobisty w najbliższym sklepie ekologicznym lub usługa Poczty Polskiej).

czytaj więcej na bioplanet