Dynia zdrowa i kolorowa

Dynia pochodzi z Ameryki Środkowej.  Historia dyni sięga zamierzchłych czasów  –  w starożytności polityk i wielki wódz Lukullus (117–56 r. p.n.e.) na swoich przyjęciach słynących z przepychu serwował dynię smażoną w miodzie. Świeżo starta dynia w połączeniu z winem w Grecji stosowana była jako środek przeciw zaparciom.

• W Polsce uważania jest za warzywo, czasami nazywa się ją „bania”.

• Na świecie występują różne gatunki dyń, m.in.: dynia zwyczajna, dynia figolistna, dynia olbrzymia, dynia cushaw oraz dynia piżmowa. W Polsce najczęściej uprawiana jest dynia zwyczajna oraz dynia olbrzymia.

• Dynia zwyczajna występuje w kolorze pomarańczowym lub zielonym. Najczęściej jest kulista, jednak czasem zdarzają się dynie wydłużone i walcowate, spłaszczone i dyskowate, mogą być także proste, zagięte bądź wężowate. Do dyń zwyczajnych zalicza się dynię makaronową, oleistą, szparagową (kabaczek oraz cukinia) a także patisona.

Surowy miąższ dyni zwyczajnej gasi pragnienie, zawiera dużo wody i mało cukrów, przez co nie jest tuczący.

• Dynia olbrzymia jest rekordzistką, najcięższe potrafią ważyć nawet 600 kg, to polski rekord a ponad 1000 kg czyli tonę ważyła dynia w USA !! Ze względu na kształt dzieli się je na kilka grup: - największe, kuliste; – przedzielone cienkim korkowym pierścieniem, podobne do turbana; – bardzo małe, kuliste; – eliptyczne; – z przewężeniem, pokryte licznymi brodawkami.

• Niektóre dynie zwyczajne oraz większość dyń olbrzymich ze względu na oryginalne kształty wykorzystywane są raczej jako ozdoba niż do jedzenia.

Chociaż może być najpiękniejszą potrawą:

• Dynia głównie składa się z miąższu (ok. 75%), nasiona zajmują kilka procent, reszta to łupina.

• Dynie mają właściwości prozdrowotne, dietetyczne oraz kosmetyczne. Zawartość poszczególnych składników w dyni zależy od gatunku oraz odmiany. Ogólnie zawierają ok.:

- 0,1-0,3% tłuszczu,

- 0,8-1,0% białka,

- 6,5% węglowodanów.

- witaminy z grupy B, witaminy C, E, K, PP,

- luteinę,

- β-karoten oraz

- składniki mineralne takie jak: potas, fosfor, wapń, żelazo, selen, magnez - dzięki którym działają odkwaszająco na organizm.

• Dynie są lekkostrawne, niskokaloryczne, jednak indeks glikemiczny dyni wynosi 75, dlatego nie są polecane w przypadku cukrzycy).

• Dynie o pomarańczowym miąższu zawierają szczególnie dużo karotenoidów – głównie β-karotenu oraz luteiny. β-karoten jest przeciwutleniaczem, pomaga zapobiegać chorobom nowotworowym, obniża poziom złego cholesterolu, zapobiega miażdżycy oraz chorobom serca. Ponadto zapewnia on prawidłowe funkcjonowanie wzroku oraz zmniejsza ryzyko zwyrodnienia plamki żółtej.

• Najwięcej prowitaminy A, witaminy C oraz cukrów zawierają dynie całkowicie dojrzałe, przechowywane do dwóch miesięcy, po tym czasie ich zawartość maleje.

• Dynie nie kumulują szkodliwych dla zdrowia metali ciężkich i azotanów.

• Dynia korzystnie wpływa na pracę układu pokarmowego, świeży sok z dyni poprawia gospodarkę wodną – zwiększa wydalanie z organizmu moczu, jednocześnie z substancjami toksycznymi – stosuje się go przy leczeniu chorób nerek oraz układu krążenia, zalecany jest także przy bezsenności i niespokojnym śnie.

• Surowy miąższ dyni reguluje przemianę materii, działa odtruwająco na organizm, stymuluje wydzielanie żółci, działa łagodząco i regenerująco na przewód pokarmowy i wątrobę. Może być także stosowany w leczeniu niektórych chorób reumatycznych oraz jest dobry dla kobiet w ciąży, ponieważ działa przeciwwymiotnie.

Wykorzystaj nasiona do ciasteczek i innych dań warto:

• W żółtawym miąższu dyni schowane są jej nasiona, które są jadalne i smaczne, płaskie, jajowate, gładkie, matowe, ze zgrubiałym brzegiem, brudnobiałe lub żółtawe.

Nasiona dyni są wysokokaloryczne, zawierają dużo białka i tłuszczu, także nienasyconych kwasów tłuszczowych, lecytyny – dzięki której dobrze wpływają na funkcjonowanie mózgu oraz układu nerwowego.

Regularne spożywanie nasion dyni pomaga zapobiec przerostowi prostaty, ponieważ zawierają cynk - pierwiastek hamujący działania rozwoju raka prostaty. Cynk wspomaga także leczenie stanów zapalnych skóry i błon śluzowych oraz przyspiesza gojenie ran i ranek.

Ich jedzenie poleca się osobom z trądzikiem oraz z wypadającymi włosami.

Zawarte w nich alkaloidy wspomagają likwidowanie pasożytów przewodu pokarmowego. Pestki dyni pomagają także zwalczyć chorobę lokomocyjną.

• Dynię hokkaido coraz częściej spotykaną w Polsce nie musimy obierać ze skórki.

• Z dyni można przygotować np. zupę, konfiturę czy ciasto. Dynię makaronową po ugotowaniu wykorzystuje się w zapiekankach, spaghetti bądź jako zamiennik makaronu. Miąższ dyni olbrzymiej używa się najczęściej do produkcji soków i potraw dla dzieci, a nasiona wykorzystuje się w piekarnictwie.

ciasta z dynią

http://gotujwstylueko.pl/przepisy/pumpkin-pie-placek-dyniowy

http://gotujwstylueko.pl/przepisy/ciasto-z-dyni

http://gotujwstylueko.pl/przepisy/wytrawny-sernik-dyniowy

inne ciasta z dynią znajdziesz tutaj.

koktajle z dynią:

http://gotujwstylueko.pl/przepisy/bialkowy-koktajl-z-dynia

http://gotujwstylueko.pl/przepisy/dyniowy-koktajl-jaglany-z-figa

dania obiadowe

http://gotujwstylueko.pl/przepisy/duzo-warzyw-malo-miesa

http://gotujwstylueko.pl/przepisy/curry-dyniowe-z-weganskimi-pulpetami-i-chipsami-z-jarmuzu

http://gotujwstylueko.pl/przepisy/dyniowa-potrawka-z-soczewica

sałatka z dynią 

http://gotujwstylueko.pl/przepisy/salatka-z-dyni-papryki-z-fasola-adzuki

i oczywiście zupy

http://gotujwstylueko.pl/przepisy/pikantna-zupa-krem-z-dyni-i-marchewki 

http://gotujwstylueko.pl/przepisy/krem-dynia-batat-pomarancza

http://gotujwstylueko.pl/przepisy/krem-dyniowy-z-mleczkiem-koksowym-lekki-zdrowy-i-wege-:-

http://gotujwstylueko.pl/przepisy/tajska-zupa-z-dyni

pozostałe zupy znajdziesz tutaj.

Możesz wykonać nawet lody

http://gotujwstylueko.pl/przepisy/domowe-lody-dyniowe

Bibliografia:
1. Dynia – atrakcyjny surowiec do przetwarzania w domu i przemyśle spożywczym, Ekonatura, 09/2011
2. Grotto D., 101 produktów dla zdrowia i życia, peł. Olejnik D., wyd. Vesper, Poznań 2010