Tradycyjna Wigilia w naszym domu
Anita Zegadło Od A do Z ugotujesz
Przed Bożym Narodzeniem w naszym kraju obchodzimy Wigilię Bożego Narodzenia. Pod obrus wkładane jest sianko, które po wieczerzy dawniej dawano zwierzętom aby dobrze się chowały. Zebrani na wigilijnej wieczerzy dzielą się opłatkiem wypiekanym z białej mąki i wody, składając sobie wzajemnie życzenia. Tego dnia na stole pojawia się dwanaście potraw na cześć apostołów, uczniów Jezusa oraz tyle ile jest miesięcy w roku. W niektórych regionach spotyka się nieparzystą liczbę potraw: 5, 7, 9 lub 11. Zakładano, że im więcej potraw tym większy dostatek spotka rodzinę. W Wigilię z powodu trwającego postu nie spożywa się potraw mięsnych. Dawniej głównym spożywanym daniem była kutia z miodu, maku i pszenicy, kisiel owsiany, zupa z owsa lub połamanego siemienia lnianego lekko słodzonego tzw.: "śmieciuch". Na stole pojawiały się ziemniaki, kapusta, suszone grzyby, groch, fasola, kasze, suszone owoce, kompot z suszu lub słodka zupa. Po prostu regionalnie dostępne produkty. Obecnie niektóre wymienione potrawy nie są już gotowane. Z rzadka można spotkać kutię, w zależności od regionu. Dzisiaj popularny jest barszcz z kiszonych buraków z uszkami, pierogi z kapustą i grzybami, zupa grzybowa z kluskami, zupa migdałowa, ryby smażone, faszerowane podawane w galarecie. Wśród dań słodkich można znaleźć makowce, różnego rodzaju pierniki i pierniczki lukrowane.
Mimo, że tego dnia królują wegetariańskie dania, to wieczerza wigilijna bywa obfita oraz ciężkostrawna za sprawą dań kapustnych czy smażonych ryb. Nakładając mniejsze porcje i wykorzystując zdrowsze składniki jesteśmy w stanie uniknąć niestrawności.
W każdym domu potrawy na Boże Narodzenie to tradycja przekazywana z pokolenia na pokolenie. W moim domu na wigilijnym stole najpierw podawany jest barszcz czerwony z uszkami, potem pierogi z kapustą i grzybami okraszone duszoną cebulką w oleju lnianym, smażony karp, ryba po grecku, różnego rodzaju śledzie i najzdrowszy, moim zdaniem, kompot z suszu smakujący wyjątkowo w ten dzień. Na stole nie może zabraknąć makowca czy klusek z makiem. Przepis na nie jest prosty. Polecam przygotować domowe kluski i samodzielnie zmielić mak. Smak dania będzie wyjątkowy.
Czas: 120 min + moczenie grzybów i gotowanie farszu
Ilość: ok. 120 sztuk
Składniki na farsz:
kapusta kiszona - 1 kg
suszone grzyby - garść
cebula - 3 szt.
sól i pieprz do smaku
liście laurowe - 4 szt.
ziele angielskie kilka sztuk
olej rzepakowy - 3-4 łyżki
suszona śliwka - 1 szt.
Przygotowanie:
Suszone grzyby umyć, zalać wrzątkiem i odstawiać do namoczenia aż zmiękną. Następnie gotujemy je do miękkości ok 20 minut.
Kapustę opłukać pod bieżącą wodą jeśli jest bardzo kwaśna i słona. Przełożyć do garnka i gotować z liśćmi laurowymi, zielem angielskim ok. 1-1,5 godziny. Odcedzić. Dodać wyciśnięte w dłoniach grzyby. Całość zmielić dodając śliwkę. Na rozgrzanej patelni na oleju smażymy cebulę posiekane w kostkę i dodajemy ją do farszu. Doprawiamy solą i pieprzem, dokładnie mieszamy.
Ciasto na pierogi i uszka
Składniki:
mąka pszenna lub orkiszowa - 1 kg
sól - 2 łyżeczki
ok. 2 szklanki bardzo gorącej wody
Przygotowanie:
Mąkę przesiewamy. W kopczyku robimy niewielkie wgłębienie, dodajemy sól. Po trochu dodając gorącą wodę zagniatamy elastyczne ciasto. Wyrabiamy ciasto ok. 8-10 minut. Zagniecione odstawiamy na ok. pół godziny. Następnie dzielimy na cztery części. Do pierogów zabieramy trzy części. Ostatnia przyda się na uszka. Każdą część rozwałkowujemy na grubość ok. 1,5 milimetra podsypując mąką. Radełkiem wycinamy lub szklanką wyciskamy z ciasta krążki. Na środek każdego nakładamy farsz. Składamy na pół i zlepiamy brzegi.
W międzyczasie gotujemy wodę. Pierogi wrzucamy do wrzącej i osolonej wody. Gotujemy ok. 2-3 minuty od wypłynięcia na powierzchnię. Gotowe polewamy uduszoną cebulką i olejem lnianym. Jeśli zastał farsz należy go zamrozić i zrobić pierogi w późniejszym czasie.
Czas: 30 minut + czas na wykonanie ciasta
Ilość: ok. 20 szt.`
Składniki:
suszone prawdziwki - 70 g
sól i pieprz do smaku
cebula - 1 szt.
oleju rzepakowego - 1 łyżka
śliwka suszona (opcjonalnie do smaku)
Przygotowanie:
Grzyby płuczemy, zalewamy wrzącą wodą i odstawiamy przynajmniej na godzinę. Następnie stawiamy garnek na małym ogniu. Grzyby powinny się powoli gotować do miękkości ok. godziny. Ugotowane grzyby odcedzamy z wody, a wodę zastawiamy do barszczu. Kroimy w kostkę cebulę i dusimy na małym ogniu do miękkości. Grzyby mielimy wraz ze śliwką a zmielone dodajemy do cebuli. Doprawiamy solą i pieprzem. Mieszamy.
Wałkujemy ciasto (możemy wykorzystać ciasto do pierogów) i tniemy na małe kwadraciki (4x4 cm) lub wykrawamy kieliszkiem. Nakładamy farsz i zlepiamy boki w trójkąt a następnie łączymy dwa końce aby powstało uszko-mały pierożek.
Czas: ok. 40 min.
Ilość: 4 porcje
Składniki:
polędwica z dorsza - 4 szt.
marchew - 5 sztuk
cebula - 1 szt.
por - kawałek białej części
pietruszka - korzeń - 1 szt.
seler korzeniowy - mały kawałek
liście laurowe - 2-3 szt
ziele angielskie - kilka ziaren
koncentrat pomidorowy
sól i pieprz do smaku
olej rzepakowy - 2-3 łyżki
Przygotowanie:
Warzywa korzeniowe obrać i zetrzeć na tarce o grubych oczkach. Rozgrzać 2 łyżki oleju rzepakowego i zeszklić cebulę pociętą w kostkę. Dodać pora drobno pociętego i resztę warzyw. Dusić kilka minut. Pod koniec dodać koncentrat pomidorowy, wymieszać. Jeśli warzywa nie są soczyste podlać odrobiną wody.
Rybę lekko posolić i popieprzyć, ułożyć w warzywach i dusić pod przykryciem 10 - 12 minut
Czas: 180 min.
Ilość: 8 - 12 porcji
Składniki na ciasto drożdżowe:
mąka - 500 g
świeże drożdże - 1/2 kostki lub paczuszka suszonych
sól - szczypta
cukier trzcinowy - 3/4 szklanki
jaja - 3 szt. (żółtka do środka, białka do posmarowania ciasta)
mleko ciepłe (ile weźmie mąka) ok. 1 szkl.
masło rozpuszczone w temperaturze pokojowej - 1/3 kostki
Przygotowanie:
Żółtka ubić z cukrem. Mąkę wsypać do naczynia, dodać mleko, drożdże, ubite żółtka z cukrem i szczyptę soli. Wyrabiać ciasto. Na koniec wlać masło. Wyrabiać aż ciasto będzie odchodziło od ręki.
Podzielić na dwie równe części.
Składniki na masę makową:
mak - 200 g
jaja - 4 szt.
cukier trzcinowy lub kokosowy - 1/2 szklanki
powidła śliwkowe - 3 łyżki
zapach migdałowy - kilka kropli
rodzynki - 1/2 szklanki
budyń śmietankowy (może być mąka ziemniaczana)
masło (rozpuszczone, chłodne) - 1/2 kostki
rum lub sok gruszkowy do namoczenia rodzynek
Przygotowanie:
Mak zalać wodą na całą noc. Rano odlać wodę. Pogotować w świeżej wodzie 2-3 minuty, odcedzić, przemielić 2 razy. Rodzynki namoczyć w rumie.
Mak przełożyć do makutry, dodać ubite żółtka, wymieszać. Dodać pianę z białek, powidła, zapach migdałowy, budyń i rodzynki. Wymieszać.
Wyrośnięte ciasto wałkować w kształt prostokąta. Posmarować białkiem, (żeby mak nie odchodził od ciasta) . Nałożyć połowę masy makowej. Zrolować. Podłożyć końce pod spód. Przełożyć do brytfanny wyłożonej papierem i posmarowanej masłem. Odstawić do wyrośnięcia. Piec ok. 50-60 minut w 180 stopniach C.
Czas: 30 min
Ilość: 4 porcje
Składniki na kluski:
mąka orkiszowa lub pszenna - 2 szklanki
jaja - 2 szt.
woda - 1/4 szklanki
sól - szczypta
Z mąki na stolnicy uformować kopczyk, zrobić wgłębienie, wbić jajko i widelcem zagarniając mąkę zarabiać ciasto wlewając wodę. Następnie rękami zagnieść ciasto wyrabiając ok. 8-10 minut. Odstawić na 30 minut. Po tym czasie rozwałkować na dość cienki placek. Pociąć ciasto na makaron we wstążki lub kwadraty.
Składniki na masę makową:
mak - 100 g
miód - 1 łyżka
masło - 2 łyżeczki
kilka kropli aromatu migdałowego
kandyzowana skórka pomarańcza, posiekane orzechy, rodzynki po łyżce
Przygotowanie:
Odważony mak zalać wrzątkiem. Gotować 10 minut. Po ugotowaniu odsączyć na sitku i zmielić przez maszynkę do mielenia mięsa. Masło rozpuścić na patelni, dodać mak, bakalie, aromat, miód i mieszając chwilę dusić. Ugotowany makaron włożyć do garnka, dodać masę makową i wymieszać. Kluski z makiem można podać na półmisku, aby każdy nałożył sobie odpowiednią porcję.
Czas: 30 min.
Ilość: 3 litry
Skłądniki:
mieszanka wigilijna z suszonych owoców Bio Planet 2 opakowania lub po garści suszonych śliwek, gruszek, jabłek, moreli
skórka z cytryny i/lub pomarańczy
laska kory cynamonowej
goździki - kilka
miód - trochę (opcjonalnie)
Przygotowanie:
Gotujemy dzień przed Wigilią lub rano. Suszone owoce zalewamy 3 l. zimnej wody, dodajemy przyprawy i skórki z cytrusów. Gotujemy ok 30 minut. Zdejmujemy. Wyciągamy skórki z cytryny i pomarańczy. Wystawiamy garnek z kompotem w chłodne miejsce. Jeśli jest esencjonalny możemy rozcieńczać wodą ew. dosładzać miodem.
Artykuł pochodzi z magazynu zima 2020/21 Gotuj w stylu eko.pl
Aby dodać komentarze
musisz być zalogowany.